Poreklo prezimena, sela Stubline i Veliko Polje (Obrenovac)

Obrenovac i okolna sela, Stubline i Veliko Polje. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Stubline su na Tamnavi i Kolubari, zemljišta manje više ravnog. Zapadni deo sela je izdignutiji i neravniji, a istočni čista ravnica. Izdignutiji deo sela zove se Stubline, a ravniji Veliko Polje. Kuće su u oba kraja i razmeštene u džemate velikog prostranstva. Stublinski su džemati: Grčki Kraj do Trstenice, Perići sredina sela, Jadrani na sever od Perića i Novo Selo do Grabovca. Džemati Velikog Polja su: Veprovica do Piromana, Slanbara oko ugljo-kiselog izvora i Veliko Polje do Belog Polja.

NAPOMINJEM DA JE VELIKO POLJE ODAVNO ODVOJENO OD STUBLINA I DA JE DANAS POSEBNO SELO TE SE U TOM SMISLU OVAJ TEKST MOŽE SMATRATI KAO OPIS DVA SELA, STUBLINA I VELIKOG POLJA, op. Milodan

Tamnavska ravnica je jednolikog izgleda i posmatrana s Karaule ili vrhovljanskog Visa ima izgled prave ravnice, bez ikakve ma i najmanje primetne uzvišice i zahvata najveći deo oblasti. Južna i zapadna granica je ovoj ravnici pruga (linija), koja polazi s Presada na istok i na severozapad draginjskom visu Stublu, a severna je prava pruga povučena od kožuarskog visa Godlje u severoistočnom pravcu i završava na Kolubari, na Carevom Brodu, u Stublinama, dokle je istočna granica reka Kolubara.

Dodirna zona ravni i Pljoštare je najbogatiji tamnavski kraj sa vodom. Celom linijom, pošav od Kožuara, pa sve do Kolubare, na svakom koraku, ima po jedan jak izvor, koji je bogat vodom i stalno u Pljoštaru preko cele godine, otiče u jednu ili više bara. U Grabovcu i Stublinama nema kuće, koja nema po jedan ovakav izvor pred samim kućnim vratima i ovi izvori su uvek na višoj terasi, nikad na ovoj, koja se spušta u ravan Pljoštare.

U oblasti ima dosta izvora, koji svojim imenima opominju na karakter mineralnih izvora. Takvi bi izvori bili: Zmajevac u Kamenici, Mlakonja u Raduši, Hlađani u Družetiću, Živanica u Novacima, Savinac u Zukvama, Vidan u Grabovcu, Slana Bara u Galovićima i Slanac u Koceljevi.

Od mineralnih izvora je Slanbara u Stublinama. Na desnoj obali Tamnave, u uglu između Tamnave i Kolubare, usred ravnice, izbija iz zemlje najjači izvor u oblasti, od koga postaje dvaput jači potok od Tamnave. Slanbara je na dodirnoj zoni terasaste ravnice i kolubarskog diluvijuma, izbacuje u klobucima tamnavski pesak s muljem i sumpor-vodonik, radi čega ima barutljiv mirisi oseća se na nekoliko desetina metara okolo. Izvor je okruglog oblika, dubok 3-5 dm. s kao kristal bistrom vodom nakiselog ukusa, koja otiče kanalom od metra u preseku i posle 60 m pada u Tamnavu. Seljaci pričaju da se izvor ne muti, ali da s proleća, kad se otpočnu po planinama snegovi topiti i kad otpočnu jače kiše padati, da se i Slanbara povišava i izbacuje borove šišarke, po čemu zaključuju da je njen začetak, daleko, u nekoj planini.

Stara napunjena ili zatvorena korita, kojima je reka Kolubara nekada tekla, bilo nasuta, bilo šumom obrasla, zovu se Starače, naprimer Starača u Jabučju i Lajkovcu, Stara Kolubara u Belom Polju i Obrenovcu. Odvojeni krakovi reke su očage: očage u Jabučju, Lisom Polju, Stublinama i dr.

