Poreklo stanovništva sela Zvečka, opština Obrenovac. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Zvečka je na zapad od Obrenovca, nedaleko od Save, ravno selo, s kućama poređenim po mačvanskom načinu duž seoskog puta i Kupinca. Severni deo sela zove se Donji Kraj, a južni do Stublina Gornji Kraj. Zvečka je raselica starok savskog sela Breskve (Breske) i njenog zaseoka Male Zvečke, koje se nalazilo oko sadašnje crkve u Ružičinoj Međi.
Tokom Prvog srpskog ustanka Prota Mateja i pop Luka imali su i čestitih svojih saradnika, Tamnavaca, čija su imena vredna pomena: Isailo Lazić iz Krtinske, Petar Erić iz Zvečke, pop Leontije Marković iz Urovaca, Živan Petrović iz Kalenića, Vasilj Pavlović iz Bajevca, Đura Kostić iz Crvene Jabuke, Iguman Jeremija iz Grabovca, Milovan Zujalović iz Tulara, Živko Dabić iz Gole Glave, Jovan Tomić-Belov iz Crniljeva, Mihailo Gluvac iz Kamenice, Rade Radosavljević iz Goločela i dr.
Velika Bara u prostoru od 600 hektara je veliko ulegnuće, eliptičnog oblika, čija je velika osa jugoistočnog pravca, dugačka 5,5 km. Voda u bari je bistra, tiha, obrasla trskom, sitom i drugim barskim biljem, puna ribe i drugih životinja, od kojih su najinteresantnije razne vrste ptica, koje se nigde ne mogu videti kao u ovoj bari. Po vrhu Zvečke Velika Bara se sužava i otiče širokim kanalom severnog pravca, koji se zove Kupinac.
Kupinac, kao očaga Velike Bare, potolite doline, bogat vodom do zvečanske crkve, od Breskve savija na istok i ispod Obrenovca ulazi u staro tamnavsko korito. Ispod Velike Bare, od severne strane je velika urovačka bara Nurča. Nurča, u prostoru od 45 hektara, paralelna je velikoj Bari, od nje je odvojena neprohodnom tresavom, koja kad se ispuni vodom spaja ovu baru sa Velikom Barom. Nurča je zaostatak Velike Bare, njena brvenica bila je pod vodom, ali se izdigla i pokrila tresavom i time potpuno odvojila od Velike Bare. Nurča oko sebe ima mnoge izvore, koji je pune, te ima vode preko cele godine i ona je obrasla trskom i drugim biljem, a bogatije je ribom od Velike Bare, počem ima neposredne veze sa Savom. Nurča otiče pravo na sever otokom Zvečicom, koja se nad selom Urovcima deli u dva kraka, koji se oba zovu istim imenom. Prva Zvečica ide pravo na sever, prolazi celo selo Urovce i ulazi u Savu sa severne strane Breskve. Druga Zvečica ide pravo na zapad kroz selo Brgulice (sada zaselak Krtinske, op. Milodan) i Krtinsku. U sredini ovog sela okreće na zapad i širi se u potoliti kraj: Poloj, Balur, Jazmak, Vić i Jasenku, te gradi jedan barski kraj, koji zahvata više od 1600 hektara, takozvanog, skeljanskog, krtinačkog i urovačkog Poloja. Poloj i prva Zvečica vezane su drugom Zvečicom paralelnom malom Barom i urovačkim Polojem, po dnu Krtinske. Poloj ispod skeljanske mehane ima svoju očagu, koja opšti sa Savom i kojom ga Sava puni.
Polojska sela su pored Save i sva u pravoj i niskoj ravnici. Kuće s malim okućnicama poređane su duž glavnog seoskog puta (Zabrežje, Krtinska, Zvečka) ili strpane bez ikakvog reda (Skela i Ratari) ili koncentrički raspoređene oko izvesnog centra (Ušće) ili zrakastim linijama (Belo Polje i Rvati)
U ravnijim selima pored Save postoje zajednice ne samo jednog nego i po dva sela. zajednice ovih sela su najveće, to su bare i ogromne prostorije oko njih, koje voda plavi i duže se na njima zadržava s proleća i preko godine. Ratari, Grabovac i Zvečka polažu podjednaka prava na grabovačku Veliku Baru. U Grabovcu, Skeli i Ušću i svima drugim polojskim selima bare manjeg obima su porodične zajednice, koje kada se isuše, zajednički se upotrebljavaju za ispašu.
