Poreklo prezimena, selo Dadince (Vlasotince)

Poreklo stanovništva sela  Dadince, opština Vlasotince. Istraživanje saradnika portala Poreklo Miroslava B. Mladenovića Mirca, lokalnog etnologa i istoričara.

 

Nastanak sela i poreklo stanovništva

Selo DADINCE je naselje u Srbiji u opštini Vlasotince u jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2002. godine je bilo 195 stanovnika; dok je u popisu 1948. godine bilo 547 stanovnika.

Selo leži u severoistočnom delu Grdeličke klisure, na granici prema slivu reke Vlasine. U administrativnom pogledu pripada Vlasotincu. Okolna naselja su kozare i Gradište.

Samo naselje je ratarsko-vinogradarsko, zbijenog tipa, u jugoistočnom delu Leskovačke kotline, na 450 metara nadmorske visine, 4 kilometara udaljeno od Vlasotinca.

Spada u stara naselja. Od starina su evidentirani “Džidovski grobovi”. Pominje se 1516. godine, kada ima 4 kuće.

Staro naselje je vremenom raseljeno, a sadašnje nastaje krajem XIX  veka. Posle oslobođenja od Turaka ima 30 kuća i 346 žitelja (1884).

Po sadašnjem stanovništvu Dadince nije staro selo. Njega su osnovali pre oko 170 do 180 godina preci današnjih rodova Grujinci i Kovačevci. Dakle, današnje selo je osnovano oko 1780. godine.

Iz roda Grujinci vodi poreklo Dragiša Cvetković, predsednik vlade Kraljevine Jugoslavije, rođen u Nišu.

Dadince je 30. juna 2012. godine u selo podiglo Spomen obeležje Dragiši Cvetkoviću. Spomenik je podignut pored škole čiju je izgradnju pomogao i sam Dragiša Cvetković.

Pre Drugog svetskog rata selo je imalo struju, pošto je Dragiša Cvetković (slika desno) donirao turbinu koja je crpila vodu iz reke.

Kada su Grujinci došli „ovde je sve bila šuma“. Ti doseljenici „tražili su skrivena mesta”.

Stanovništvo je srpsko (slavi Sv. Aranđel, Sv. Nikolu i dr.), doseljeno sa Kosova, Kopaonika, iz Poljanice i dr.

Seoska slava je nekada bila Spasovdan. Sada je  Petrovdan (po Trifunoskom) i Petkovdan (po Stamenkoviću-podvukao M.M 2013.g.)

U selo Dadince su mahale: Selo, Dolina i Donja Mahala. Ove mahale su međusobom nisu oštro odvojene. Prema tome, Dadince je zbijenog tipa i u 1961. godinu je imalo 115 domova.

U naselju Dadince živi 167 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 48,6 godina (44,6 kod muškaraca i 52,3 kod žena). U naselju ima 74 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,64.

Selo Dadince je elektrificirano, ima telefon, školu, prodavnice i asfaltni put prema Vlasotincu i drugim pravcima saobraćajne komunikacije.

Selo se snabdeva vodom iz bunara. Dalje od sela na putu za Vlasotince, izbija izvor Česma.

Nekada je ovo bilo selo sa najvećim brojem intelektualaca: učitelja, nastavnika, profesora, doktora, ekonomista, pravnika, pisca i drugih intelektualnih obrazovnih profila, postepeno kao i sva okolna sela na jugu Srbije odumire.

Mladi su napustili sela a samo ostaju staračka domaćinstva i po koji penzioner se vraća u selo da se u smiraju staračke samoće smiri lutajuća duša koja čezne za korenom svoga roda.

* *  *

Starine i prošlost:

Na potesu Jovin Rid seljaci su otkopavali stare grobove. Od tih grobova na površini zemlje se vidi po neki kamen. Govori se, da su ti grobovi duži od današnjih. Zato neki misle da su to “džidovski grobovi”.