Kolubara je zbog velike količine vode nebrodna reka (ne može se pregaziti), op. Milodan). Kad bi stanje vode spalo na najmanju meru, onda se može broditi po izvesnim mestima. Takvi su brodovi: Beli Brod u Lajkovcu, Dabin Brod u Jabučju, Skobaljski u Skobalju, Protin Brod u Lisom Polju i Carev Brod u Stublinama. Na Kolubari su danas dva gvozdena mosta, jedan na Belom Brodu a drugi kod Obrenovca.

U Tamnavi imamo nekoliko vrsta zemalja: peskuše, krečuše, crnice, smolnice, blaguše, mrtvuše i polojske zemlje.

Polojske su zemlje tresetne, pune vode, uvek gnjile, dobre livade i pašnjaci. Ovakve su zemlje oko bara i pri stavama pojedinih reka. A ima ih: u Crvenoj Jabuci, Broviću, Trstenici, Piromanu, Stublinama, Zabrežju, Ratarima, Krtinskoj itd. i daju najbolju travu za pašnjake, zbog čega se u selima sa ovakvom zemljom podiglo konjarstvo. Najbolje konje gaje pojedine porodice i čuvene su zbog toga u celoj oblasti: Keserovići u Piromanu, Mišići u Broviću, Brankovići u Grabovcu, Simeunovići i Stublinama itd.

Nekad je cela oblast bila sva u šumu obrasla; doline Tamnave i Kolubare bile su pokrivene gustim i neprohodnim šumama. Pominje se da je Tamnava bila prava šumska oblast, tako je nepoznati putnik, po narodnosti Rus, prošao kroz ovu oblast iz Valjeva za Beograd, svuda je na celom putu, Od Karaule do Carevog Broda u Stublinama, gde je prešao Kolubaru, prolazio kroz same šume.

Sela u tamnavskoj ravnici ili su bez mala ili sa malama, koje se zovu krajevima, u kojima su kuće neobično rasturene i daju tip nemačkog sela. Sve kuće su rasturene s imanjima oko kuća i na sve strane, s malim ograđenim okućnicama i s prostranim predvorom, koji služi za ulaz u kuću i držanje domaće stoke. Sa zapadne ili severne strane je kakav zabrančić s voćem, gde se drži sitnija stoka. Ovakva sela prevlađuju u oblasti i njih je najviše u sredini oblasti: Grabovac, Brezovica, Novaci, Vrelo, Stubline, Ljubinić itd…

U Grabovcu, ko bi se malo više zadržao u selu i ko bi se iz bliže raspitao o mestu neseljenja i imanja starijih porodica od pre 150 godina, uvideće da je stari Grabovac bio zbijen oko Vidana i da danas svaka starija porodica ima svojih predstavnika na tom istom mestu. Na ovaj način Stubline su se rasturile od svog izvora Crkvine, Piroman i Brović iz Starog Sela, Trstenica od starog groblja, Banjani iz Starog Voća, Tulari iz Klenovice, Trlić od Jezera, Sovljak od Korova itd.

U rečniku K. Jovanovića od 1872. godine Jabučje se pominje kao Donje i Gornje. Malo je Jabučana da bi znali koje bi porodice i domove stavili u Gornje, a koje u Donje, jer je uvek ova podela bila zbog toga da imaju u selu po dva kmeta, koji su često bili iz istog kraja. Stoga u ovom radu Jabučje ne uzimamo kao dva sela, nego kao jedno, gde i Stubline i Veliko Polje ne smatramo kao dva sela nego kao jedno, iako Stubline imaju svoga, a Veliko Polje opet svoga kmeta. Imanja Gornjeg i Donjeg Jabučja, Stublina i Velikog Polja su u zajednici, porodice posle deoba prelaze iz jednog kraja u drugi, seoske zajednice su oba kraja u podjednakoj meri i seljaci se podjednako služe seoskim rekama i izvorima.

Imena sela, koja bi opominjala na osobine vode su, između sotalih, i Stubline. Ime Stubline došlo je od mnogih stublina, koje su bile pored starog puta, kojim se nekada išlo preko ovog sela za Beograd i brodila Kolubara na carevom Brodu. Od tih starih stublina i danas ih ima ispred gornje seoske mehane i oko Šarene Česme.