U oblasti su svega dva sela naseljena po ugledu na susedna sremska ili naša mačvanska sela. Kuće ovih sela su po šorovim, gde je šor i mala nisu jedno te isto, dalje su pored puta, koji ide pravo kroz selo i smatra se kao glavni i skoro jedini seoski put. Okućnice su male, izašle na put, a kuće sa zgradama malo uvučene unutra i putu okrenute licem. Ovakvo selo ima svoj gornji i donji deo, a šorovi su po ulicama upravni na glavni put i kratki, te selu daju oblik kratkog krsta, ne kao u Mačvi pravog krsta. Okućnice ovih sela su uvek od dva dela, na prvom delu do puta su kuće sa zgradama, a na drugom sami šljivaci. Stoka se drži izvan kuća, ili i njihovoj neposrednoj blizini, gde su i stočna hrana i stočne zgrade stalne i nepokretne. Javne zgrade ovih sela nisu u sredinama, nego su zbog drugih sela ili državnih puteva na krajevima. Ovakva sela su Zabrežje i Zvečka.
U Zvečkoj, do Urovaca i stare Breske, polje oko sadašnje crkve zove se Ružičina Međa i Mala Zvečka. Mala Zvečka je u ranije doba bila je šumsko mesto i služila je kao zbeg za susedna sela. Priča se, da su breštani i susedni seljaci zbog velike poplave Save odbegli u Ružičinu Među, i u njoj se nastanili po zemunicama: Nekako naiđe na narod neka teška boleština, seljaci misle kuga, mnoge pomori a ostale rastera. Rasterani narod nije se smeo vraćati, a da bi se videlo gde su se razbegli i na koju stranu, zaostali nađu nekakvu klepku, obese je o krušku i počnu se lupom o klepku skušljati. Na glas klepke poneki su se vratili i po međi ponovo nastanili, a poneki su ostali, gde su pre toga bili. Zbog ove klepke, zvečke, mesto su prozvali Mala Zvečka i to ime prenelo se i na gornji deo sela.
Stara crkva iz Breske, koju pominje i Joakim Vujić 1827. godine prenesena je u Zvečku, na Ružičinu Među, gde je i danas dok je zidine stare breštanske crkve odnela Sava pre (tada) 42 godine.
Sela, koja su postala kao raselice drugih sela pre 200 (sada 300) godina su i Zvečka, Urovci, Krtinska i Ratari – raselice starog sela Breskva (Breska).
Pravi Bugari su najnoviji doseljenici, naseljeni u Obrenovcu, Grabovcu i Zvečkoj i bave se baštovanskim poslovima. Još se uporno drže, ne slave, ali nabavkom imanja i stalnim naseljavanjem i bavljenjem zemljoradnjom menjaju se, primaju slavu, odelo i menjaju govor.
Od Karaule pa do Save, duž starog puta, u skoro svakom selu, sa jedne i sa druge strane puta, naseljeni su Župljani, kojima beše u zadatku da čuvaju put i da svojim uglednijim bratstvenicima budu na ruci pri kakvoj većoj opasnosti. Savska sela; Ušće, Zabrežje, Zvečka i stara Breskva behu naseljena njihovim porodicama, kojima beše u zadatku, da obezbede prelaz i prenos ratnih i vojničkih potreba. Pa ne da su se ove ugledne porodice pazile, da imaju obezbeđenu vezu za svoje političke ciljeve s austrijskim vlastima, pazile su, da, ako bi ih potreba nagnala da se sele u prekosavske oblasti, i u tamošnjim prekosavskim selima imaju svojih bratstvenika. Otuda i danas postoje veze sela, sa obe strane reke Save, sa one strane u Progarima, Boljevcimlja, Ašanji, Kupinovu i Jakovu behu opet namešteni Župljani. Održavanje veza, naseljavanje bratstvenika, osiguravanje puta, obezbeđivanje prevoza i osigranje skloništa u prekosavskim selima za račun kuća Grbovića i Hadžića vršili su njihovi najbliži srodnici Vukomanovići, potonji Danilovići, naseljeni u Murgašu, s južne strane Uba.
