Poreklo prezimena, selo Velika Drenova (Trstenik)

Poreklo stanovništva sela Velika Drenova, opština Trstenik. Prema istraživanju učitelja Stanoja Mijatovića iz 1905. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Miloš Stojadinović.

Položaj.

U ravnici Goliske Morave, za 3—4 km. od nje, a ispod Belog Brda i jedne kose, nahodi se ovo selo, tako da mu je polovina u ravni, a polovina na jednoj visoravni. Uzdužnom sredinom sela, a ispod visoravni, prolazi drum Kruševac — Jasika — Trstenik. Istočnim krajem sela protiče Riljačka Reka, a zapadnim Toponički Potok, koji leti presušuje.

Reka se vrlo retko izliva, ali tad čini osetnu štetu ključu, dokle se potok zbog dubokog korita nikad ne izlije. Morava pak, koja se često izliva, pričinjava velike štete okolnim njivama i livadama. Priča se da je nekad i do sela dolazila, a postoji predanje da su nekada lađe vezivane za brestove kod crkve i škole.

U selu se ponajviše pije bunarska voda. Samo u sredini sela, onde gde su mehane, dućani, crkva i škola, desno do druma, ima jedna lepo ozidana česma, sa bistrom i lakom vodom, s koje zahvata skoro pola sela. Česma je još iz turskog vremena, od kad je nekoliko puta opravljana.

Zemlje i šume.

Gotovo je sva zemlja u seoskom ataru, koji se pruža oko 6 km. u dužinu, a 5 u širinu, jaka i plodna, jer je većinom kumsača (nanos, tenjaj); manje je smonica, a još manje prljuša. Samo selo je pak na smonici i crnici.

Seoska šuma nalazi se na severo-zapadnom kraju atara, u Toponici. Do pre 1876. god. tu je bila seoska planina. Danas je podeljena i većinom je sitna šuma, a na mnogo mesta iskrčena.

Tip.

Selo je zbijeno. Kuće su na rastojanju od 20— 40 m., ali nisu ušorene. Svaka kuća ima dvorište, stočni tor sa stajama i okućnicu. Selo se deli na Gornju i Donju Malu. Gornja Mala zahvata visoravan i stranu koja se k ravnici spušta. Donja Mala zahvata ravnicu južno od druma. Zapadni kraj Donje Male zove se i Kriva Bara. U Gornjoj Mali ima 220, a u Donjoj 200 kuća.

Svega u selu ima 420 kuća, a 600 poreskih glava.

Ime.

Ovo se selo nekad zvalo Cigatovac, zbog Cigana koji su u jednom delu sela bili naseljeni. Tek docnije, negde oko Kara-Đorđeva Ustanka, selo se prozove Velika Drenova, zbog mnogih drenova koji se oko sela i sad nahode.

Starine.

Na severo-istočnom kraju sela, u dolini Riljačke Reke, malo niže Stragara, ima mesto zvano Staro Selo, gde se nalaze komadi od ćeramide, lonaca, crepulja, razna gvožđarija, pepeo i dr., dalje i mnogi bunari iz vremena kad je tu bilo naselja. Na istočnom pak kraju sela, s leve strane Riljačke Reke, na mestu zvanom Krušak, ima jedna crkvica, posvećena Sv. Iliji, kada se tu kupi veliki sabor, koji je nekad menjan u vašar, a sada je opet sabor. Priča se da je tu crkvicu pronašao neki starac, koji je nekoliko noći gledao sveću gde tu gori. Kad je tu kopao, nađen je temelj i prestoni kamen. Ova je crkvica sigurno bila ranije crkva pomenutog Starog Sela, jer je od istog jedva aa 1 km. bila udaljena. Još je, vele, bilo više Gornje Male neko staro groblje. Drugih starina nema.

Postanak sela i poreklo stanovništva.

Na današnjem mestu nijv bilo naselja od starina, već je selo bilo istočno, u dolini Riljačke Reke, na mestu zvanom Staro Selo, odakle je premešteno na današnje mesto zbog nepoznatih uzroka. Najpre je naseljena Gornja Mala, pa onda Donja

U selu su ove porodice, počinjući odozgo sa zapada u Gornjoj Mali: 

— Kačarevići (15) su doseljenici iz svrljiškog kraja. Ovako su prozvati zato su im stari bili kačari, a i danas ih ima koji se tim zanatom bave. Slave Sv. Nikolu.