Tragovi starih kula ili tvrđavica pored starih puteva sasvim su dobro očuvane. Nalaze se na uzdignutijim mestima, rovovima ograđenim, koje su bile na starim putevima. U Stublinama, prema Carevom Brodu, u dolini Kolubare, nalazi se „Kulina“, mesto, na kome se misli, da je bila u najranije doba karaula s posadom za bezbednost prevoza preko Kolubare.

Još se drže stare napuštene crkve u: Drenu, Orašcu i Crniljevu. Porušenih crkava ili crkvina ima u: Bresnici, Vrelu, Jabučju (na dva mesta), Kamenici, Ljubiniću, Novacima, Brgulama, Raduši, Svileuvi, Radljevu, Sovljaku, Stublinama (na dva mesta), Takovu, Tularima, Urovcima, Rvatima i Čučugama.

Stari valjevski put nije išao današnjim putem. U oblast je ulazio na Karauli, odatle vencem silazio u varošicu Ub, odakle je u Sovljaku prelazio Tamnavu, pa preko Vrela, Takova, Ljubinića, Joševe, Lončanika, Trstenice i Stublina prelazio Kolubaru, na Carevom Brodu.

Kada je Sibiljanin Janko pošao od Beograda sa vojskom na Kosovo, priča se, da je prešao Kolubaru na brodu u Stublinama, da se brod po njemu zove Carev Brod, zatim, da je došao u Piroman i ulogorio se na potoku, koji se po njemu zove Carevac. Na Carevcu je vojska bila tri dana, očekivala drugu vojsku i pirovala, to se po tome selo nazvalo Piroman. Kad je pomoćna vojska došla, Janko je sa ovom vojskom otišao u Liso Polje u misu, ondašnji manastir, pričestio vojsku i s njome uz Kolubaru i Ljig otišao na Kosovo.

Izoravanje starih vatrišta, ognjišta i pepelišta po Bukoru, Jabučju, Skeli, Trliću, Tvrdojevcu, Stublinama i Goločelu opet su dokazi ranijeg života. Tragovi ranijeg života ograničeni su na pojedinačna mesta, nalaze se na uzvišenim ravnijim mestima, oko jezera, izvora, reka i potoka. Po mestima nalaženja izgleda, da je stanovništvo ranijeg doba živelo u zbijenim mestima (vidi prilog na Forumu Poreklo: Neolitska metropola – vinčanski grad u Stublinama kod Obrenovca).

U spisku valjevske eparhije od 1735. godine, od tamnavskih sela toga doba pominju se Dobrić (Trlić), Jabučje, Sovljak, Stubline, Breska, Grabovac, Vrelo, Tulari, Banjani, Dokmir, Raduša, Bukor, Crniljevo, Goločelo, Kamenica, Svileuva, Nepričava, Palež, Skela i Novaci.

Sela koja su pre 300 (sada 400) godina samostalno postala na ranije nestalim naseljima ili mestima koja su bila naseljena su, između ostalih i Stubline.

U poviše sela u oblasti ima ciganskih porodica, koji su se potpuno pretopile u prave Srbe. Ove su se porodice potpuno izmenile, izgubile boju lica, govor, način života i zanimanje. Mikići u Orašcu i po drugim selima pravi su Srbi; govore srpski, rade i zemlju i zanate, hrane se, odevaju i kreću kao naši seljaci; niko ih ne zove Ciganima, mada je do skoro bilo seljaka u životu, koji su pamtili, kad su se njihovi preci doselili iz Erdelja kao pravi Cigani. Rafailovići i Matići u Stublinama, Kostići i Ilići u Trliću, Milovanovići u Trnjacima, Milosavvljevići u Rukladi itd. opet ciganskog porekla, ali se kod svih, kao i kod Mikića, svaki ciganski trag izgubio.

Makedonci i Šopovi slični su i nikoga nije teže ispitati kao njih, jer su bitno izmenili i svoje karakterne i etničke osobine pogubili, samo ako su se ranije doselili. Kod stublinskih Makedonaca ističe se u jakoj meri poštenje i karakter, s toga su najviđeniji u selu.

