Poreklo prezimena, naselje Žarkovo (Čukarica, Beograd)

Poreklo stanovništva naselja Žarkovo, Gradska opština Čukarica – Grad Beograd. Iz knjige „Okolina Beograda“ Riste T. Nikolića – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj naselja.

Ovo naselje je na zaravnjenoj pljošti, koja se postupno spušta prema ravnici Makišu, a sa obe strane jaruge Provalije, čiji potok teče u Makiš. Od Beograda je udaljeno 7 kilometara.

Vode.

Reka Sava samo pri nadolasku, kada prelije nasip, koji ide kroz Makiš, plavi livade seoske.

U sredini jaruge ima dva izvora (česme), sa kojih piju vodu gotovo pola stanovnika ovog sela. Jedan je izvor, zvani Provalija, pri svršetku istoimene jaruge u Makišu; služi za piće a njima navodnjavaju i bašte, kojih ima pri kraju jaruge. Blizu sela je dosta jak izvor Repište, čija se voda upotrebljava za piće i navodnjavanje bašti, kojih tu ima dosta. Voda je u tim izvorima dosta jaka. U selu ima i bunara, oko 10, ali se voda pije samo iz četiri. Izvan sela ima još nekoliko poznatih izvora: Ženjikovac je na četvrt sata hoda od sela, a pored lazarevačkog druma, pojavio se pre 4 godine i bio vrlo jak izvor ali je trajao svega tri meseca, a sada mu se gotovo i ne zna mesto. Bela Voda je 10 minuta daleko od sela, a pored lazarevačkog druma. Nekada je voda u tom izvoru bila dosta jaka, da se sa daljine oko 5 kilometara čulo kako voda teče; ali je nestankom šume umnogome opala, mada je i dalje jak i služi za piće i zalivanje bašti. Bunarić je pred mehanom na drumu lazarevačkom. Taj izvor ime veze sa izvorom Provalijom. Kad se u Provaliji zatvori jedna rupa, onda Bunarić oslabi. Zmajevac je na zapadnoj strani sela, daleko 10 minuta hoda. Voda je u tom izvoru najbolja, te se i jedan deo stanovništva, kome je bliži izvor Provalija, služi vodom sa ovog izvora. Oko sela ima još desetak izvorčića, koji se povremeno javljaju. Od njih je najači Pejčina Voda, na pola sata hoda prema Beogradu.

Zemlja, paša i šuma.

Stanovnici imaju dosta zemlje za obrađivanje, a podeljena je u dva potesa, jedan na južnoj a drugi na severnoj strani, jedan zasejan kukuruzom a drugi pšenicom i to se svake godine redovno menja. Najviše mesto se zove Banovo Brdo u severnom i Petlovo Brdo na južnoj strani sela.

Pašnjaka ima dosta: Aluge – su na jugoistočnoj strani sela, Jeden – na severozapadnoj u Makišu. Svi pašnjaci su opštinska svojina.

Šume ima malo i to; na istočnoj strani sela je mlada hrastova šuma a na južnoj je stara, takođe, hrastova ali je retka. Zemlje za obrađivanje je dosta rodna. Jenoj porodici, da umereno živi, potrebno je 5-6 hektara zemlje i da ima zajedničke paše, kao danas.

Tip naselja.

Žarkovo spada u red sela zbijenog tipa. Kuće su duž glavnog puta, koji kroz selo vodi, kao i pored sokaka, koji na put – glavnu ulicu – izlaze. Najbliže su kuće 4-5 metara a najudaljenije 50-100 metara. U blizini su kuće međusobno izdeljenih zadrugara, koji su od pojedinih zgrada u dvoru (naprimer štale) načinili kuću. Razređenije su kuće na obodima naselja.

Selo ima zaselak Čukaricu, daleko od sela, idući Beogradu, za 45 minuta hoda. Od pre nekoliko godina počela se naglo širiti i sada izgleda kao varošica; u njoj ima oko 400 stanovnika, većinom radnika. U Žarkovu ima oko 260 kuća, a na Čukarici oko 30 kuća.