— Ignjatovići (19) su došli iz Srema o Prvom Ustanku. Slave Sv. Jovana.

— Levićani (16) su iz Levićana u Toplici. Nekoliko kuća ima ih i u Donjoj Mali. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

— Stupljani (24) su iz Stupnja u kruševačkom okrugu. Slave Sv. Vrače.

— Ćurčići (12) su takođe iz kruševačkog okruga. Ovako su prozvati što im je neki stari bio ćurčija. Slave Sv. Aranđela jesenjeg i letnjeg.

— Saplakovići (8), ovako prozvati što su im stari pili vino iz saplaka, doseljenici su iz Toplice. Slave Sv. Jovana.

— Mutavdžići (5) su došli iz vranjskog okruga u vreme Prvog Ustanka. Slave Sv. Jovana Zlatousta.

— Tripkovići (24) su iz sarajevske okoline u Bosni. Slave Sv. Nikolu.

— Ćosići (16) su starinci. Priča se da su se u vreme Kočine Krajine svi razbegli, sem nekakva Ćose i brata mu Čulje, koji su se po ševaru i vrbaku kraj Morave krila od Turaka. Ćosa se zvao tako što je bio star, a ćosav, a Čulja što je imao jedno uvo. Ćosića ima i u Donjoj Mali. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

— Radići (14) su došli iz Srema, kuda su prebegli o Kočinoj Krajini. Starinom su pak iz Prilepa u Makedoniji, odakle su prešli u Toplicu, pa ovamo, a zatim u Srem, odakle su se, kao što je rečeno, opet ovamo povratili. Jedna su porodica sa Veljkovićima i Brđanima (Dugstevićima) iz Konjuha i Domišljevcima iz Ljubave. Ovi se ovako prozivlju po nekoj babi Radi. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

— Nestorovići (8) su sa Kosova. Slave samo Đurđev-dan.

— Stanimirovići (Stanimirdžići) (6) su doseljeni iz svrljiškog kraja. Slave Sv. Nikolu.

— Đorići (20) su se doselili iz Kamenjače u okr. kruševačkom. O Kočinoj Krajini i oni su bežali u Srem, odakle su se docnije povratili. Sa Grubačima (Babićima) u Konjusima računaju se kao jedna porodica. Ima ih i u Donjoj Mali. Slave Sv. Jovana.

— Todorovići (5) su starinci. Slave Sv. Petkovicu jesenju i letnju.

— Brzanci (3) su iz Brzana u okr. kragujevačkom. Slave Sv. Nikolu.

— Babići (5) su od nekud iz kruševačkog okruga. Slave Sv. Aranđela.

— Nedići (12) su iz Župe. Slave Sv. Nikolu.

— Šljivići (5) su iz kruševačkog okruga. Slave Sv. Araiđela.

— Dačići (3) su se doselili pre 100 godina iz okruga kruševačkog. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

— Zlatanovići (2) su došli pre 120 godina iz topličkog okruga. Slave Sv. Aranđela

— Stojanovići (3) su došli pre 100 godina iz Župe. Slave Sv. Nikolu.

— Džatići (2) su došli pre 95 godina ia Stare Srbije. Slave Sv. Jovana.

U Donjoj su Mali, počinjući odozgo, ove porodice:

— Lepenci (14) su se doselili iz Lepenca sa Kosova. Slave samo Sv. Minu.

— Jaćovci (Mandići) (16), kojih ima i u Gornjoj Mali, su došljaci ia Batota u kruševačkom okrugu, odakle su pošla tri brata, pa se jedan naselio u ovom selu, drugi u Stragarima (Ćulumovići), a treći u Orlovcu u Milutovcu. Slave Sv. Vrače.

— Vukojevići (12) su starinci. Slave jesenjeg n letnjeg Sv. Aranđela.

— Jovanovići — Milojevići (3) su iz Sudimlja u okrugu topličkom. Slave Sv. Nikolu.