Poreklo familija-prezimena sela Stubline i Veliko Polje

Prezime – kada su doseljeni – odakle su doseljeni – krsna slava – napomena:

-Agočevići, posle 1827. godine, Banat, Aranđelovdan, pokršteni Madžari.

-Adamovići, posle 1827. godine, Vukićevica, Alimpijevdan, predak dovodac uz mater.

-Anđelići, Aničići i Tijosavići. Videti Tijosavići, Anđelići i Aničići.

-Babići*, posle 1827. godine, Banjaluka, Jovanjdan.

*Babiće je doselio njihov srodnik vojvoda Golub Babić na kupljeno imanje posle 1878. godine pa se i pored njih naselio, neko vreme živeo i posle vratio u Bosnu. Babići po drugim selima opet su srodnici vojvode Goluba.

-Bajići, posle 1827. godine, Brajići u rudničkom okrugu, Đurđevdan.

-Baranci, posle 1827. godine, Dubica, Stevanjdan.

-Bođani, posle 1827. godine, Erdelj, Nikoljdan, posrbljeni Rumuni.

-Bursaći, posle 1827. godine, Lika, Đurđevdan.

-Velimirovići, posle 1827. godine, Grabovac u susedstvu, Aranđelovdan, uljezi u Kolakoviće.

-Vladisavljevići, posle 1827. godine, Paljuvi u oblasti, Đurđic.

-Vračarevići, posle 1827. godine, Lika, Nikoljdan.

-Vujkovići, druga polovina 18. veka, Konjuša u Rađevini, Đurđevdan.

-Vučkovići, druga polovina 18. veka, Janja u Bosni, Aranđelovdan.

-Gavrilovići 1, druga polovina 18. veka, Cvetulja u Rađevini, Đurđevdan.

–Gavrilovići* 2, druga polovina 18. veka, Banat, Stevanjdan.

*Predak ovih Gavrilovića je Rumun i došao za čuvara ovaca u ovo selo, pa su ga njegove gazde oženile i okućile.

-Gavrilovići 3, posle 1827. godine, Valjevo, Đurđevdan, uljezi u Grčiće.

-Gajići, druga polovina 18. veka, Cvetulja u Rađevini, Stevanjdan.

-Godići, posle 1827. godine, Leskovice u Podgorini, ista porodica u Grabovcu, doseljeni kao sluge.

-Grčići*, prva polovina 18. veka, Makedonija, Nikoljdan.

*Grčića predak je govorio grčki i cincarski, iako je bio po narodnosti Srbin, prozvali su ga Grkom. Njegovi potomci su oko starog hana i taj kraj i dans se zove Grčki Kraj.

-Davidovići 1, druga polovina 18. veka, Dragačevo, Ignjatijevdan.

-Davidovići 2, posle 1827. godine, B. Krajina, Duhovski ponedeljak.

-Davidovići 3, posle 1827. godine, Bogatić u Podgorini, Jovanjdan.

-Damnjanovići i Kremići 1. Videti Kremići 1 i Damnjanovići.

-Damnjanovići 2, posle 1827. godine, Osat, Jovanjdan.

-Đukići, posle 1827. godine, Loznica u Kolubari, Đurđevdan, uljezi u Đukoviće.

-Đurđevići, posle 1827. godine, Popinci u Sremu, novoverci.

-Đurići i Raškovići. Videti Raškovići i Đurići. Nema u knjizi Raškovića, izuzev Raškovića u Zabrežju, op. Milodan.

-Žikići, druga polovina 18. veka, Dobanovci u Sremu, Đurđevdan, uljezi u Pajiće.

-Žujići, posle 1827. godine, B. Krajina, Sv. Jovan Preteča.

-Ignjatovići, druga polovina 18. godine, Komirić u Rađevini, Nikoljdan.

-Ilići, posle 1827. godine, Siječa reka-okrug užički, Nikoljdan, uljezi.

-Isailovići, posle 1827. godine, Semberija u Bosni, Jovanjdan.

-Jadrani (Jadranini), prva polovina 18. veka, Licenović (?) u Rađevini, Aranđelovdan.

-Jevtići 1, druga polovina 18. veka, Osat, Đurđevdan.

-Jevtići 2, posle 1827. godine, Miokus u Pocerini, Nikoljdan.