Stanovi – trla.

Samo njih nekoliko (4-5) imaju van kuća na opštinskoj utrini stanove, u kojima drže stoku. Kod stoke je obično sluga, a mleko donose kućama.

Ime naselju.

Žarkovo je nazvano po nekome Žarku, jer se ranije pominje kao Žarkovo Selo. Priča se da je Čukarica nazvana po nekome Stojku Čukaru, koji je bio iz Beograda i tu duže vremena držao mehanu.

Starine u naselju.

Van sela postoje dva Selišta u repiškoj jaruzi, jedno sa jedne a drugo sa druge strane jaruge. Tu je bilo selo Repište. Više Bele Vode ima tragova zidina, odakle su seljaci vadili, vele, rimsku ciglu. Tu su nalazili i zlatne novce. Izgleda, kao da je tu bila kakva varoš.

Poreklo stanovništva.

U ovom selu-naselju ima nekoliko starih porodica – starinaca – za čije se poreklo ne zna. To su:

–Odabašići*, a po starome Kneževići, Lazarevdan.

*Jedan od njihovih predaka bio je veseljak i zabavljao Turke. Kad bo ogrnuo „binjiš“, ličio je na Turčina Odabašu, koji je bio mehandžija u selu. Zbog toga je nazvan Odabaša, a potomci Odabašići.

–Starčevići, Lučindan.

–Miloševići-Životići; Mišići su došli, vele, iz zbegova, Nikoljdan.

–MitrovićiBlagoje i Milan – Micko, Nikoljdan.

–Čedići***.

Za ostale porodice se zna odkuda su doseljene:

–Jankarići – „Ere“, došli „odozgo“, od Užica, Đurđevdan.

–Joksimovići – „Arnauti“ su iz današnje Stare Srbije, severozapadno od Kosova. Po svojoj fizionomiji liče da su otuda, što i meštani zapažaju, Sv. Vrači.

–Tanaskovići – „Arnauti“ su od Bijelog Polja. Sv. Vrači.

–Milinkovići – „Arnauti“ su od Bijelog Polja, Jovanjdan.

–Spasenovići su od Tetova, Nikoljdan.

–Đorđevići su od Javora, Đurđevdan.

–Pantići su „iz preka“, Đurđevdan.

–Božići su iz Like – Hrvatske, Nikoljdan.

–Vlajići su „iz preka“, Petrovdan.

–Nastići su „iz preka“, Nikoljdan.

–Vlajići drugi (Kosta, Miloš, Đorđe i Pavle) su iz Šumadije, Đurđevdan.

–Pantelići su iz Zemuna, Jovanjdan.

–Golubovići su iz Vranja, predak im radio u selu pa se tu, pre 70 godina, okućio, Nikoljdan.

–Ognjanovići su iz Makedonije, od Kičeva, Nikoljdan.

–Mladenovići ili Čupići su od Niša, predak bio sluga u selu, Nikoljdan.

–Todorovići su od Tetova, Jovanjdan.

–Savkovići su iz Krušedola, Lazarevdan.

–Ivezići (mehancije) su od Nove Varoši, Nikoljdan.

–Ćirići su iz jugoistočnih krajeva, jer su im preci u govoru „zanosili kao na bugarski“, Stevanjdan.

Tako i:

–Krstići – „Bugari“, preci im nosili šubare, a po fizionomiji liče, da su iz jugoistočnih srpskih krajeva, mada se ne opaža ona okruglina lica kao kod ostalih, Aranđelovdan.

–Nikolići – „Bugari“, Nikoljdan.

–Aleksići – „Bugari“, Nikoljdan.

–Krstići, nisu isti kao prethodni, Nikoljdan.

–Krstić Stevan, Nikoljdan.

–Veljkovići -„Bugari“ su od Soko Banje, Nikoljdan.