Kada su Turci palili Vlasotince, za vreme takozvane “bojadžiske bune” 1841. godine, tada je bilo zapaljeno i Dadince.

Dadinčani su učestvovali u svim bunama i ratovima za nacionalno oslobođenje i oslobođenje od fašizma u Drugom svetskom ratu.

* * *

TOPONIMI (Nazivi potesa):     

– Đurina padina, Bela Čuka, Jasika, Gol Breg, Srednji rid, Jovin Rid, Osoje, Voćnjak, Beli kamen, Reka, Ceričje, Popov Lug (na putu za Kozare).

* * *

POREKLO RODOVA (Prema Trifunoskom 1961.g.):

– Grujinci (60 k., sv. Arhanđeo); doselio im se predak Grujaoko 1780. godine sa Kosova. Grujinci su “najjače pleme“. Dele se na Cvetkoviće, Jankoviće, Crvljane i dr.

Znaju ovu genealogiju:Dragoljub(živ 55 godina) – Marko – Cvetko – Stanko – ? – Grujakoji se doselio.

Od ovog roda potiče Dragiša Cvetković raniji predsednik vlade. On je rođen u Nišu od oca Jovana iz Dadinca tamo naseljen kao oficir.

– Kovačevci (35 k., sv. Nikola); poreklom sa Kopaonika,  doselili se krajem 18. veka.

– Popovići (5 k., sv. Nikola); došli su oko 1830. godine iz Golemog Sela uPoljanici.

Tamo imaju rođaka. Osnivač roda, koji se doselio kao sveštenik, zvao se Stanislav. (Vladanživ 60. godina – Trajko– pop Stevan– pop Stanislav).

– Stojkovci(5 k., sv. Arhanđeo). došli iz današljeg Vlasotinca.

– Baninci (2 k., sv. Arhanđeo), došli su iz Novog Sela. Dalje poreklo im se ne zna.

– Mladenovići ili Srednjoridci (3 k., Mitrovdan), došli iz Šupljeg Kamena blizu Vlasotinca.

– Torbari (4 k., sv. Arhanđeo) i Velkovci (1 k., sv. Stevan), poreklo im se ne zna. Na osnovu istraživanja Velkovci vode poreklo iz Velesa (Makedonija – podvukao M.M. 2013.g)

Iseljenici:

– Od roda Grujinaca ima starih iseljenika u Nišu. – Zatim dosta iseljenika ima u Grdelici. Posle Drugog svetskog rata iz Dadinca mnogo školovanih mladića iselilo se u razna mesta u Srbiji (podaci datiraju iz 1964. godine).

Danas na početku 21. veka Dadinčana ima odseljenih od Vlasotinca, Leskovca, Niša sve do Beograda i širom Srbije.

* * *

Napomena:- Naseljavanje čitavog ovog kraja pa i sela Dadince  je višeetapno. Zato postoji potreba da se prethodno ispitaju porekla  stanovništva po prezimenima ostalih okolnih i drugih sela sa područja Vlasine i Crne Trave u pogledu njihovog porekla pa tek onda napisati potpun rodoslov familija i porekla prezimena po rodovima za selo Dadince. (Podvukao M.M.,  2013.g.Vlasotince).

* *  *

IZVORI:

[1] Stamenković Srboljub: “Geografska Enciklopedija naselja Srbije”, knj.1 (a-đ), Beograd

[2] Dr Jovan F Trifunoski: Grdelička klisura – Naselja knjiga 13

[3]  http://sr.wikipedia.org/wiki/Dadince

[4] Miroslav B. Mladenović Mirac:- ZAPISI Iz rukopisa: “Sela u vlasotinačkom kraju“, 1970-2012.g., Vlasotince

20.novembar 2013. Vlasotince

Autor:  Miroslav B. Mladenović Mirac, lokalni etnolog i istoričar Vlasotince, Srbija