-Jelići, druga polovina 18. veka, Mokra Gora u Starom Vlahu, Jovanjdan.

-Jeremići, druga polovina 18. veka, Stari Vlah, Jovanjdan.

-Jerotići, prva polovina 18. veka, Makedonija, Nikoljdan.

-Jovanovići i Rankovići 2. Videti Rankovići 2 i Jovanovići.

-Josipovići, druga polovina 18. veka, Bobova u Podgorini, Aranđelovdan.

-Kesići, posle 1827. godine, Semberija, Đurđevdan.

-Kolakovići*, prva polovina 18. veka, Nikšićka Župa, Lučindan.

*Kolaci stublinski su iz Vrhovina, od tamošnjih Ikonića, sišli su u ovo selo i danas se zovu još: Nedeljkovići, Zarići, Jakovljevići i Petrovići, svi u Grčkom i Perića kraju.

-Kolarevići, posle 1827. godine, Banat, Savindan.

-Kremići i Damnjanovići, druga polovina 18. veka, Osat, Jovanjdan.

-Kuzmići, druga polovina 18. veka, Kupinovo u Sremu, Lučindan.

-Kumbarići, posle 1827. godine, B. Krajina, Jovanjdan.

-Lazići i Tomići. Videti Tomići i Lazići.

-Lukići 1, druga polovina 18. veka, Osat, Nikoljdan.

-Lukići 2, posle 1827. godine, Lika, 23. avgust/5 septembar.

-Maletići, posle 1827. godine, Srem, Petrovdan.

-Maleševići*, prva polovina 18. veka, Družetić, Đurđic.

*Maleševići su iz Družetića od tamošnjih Maleševića, ranije od Rasnice iz Starog Vlaha, naseljeni oko Slanobare i zovu se još: Davidovići 1, Rankovići 2 i Jeremići.

-Markovići, posle 1827. godine, Pljevlja, Matijevdan.

-Matići, druga polovina 18. veka, Srem, Nikoljdan, posrbljeni Romi.

-Medenice, posle 1827. godine, Lika, Đurđevdan.

-Milićevići, posle 1827. godine, T. Hođoš-Banat, Nikoljdan.

-Milovanovići 1, druga polovina 18. veka, Kriva Reka-Stari Vlah, Sv. Kirilo.

-Milovanovići 2, posle 1827. godine, Bradarci-okrug požarevački, Stevanjdan, trgovačka i zanatlijska porodica.

-Miloševići 1, posle 1827. godine, T. Hođoš u Banatu, Sv. Petka.

-Miloševići 2, posle 1827. godine, Žlne-okrug timočki, Nikoljdan.

-Mihailovići, posle 1827. godine, Osat, Jovanjdan.

-Mladenovići, posle 1827. godine, Kuklin kod Niša, Aranđelovdan.

-Nikolići*, druga polovina 18. veka, Osat, Đurđevdan.

*Nikolića predak slavio je Sv. Arhanđela, pa kako se u zidarskom poslu desio neki nesrećan slučaj, promenio je slavu i uzeo slaviti Đurđevdan.

-Ninčići, posle 1827. godine, Banat, Jovanjdan.

-Ožegovići, druga polovina 18. veka, Slavonija, Đurđevdan.

-Pavići, druga polovina 18. veka, Brankovina u Kolubari, Stevanjdan, sveštenička porodica.

-Pavlovići, posle 1827. godine, Komirić u Rađevini, Đurđevdan.

-Pajići, prva polovina 18. veka, Kosjerić-okrug užički, Stevanjdan.

-Pantelići, druga polovina 18. veka, Kaona u Dragačevu, Sv. Vrači.

-Pejići, druga polovina 18. veka, Sibnica-okrug beogradski, Đurđic.

-Perići*, druga polovina 18. veka, Osat, Lazervdan.

*Stublinski Perići su od gvozdenovačkih Živkovića i novačkih Lazarevića, velike i vrlo imućne zadruga, iz čije je sredine g. Živojin Perić, profesor Univerziteta i priznati pravnik.

-Petkovići, posle 1827. godine, Grabovica u Kolubari, Sv. Stefan Dečanski.