— Ratajci (16) su iz Rataja u okr. kruševačkom. Slave letnjeg i zimnjeg Sv. Stevana. Ima ih jedna kuća u Kruševcu i jedna u Poljni u Levču.

— Krivčevići (13) su iz kruševačkog okruga. Slave Mitrov-dan i Jeremin-dan.

— Čuljići (10) su starinci. Sa Ćosićima se smatraju kao jedna porodica. Slave Sv. Đorđa i Đurđev- dan.

— Kolarovići (19) tako prozvani po tome što su im stari bili dobri kolari, došli su iz Srema. Slave Sv. Aranđela.

— Maksići (5) su iz kruševačkog okruga. Slave Sv. Nikolu.

— Đulakovići (9) su iz kruševačkog okruga. Slave Sv. Aranđela.

— Nastići (18) su takođe iz kruševačkog okruga. Slave Sv. Nikolu.

— Vojinovići (3) su doseljenici ia Toplice. Slave Sv. Aranđela.

— Dinići (6) su doseljenici iz Stupnja u okr. kruševačkom. Slave jesenjeg i letnjeg Sv. Aranđela.

— Ćeličani (4) su došli pre 130 godina iz Ćelija u okr. kruševačkom. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

— Petkovići (10) su se doselili pre 100 godina iz Sudimaca u Toplici. Slave Sv. Nikolu.

— Markovići (5) su nepoznatog porekla. Slave Sv. Nikolu.

— Obradovići (5) ou došli pre 130 godina iz Župe. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

U Krivoj Bari, zapadnom kraju Donje Male, ove su porodice:

— Baćići (8), tako nazvani po nekom starom Baći, doseljenici su iz Srema. Slave jesenjeg i letnjeg Sv. Aranđela.

— Đurići (4) su iz svrljiškog kraja. Slave Sv. Đorđa i Đurđev-dan.

— Mladžići (5) su takođe iz svrljiškog kraja. Slave Đurđev-dan i Sv. Đorđa.

— Ćerkovići (8) su takođe iz svrljiškog kraja. Slave Sv. Aranđela. Od ove iste familije imaju dve kuće u Beloj Vodi (dućandžije) i jedna u Velikom Gradištu.

U sredini sela, s jedne i druge strane druma, nalazi se crkva, škola, sudnica, dve mehane i nekoliko dućana.

Seoska je slava Mali Spasov-dan.

Selo ima jedno groblje, koje je na istočnom kraju sela, gde se kopa i jedan kraj sela Selišta.

IZVOR: KORENI, Srpske zemlje, Naselja, poreklo stanovništva, običaji, Knjiga osamnaesta „LEVAČ I TEMNIĆ“, Stanoje Mijatović, učitelj, 1905. godine. Priredio saradnik portala „Poreklo“ Miloš Stojadinović

DODATAK: Prilog saradnika portala Poreklo Aleksandra Aksića Šarka.

Naselje sa nazivom Drenova pominje se prvi put u povelji koju je 1429. godine despot Đurađ Branković izdao velikom čelniku Radiču Postupoviću. U Velikoj Drenovi rođen je srpski pisac i akademik Dobrica Ćosić.

Starosedeočke porodice su: Ćosići, Čuljići Todorovići i Vukojevići.

Prema poreklu ondašnje stanovništvo Velike Drenove iz 1905. godine, može se ovako rasporediti:

Starosedeoca ima 4 porodice sa 43 kuće.

Iz šire okoline ima 13 porodice sa 156 kuća.

Iz Srema ima 3 porodice sa 46 kuća.

Iz Toplice ima 7 porodice sa 45 kuća.

Iz okoline Svrljiga ima 4 porodice sa 38 kuća.

Iz Bosne ima 1 porodica sa 24 kuće.

Kosovsko-metohijskih doseljenika ima 2 porodice sa 22 kuće.

Iz Župe ima 3 porodice sa 20 kuća.

Iz Makedonije ima 1 porodica sa 14 kuća.

Iz Vranjskog kraja ima 1 porodica sa 5 kuća.

Nepoznate starine ima 1 porodica sa 5 kuća.

Iz Stare Srbije ima 1 porodica sa 2 kuće. (podaci datiraju iz 1905.)