Poreklo prezimena, selo Velika Moštanica (Čukarica, Beograd)

Poreklo stanovništva sela Velika Moštanica, Gradska opština Čukarica – Grad Beograd. Iz knjige „Okolina Beograda“ Riste T. Nikolića – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Selo se nalazi na plećatoj kosi, koja je sa leve strane Doljanskog Potoka. Kuće su po površini i blagim stranama kose, neke su i po samoj ravni doline.

Vode.

Vode stanovnici piju većinom iz bunara, kojih u selu ima dosta a i sa izvora. U selu je poznat izvor Radičevac (česma), gde je voda nekada isturala borove šišarke, a van sela su ovi znatniji izvori: Veliko i Malo Vrelo, Bukvić, Veliki Bunar, Vitkovica, Točak, Ajdukovac i dr.

Zemlja, paša i šuma.

Zemlje za obrađivanje stanovnici imaju oko kuća na mestima zvanim: Gnjivana, Vitkovica, Polje, Selište, Zabrđe, Korenac, Gomilice, Orov Potok, Trska, Bare, Božina i dr.

Paše i šume ima na mestima zvanim: Gorica, Strane, Pavlov Lug i dr. Šuma je sva od lisnatog drveća; granice, cer i dr.

Tip sela.

Ovo selo je razbijenog šumadijskog tipa, a u pojedinim delovima ima izgled sela razbijenog starovlaškog tipa. Podeljeno je u četiri male: Jaretnjak, Vitkovica, Brdo i Potočani. Oko kuća su prostrani voćnjaci, koji su sa ostalim imanjem (njive i dr.) ograđeni poglavito vrljikama i čine da su kuće udaljene jedna od druge, te je i selo razbijeno. U selu ima oko 227 kuća, a pre bežanije 1813. godine priča se, da ih je bilo oko 17 kuća. Ima i nekoliko zadruga u ovome selu; Blagojevića sa 28 duša (4 brata sa porodicama od kojih je najstariji starešina zadruge), Mitrova od 22 duše, jedna od 26 duša i dr.

Ime selu.

Priča se da je ovo selo nazvano po nekom spahiji, koji se zvao Moštanica, kao onaj u Sremčici Loznica. Kraj Jaretnjak nazvan je po jarićima, koje su tu stanovnici čuvali.

Starine u selu.

U ataru ovog sela na dva mesta postoje madžarska groblja, gde je ranije bilo kamenje, a danas nema nikakvih tragova od nekadašnjeg groblja. Ispod današnjeg seosko groblja ima i danas krstača i grobova starog seosko groblja. U dolini Doljanskog Potoka postoji mesto, zvano Prnjavor, gde je, po pričanju, nekada bila varoš u vreme Mađara. Danas tu stanovnici iskopavaju četvrtaste cigle i dr. Na mestu Aništu nađen je mrtvački sanduk od olova. U ataru ovoga sela, idući ka Meljaku, pola sata hoda daleko od mehane postoji Selište. Tu se danas nalaze kremena, komadi od lonaca, sitne parice i dr. Priča se da je tu bio ranije zbeg, a ranije i stalno naselje.

Postanaka sela i poreklo stanovništva.

–Vasilijići, priča se da je ova porodica jedna od najstarijih u selu, koji su izumrli.

Od današnjih porodica stare su i davne doseljene:

–Jeremijići, Nikoljdan.

–Markelići i Janićijevići, Nikoljdan.

–Radosavljevići, Đurđic.

–Šarčevići, Đurđic.

–Ristići, Mala Gospojina.

–Stanoševići, kojih ima i na Umci, Nikoljdan.

–Stevanovići, Nikoljdan.

–Živkovići, Nikoljdan.

–Joksimovići, Đurđic.

–Mitrovići, Aranđelovdan.

–Ostojići, Stevanjdan.

–Radovanovići, Aranđelovdan.

–Simići, Đurđic.

–Petrovići, Jovanjdan.

–Stevanovići, Nikoljdan.

Za ostale porodice se zna odakle su doseljene:

–Marinkovići (Čolići, Bogićevići, Tabakovići i Pakići) su iz Rudničke nahije, Nikoljdan.

–Blagojevići, po starom Stanojevići od kojih su Jakovljevići i Vlajkovići su iz Gruže, odakle su im doseljeni pradedovi, Jovanjdan.

–Kuzmanovići, su, po pričanju, pripadnici prethodnih familija, koji isto slave Jovanjdan.

–Lukići su od Užica (Era Milutin), ovde om došli dedovi, Lučindan.

–Maksimovići i Đurđevići su iz Maslaševa – Kragujevački okrug, Nikoljdan.

–Milovanovići, predak služio u selu pa tu i zasnovao porodicu, Mitrovdan.

–Jovanovići, predak im, zvani „došljak“, nije znao odakle se doselio, Aranđelovdan.

–Đurđevići, mati im bila „Rvatuša“, Đurđevdan.

–Milojevići su davno došli iz Vranja, Nikoljdan.

–Stevanovići – „Bugari“ su od Vranja, predak im Stevan služio u selu kod Ristića, koji ga i oženili, Mitrovdan.

–Mijatovići – „Arnautini“ su od Prištine, predak im došao ženi u kuću, Đurđic.

–Milutinovići su iz Saranova – Lepenički srez, Đurđic.

–Đurđevići drugi su iz Baćevca, Đurđic.

–Boškovići su iz Like, Nikoljdan.

–Arsenovići su „iz preka“, predak im služio kod Šarčevića***.

–Subotići su iz Bosne, Nikoljdan.

–Markovići su iz Bosne, Jovanjdan.

–Jovanovići, rodonačelnik Stevanje iz Krčedina u Sremu, Jovanjdan.

–Markovići su iz Svileuve u Tamnavi, Jovanjdan.

–Petrovići su iz Bosne, Stevanjdan.

–Pavlovići, rodonačelnik Radovanje došao „iz preka“, Nikoljdan.

–Mladenovići su iz novooslobođenih krajeva, Nikoljdan.

–Stanković Jovan – „Cincarin“ je od Ohrida, Aranđelovdan.

–Pavlović Jovan se doselio među poslednjima, Pantelijevdan.

–Žigić Petar i Rakić – „Rvati“, došli zajedno iz Kule i Lici, Nikoljdan.

–Milosavljevići su došli iz Like pre 25 godina, Nikoljdan.

–Jankovići su došli iz Bosne pre 20 godina, Nikoljdan.

Mehandžije po zanimanju su od Kruševa.

*** ne kaže se koju slavu slave.

IZVOR: „Okolina Beograda“ Rista T. Nikolić – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.