-Petrovići 1, posle 1827. godine, Lika, Lučindan.

-Petrovići 2, posle 1827. godine, Brezovica u Podgorini, Miholjdan.

-Petrovići 3, posle 1827. godine, Beserovina-okrug užički, Jovanjdan uljezi u Krstiće.

-Poljarci, posle 1827. godine, Dubica, Đurđevdan.

-Popovići 1, posle 1827. godine, Temišvar, Jovanjdan, uljezi.

-Popovići 2, posle 1827. godine, Paljuvi u oblasti, Đurđic.

-Pušići, posle 1827. godine, susedni Grabovac, prešli uz mater.

-Radivojevići, posle 1827. godine, Briježđe u Kolubari, Alimpijevdan.

-Rajkovići, posle 1827. godine Futog u Sremu (ja bih rekao u Bačkoj), Jovanjdan.

-Rakići, posle 1827. godine, susedni grabovac, Đurđic, dovodci.

-Rankovići* 1, prva polovina 18. veka, Banjani u Crnoj Gori, Đurđevdan.

*Rankovići su zaostali od briježđanskih Uroševića, koji su se nekad prvo bili naselili u ovom selu, pa se vratili preko Jabučja u Briježđe.

-Rankovići 2 i Jovanovići, druga polovina 18. veka, Šljivovica-Stari Vlah, Nikoljdan.

-Rafailovići, druga polovina 18. veka, Mačva, Sv. Petka, romskog porekla.

-Ristići 1, posle 1827. godine, Ratari u okolini, Đurđevdan i Jovanjdan, uljezi u Ćukoviće.

-Ristići 2. posle 1827. godine, susedna Zvečka, Đurđevdan, uljezi u Rajkoviće.

-Sadžakovići, prva polovina 18. veka, Osat, Aranđelovdan.

-Simeunovići i Tomići. Videti Tomići i Simeunovići.

-Sremčevići, druga polovina 18. veka, Srem, Đurđic.

-Stamenići 1, prva polovina 18. veka, Ravnje u Kolubari, Nikoljdan.

-Stamenići 2, posle 1827. godine, Donja Ljuboviđa u Azbukovici, Đurđevdan i Nikoljdan, uljezi u Stameniće 1.

-Stankovići, druga polovina 18. veka, Prilep, Nikoljdan.

-Stankovci, druga polovina 18. veka, Ohrid u Makedoniji, Vavedenje Presvete Bogorodice.

-Stevanovići 1, posle 1827. godine, Dubica, Ignjatijevdan.

-Stevanovići 2, posle 1827. godine, Ljubiš, Aranđelovdan.

-Stepići, posle 1827. godine, susedna Zvečka, Đurđic, dovodci.

-Sujići, posle 1827. godine, Hođoš u Banatu, Petrovdan.

-Tijosavići i Aničići, prva polovina 18. veka, Bela Crkva u Rađevini, Alimpijevdan.

-Todorovići 1, duga polovina 18. veka, Komirić i Rađevini, Đurđevdan.

-Todorovići 2, posle 1827. godine, Krajina, Sv. Velikomučenik Kliment.

-Tomići, Simeunovići i Lazići, prva polovina 18. veka, Glasinac, Petrovdan.

-Ćatići, druga polovina 18. veka, Petrovčić u Sremu, Aranđelovdan.

-Ćukovići*, prva polovina 18. veka, Beljina, Đurđevdan.

*Ćukovići su ranije iz Hrecegovine i iz ovoga sela rasturili su se po mnogim mestima po valjevskom okrugu. U selu se zovu još i: Aleksići, Jeremići, Simići, Dobrosavljevići i Radovanovići i prvi naseljenici Velikog Polja i njegovog severoistočnog dela.

-Ferenčevići, posle 1827. godine, Beograd, Jovanjdan uljezi u Todoroviće.

-Čavići, posle 1827. godine, Krajina, Jovanjdan.

-Čolići, druga polovina 18. veka, Komirić u Rađevini, Jovanjdan.

-Španovići, druga polovina 18. veka, Slavonija, Nikoljdan.

IZVOR: Ljubomir Pavlović „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.