Poreklo prezimena, selo Vinča (Grocka, Beograd)

Poreklo stanovništva sela Vinča, Gradska opština Grocka – Grad Beograd. Iz knjige „Okolina Beograda“ Riste T. Nikolića – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Selo je jednim delom u prisoju i na brdu, sa desne strane Dunava, a drugim u ravnici. Blizu obale Dunava su samo parni mlin, stara mehana (sada karaula), nova mehana i dve kuće.

Dunav se često razliva i svojim talasima roni obale, koje se osipaju, a uz to i usporava vodu u reci Bolečici, koja onda plavi njive i livade, što su pored nje. Zbog toga su kuće, kojih je nekada više bilo pored reke, izmeštene i tako postao nov kraj Ravnice. Te su kuće bile ne peskuši i trošnom zemljištu, koje se odronjavalo i kuće zbog toga padale.

Vode i klima.

U kraju Ravnicama, gde ima dovoljno bunara, meštani se služe isključivo bunarskom vodom. U kraju sela Staroj Vinči, koja je u prisoju i na brdu sa desne strane Dunava, bunara je manje, jer je veća visina, te se stanovnici i zimi i leti služe isključivo vodom sa Dunava. Izvora ima i to izvan sela: Ladna Voda, Ivkova Voda, Stari Kovanluk, Kovanluk na utrini, Smrdan, Šugavac, Brkin Izvor, Zmajevac (u Ošljanima), Stublina, Gujin Izvor, Mijajlov Izvor i Česma (u Ošljanima). Sa tih se izvora meštani služe vodom pri poljskim radovima, a kada se svraćaju kući, ponese se i voda u sudovima sa tih izvora.

U selu je hladniju u odnosu na okolna sela, jer nije zaklonjeno. Sneg počne obično padati u drugoj polovini novembra i traje do polovine februara. Visina snega najviše može biti oko 50-60 santimetara. Najjači je vetar ustoka (košava), koja i najčešće duva; kišu donosi zapadni vetar a severac je najhladniji.

Zemlja, paša i šuma.

Stanovnici imaju zemlje za obrađivanje i to van sela, a na mestima zvanim:Šugavac, Čekije, Babin Lug, Ševarice, Lipovica, Mlake, Smrdan, Čunci, Erino brdo, Klupe, Tabak, Zmajevac, Ošljani, Lokma, Rit, Ostrvo, Kusak Utrine i dr.

Paše ima na mestima: Đakovoj Strani, Klenovcu, Lipovici, Kovanluku i Zabranu opštinskom.

Šume ima u Opštinskom zabranu, koji je od kraja ravnice udaljen oko 750 metara. Sva je šuma od lisnatog drveća.

Zemlja za obrađivanje je rodna; glinuša, ilovača, peskuša, uma a najmanje crnica. Da jedna porodica umereno živi potrebno je 8 do 10 hektara zemlje.

Tip sela.

Selo je podeljeno u dva kraja; Gornji Kraj ili Staru Vinču i Ravnice ili Donji Kraj, koji su jedan od drugog udaljeni ¼ km. A rastavlja ih kosa na kojoj je seoska utrina. U Staroj Vinči kuće su razbijene i udaljene jedna od druga najviše 6 minuta hoda. U kraju Ravnicama kuće su češće ušorene, da ih samo ograda razdvaja ali su neke i na većem odstojanju. U Staroj Vinči postoji: Jedan glavni put – šor – koji kroz nju ide, tri raskrsnice sporenih puteva i jedan put pored Dunava, koji je zbog izlivanja Dunava nestalan. Škola i crkva su udaljene od Stare Vinče pola sata hoda a od Ravnica upola manje. Mehana, karaula, parni mlin su u Staroj Vinči a kovačnica i kolarnica u Ravnicama.

Ime selu.

Priča se, da se ovo selo najpre zvalo Grbulje, pa je docnije nazvano Vinča. Misli se, da je ime Vinča postalo od vina – vinove loze, jer se priča, da je u starije vreme u ovom selu bilo mnogo vinograda. Krajevi su nazvani po svom položaju.

Starine u selu.

Na mestu Ošljanicma, koji je na granici atara vinčanskog, slanačkog i Velikog Sela, postoji Selište. Tu pri oranju se nailazi na cigle, crep i ćeramide, za koje vele, da su ostaci spahijske kule, koja je tu bila, kada i selo. Priča se da je to selo bilo od 9 kuća, pa se docnije postepeno premestilo na današnje mesto. Pre no što je današnje selo tu bilo postojalo je, vele, madžarsko selo.

Postanak sela i poreklo stanovništva.

Prvi doseljenici u današnju Vinču su živeli, prema pričanju, u Guberevcu – Kosmajski srez. Otuda su mnogi zbog turskog zuluma i bega guberevačkog prebegli u Banat i Srem, gde im i danas žive potomci, a neke pri bežanju zadrži „dobri beg ošljanski“ i nastani ih u Ošljanima. Stanovnicima ošljanskim, koji su se bavili ribolovom, bilo je tamo nezgodno, jer nisu mogli paziti na svoje čamce u Dunavu prema Grbulji – poznijoj Vinči te zamole svog spahiju, da se sa njim zajedno presele u Grbulju – današnju Staru Vinču bliže Dunavu, što im on i odobri*.

*Priča se da su se onda obavezali, da spahiji podignu u Vinči bolju kulu i da kaldrmišu put od Ošljana do nove spahijske kule, koja je bila podignuta prema Dunavu, gde je sada kuća Rosnića.

Iz Stare Vinče docnije su se premeštali na današnja mesta. Kraj Ravnice naseljen je za vreme kneza Miloša, kada su se stanovnici sa obale Dunava, gde se zemljište odronjavalo, tu premestili.

Mnogi stanovnici su poreklom sa Kosova (Kosovljani), neki iz današnjih novooslobođenih krajeva (Nišlije i dr.) a drugi iz ostalih srpskih zemalja. Ima dve porodice Sofijanci.

IZVOR: „Okolina Beograda“ Rista T. Nikolić – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.