Poreklo prezimena, selo Petka (Lazarevac)

Poreklo stanovništva sela Petka, opština Lazarevac. Prema knjizi „Šumadijska Kolubara“ Petra Ž. Petrovića, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Petka je na pobrđu koje se trouglasto uvlači između Kolubare i Ljiga. Ono je otvoreno prema severu, jer se ispod samog naselja pruža kolubarska ravnica. Položaj južnog dela naselja je brdovit i ispresecan dolinama seoskih potoka, a severni je u podnožju pobrđa i on je u ravnici. Kuće su po stranama kosa i u plitkim dolinama potoka. One su grupisane po rodovima, ali je ipak izdvojenost pojedinih naselja neprimetna. Naselje je razređenog tipa i deli se na dva kraja; Obršina je Donji Kraj a Duboka Jaruga je Gornji Kraj sela u dolini potoka istog mena.

Vode.

Kroz selo protiču potoci Duboka Jaruga, Reka i još dva bezimena potoka koji leti presušuju. Za piće i za domaće potrebe upotrebljava se bunarska voda. U kraju Obrašini ima izvor istog imena, a izvor Bubanja je nedaleko od železničke stanice u Lazarevcu i u kraju naselja.

Zemlje i šume.

Njive i livade su izmešane na ovim mestima: Velikoj Livadi, Rtu, Lugu, Gaju, Kućerinama, Obrenovimm Livadama, Veljkovom Brdu, Golom Brdu, Ćeramidištu, Senici, Crkvenom Lugu, Adi, Očazi, Potesu i u Vinoigradima.

Šuma je na Rtu.

Starine u selu.

Ispod Golog Brda, do Ćelija, izorava se kamenje od zidina nekakvih građevina, zatim parčad od crepova, lonaca i crepulja a nađe se i po koja para „bakaruša“. Nedaleko od ovog mesta postojala je do skoro bara, koja nije nikada presušivala. Po narodnom verovanju tu se noću „priviđao“ konj u vodi, plast sena kako plovi po bari, zapaljena kandila i dr.

Staro naselje ovoga sela bilo je na mestu Kućerinama, do Lazarevca. Danas od tog naselja nema ostataka. Jedan put u kraju Obrošini naziva se Kostin Sokak. Po predanju tu je još za Turaka imao „dućan“ neki Kosta Cincarin, koji je „jespap“ (robu) donosio na konju, pa je po njemu taj put dobio ime.

Nastanak sela.

Današnja crkva je u Donjem Kraju sela, pored puta koji vodi iz Lazarevca za Lajkovac. Đorđe Magarašević je video na svom putovanju 1827. godine razvaljenu crkvu koju narod naziva Petka, a tako se naziva i selo. Po predanju, koje je zabeležžio Magarašević, bila su tri brata: Petko, Marko i Stevan. Oni su imali sestru Doku. Dva mlađa brata pođu u vojsku, a najstarijem bratu Petku naruče, da podigne četiri jednake zadužbine. Petko to i učini, ali svoju najlepše ukrasi. „Božje proviđenje“ učini, da Petkova crkva nikada nije propevala.

Podaci o selu.

Današnju crkvu podigao je 1864. godine predak današnjeg roda Stošića iz Petke. Ona slavi Sv. Petku Paraskevu. Litija se nosi o Beloj Suboti pred Petrovske poklade. Kod crkva je stara opštinska sudnica i seosko groblje. U selu se vadi kamen krečnjak za zidanje zgrada i pečenje kreča.

Po arhivskim podacima Petka se kao naselje prvi put pominje 1811. godine, a 1818. godine je u njoj bilo 26 kuća. Godine 1844. Petka je imala 48 kuća sa 307 stanovnika. Danas u njoj ima ima 19 rodova sa 237 kuća i dva ciganska roda sa 8 kuća.

Poreklo stanovništva.

Starinci ili najstariji doseljenici ne znaju za svoju starinu. U te najstarije rodove računaju se:

–Pakići (Markovići, Novakovići, izumrli Panići), slave Nikoljdan.

–Paunovići (Martići i izumrli Aćimovići) slave Jovanjdan.

Pre Karađorđevog ustanka doselili su se ovi rodovi:

–Tomanići su od Sjenice, Jovanjdan.

–Ivankovići (Rosići, Rakići, Stošići, Ivanovići, Pavlovići i Bliznakovići) su bili jedan rod; danas su se već razrodili, Slave Stevanjdan. Oni su starinom od Sjenice. Jedno vreme su bili u „bežaniji u preku“, pa su se otuda povratili. Ogranci ovoga roda su:

Prvi ogranak čine:

–Mijatovići, Jovanovići i Petrovići.

Drugi ogranak čine:

–Matići, Ilići i Markovići i svi oni slave Stevanjdan.

U 19. veku doselilo se devet rodova:

–Filipovići, čukunded Filip Madžarin doselio se od Fruške Gore u Šopić, gde je u lovu poginuo, pa mu se sinovi preselili u Petku, Mratindan.

–Milojevići (Jankovići, izumrli Bogdanovići) su se doselili od Novog Pazara. Oni su došli na imanje Stošića i uzeli njihovu slavu, Stevanjdan.

–Živanovići (Jankovići drugi) su od pretka kneza Živana iz Ćelija, slave Sv. Gavrila.

Iz Bosne su se doselili ovi rodovi:

–Krstići, Jovanjdan.

–Radonići, Stevanjdan.

–Markovići, Petrovdan, a sada sleve Časne Verige; rod su im Martići u Paljuvima (Tamnava) i Mitrovići u Vreocima.

–Ostojići, Nikoljdan.

–Miloševići, Đurđevdan.

–Kneževići, Đurđevdan.

Noviji doseljenici su:

–Đinđići, doselili su se iz Prijepolja, Nikoljdan.

–Veselinović se doselio ženi u kuću iz Barzilovice, Jovanjdan i „slava pročevlja“ Časne Verige.

–Damnjanovići su iz Vreoca, Ignjatijevdan.

–Đokići su iz Stubice, Aranđelovdan.

–Bojići su iz Šušnjara, Nikoljdan.

–Marčetić je iz Dalmacije, Nikoljdan a slavi i ženinu slavu – Stevanjdan.

U ovom selu ima dva ciganska roda:

–Živojinovići su gurbeti, kovači, sada su se stalno nastanili, Sv. Petka Paraskeva.

–Đurići su takođe gurbeti,Nikoljdan.

IZVOR:  Petar Petrović – Šumadiska Kolubara, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.