–Kalmar Đorđe je iz Mađarske, poreklom Mađar, sinovi počeli da slave Stevanjdan.

–Vasiljević Nikola je iz Beljine, Đurđevdan.

–Todorović Jovan je iz Like – Hrvatska***.

–Todorović Jovan je iz Bosne***.

–Jovanović Milan je iz Županjca, Jovanjdan.

–Stojanović Trajko je iz Stare Srbije, Đurđic.

–Stojanović Boško je iz Ohrida – Makedonija, Alimpijevdan.

–Milovanović Mihajlo je od Kruševca ili Jagodine, Aranđelovdan.

–Radići su iz Trna u Bugarskoj, Aranđelovdan.

–Marković Nikola – „Rvat“ iz Like, Nikoljdan.

–Banjalići su iz Stare Srbije, Đurđic.

–Maričić (Mihajlo) je iz jugoistočne Srbije, Nikoljdan.

–Proviđel Jovan je iz Prijepolja, Đurđevdan.

–Petrovići su iz Zemuna***.

–Petrovići drugi su „iz preka“ (iz Patrovčića), Đurđevdan.

–Pavlovići (Đoka i Mita) su iz Belegiša u Sremu, Stevanjdan.

–Selački Uroš je iz Barande kod Pančeva, kada se doselio nosio je dugu kosu a na odelu velika okrugla dugmeta, Jovanjdan.

–Savići su iz jugoistočnih srpskih krajeva, predak ima govorio „kao na bugarski“, Đurđevdan.

–Pavlovići (Ljubisav, Jovan i Milivoje), predak Petar„Švapče“ došao iz Železnika u ovo selo kao dovodac, starinom su „iz preka“: Pored nadimka „Švapče“, da je starinom „iz preka“ misle i zbog toga što je svirao gajde, a to je, vele, naročita odlika Srba iz Vojvodine, Lučindan.

–Tomić Aksentije je „iz preka“, Stevanjdan.

–Dimić Pera je iz Stare Srbije ili Makedonije, Mitrovdan.

–Stošić Pera, isto kao i prethodni, Nikoljdan.

–Savić Laza, isto kao i prethodni, Nikoljdan.

–Petković Andrija je iz Blatova kod Pirota, Aranđelovdan.

–Ružić Stevan je „iz preka“, Đurđevan.

–Petrović Stojan je iz Vodičeva kod Novoga u Bosni, odrastao u Rumovcima u Knež-Polju, ovde došao pre 44 godine, Pantelijevdan.

–Jelisavac Milan je iz Malog Vodičeva kod Novoga -Bosna, Jovanjdan.

–Petrović Ivan je iz Slabinje u Krajini-Bosna, Jovanjdan.

–Arsenović Svetozar je „iz preka“, Đurđevdan.

–Gajić Živan je iz Belegiša u Sremu, Aranđelovdan.

–Ostojić Paja je iz istočne Srbije, neki vele da je od Jankarića, Aranđelovdan.

–Petrović Milan je iz Stare Srbije, Sv. Petka.

–Simadinović Sava je iz Stare Srbije***.

–Mladenović Jovan je iz jugoistočnih krajeva Srbije, radio kao dunđer, Nikoljdan.

***ne kaže se koju slavu slave.

IZVOR: „Okolina Beograda“ Rista T. Nikolić – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

*

PRILOG:

Osmanski dokument iz 1741.  (BOA) TKG. KK.TTd. 170, str. 42 (Neobjavljena arhivska građa)

Transliteracija dokumenta:

Karye-i Belo Vrelo nam diger (drugo ime) Žarkovo der nezd (u blizini) Repište tabi’ (pripada) Belgrad (Beogradu)

Knez Radovan Radosav; Milić Stefan; Jovan Ilija; Stojko Radoica; Janko Novak

– Ukupan Hasil (prihod od poreza): 7.600 (akči)

Prevod: Abyssus