Jeladije Marković sa Zabrežja, pop Leontije Marković iz Urovaca, Isailo Lazić iz Krtinske, Petar Erić iz Zvečke i Vesa Velimirović iz Ljubinića nisu izašli na glas u doba Karađorđa i Miloša, a da nisu bili ranije u srodničkim vezama s viđenima valjevskim porodicama tog doba (doslovni prepis, op Milodan). Jeladije i pop Leontije su srodnici kuće Đelmaške, Isailo je Birčanin i srodnika Lazarevića, Erić je Starovlah i kum kuće Đelmaške a Vesa je bio drugobratučed popa Luke Lazarevića. Ove rodbinske veze i naselile su oblast i glavna naselja ove vrste bila su krajem 18. veka.
U Zvečkoj su najstarije porodice u vrhu sela, do Stublina, pa su posle poređane mlađe duž seoskog puta.
Poreklo familija-prezimena sela Zvečka
Prezime – kada su doseljeni – odakle su doseljeni – krsna slava – napomena:
-Aksentijevići i Petraševići. Videti Petraševići i Aksentijevići.
-Antonijevići, posle 1827. godine, Prilep u Makedoniji, Lučindan.
-Arsenovići, druga polovina 18. veka, Cvetulja u Rađevini, Aranđelovdan.
-Bakići, posle 1827. godine, Lika, Nikoljdan.
-Banovići, druga polovina 18. veka, Banija, Đurđic.
-Borjanovići, posle 1827. godine, Bačka, Đurđevdan.
-Bralići, posle 1827. godine, Bosna, Jovanjdan, prebegao 1878. godine.
-Vilići*, stara porodica, Nikoljdan.
*Za Viliće priča se, da su stara breštanska porodica, kojih je bilo na Bresci mnogo kuća, pa su neke zamrle, a neke se iselile u okolinu Temišvara, dokle je Vilića u Zvečkoj samo jedna kuća, dok ih se po Hrvatima (Rvatima) i drugim susednim selima oko stare Breske očuvalo više kuća.
-Vračarići, druga polovina 18. veka, Kremna, Nikoljdan.
-Vukovići, druga polovina 18. veka, Stara Reka u Podgorini, Jovanjdan.
-Vuletići, posle 1827. godine, Ašanja u Sremu, Stevanjdan.
-Gajići i Lajići. Videti Lajići i Gajići.
-Gajići 2, posle 1827. godine, Carina u Azbukovici, Aranđelovdan.
-Grujići, posle 1827. godine, Bačka, Đurđevdan.
-Dackovići i Ristići. Videti Ristići i Dackovići.
-Dragićevići i Šajinovići. Videti Šajinovići i Dragićevići.
-Đorđevići, prva polovina 18. veka, Zaovine-Stari Vlah, Stevanjdan, stara sveštenička porodica.
-Đurđevići, posle 1827. godine, Progar u Sremu, Đurđevdan.
-Erići*, prva polovina 18. veka, Jablanica u Starom Vlahu, Sv. Petka.
*Erići su bili pre 100 godina najuglednija i nabogatija porodica u selu a danas su najtanjeg stanja. Iz ove porodice je čestiti i junački sin ovog kraja Petar Erić, koji je svojim junaštvom i ličnom hrabrošću učinio dosta usluga narodnom oslobođenju. Petar je bio buljubaša, potom kapetan i umro je 1820. godine i sahranjen na svom seoskom groblju, gde ima potpisanu spomen ploču.
-Zlojutrovići, druga polovina 18. veka, Bijeljina, Đurđevdan
-Inđići, posle 1827. godine, obližnja Trstenica, uljezi u Eriće.
-Jelenići, druga polovina 18. veka, Bosanska Gradiška, Đurđevdan.
-Jovanovići i Stublinčevići. Videti Stublinčevići i Jovanovići.
-Jovičići, Lukići i Pavlovići. Videti Pavlovići, Lukići i Jovičići.
-Joksići, druga polovina 18. veka, Vranić-okrug beogradski, Nikoljdan.
-Kovačevići, druga polovina 18. veka, Jabučje u oblasti, Lazarevdan.
-Kračunovići, posle 1827. godine, Pančevo, Nikoljdan i Petrovdan, uljezi u Viliće.
-Lazarevići, posle 1827. godine, susedni Grabovac, Nikoljdan.
-Lazići, posle 1827. godine, Pančevo, Jovanjdan.
-Lajići i Gajići, druga polovina 18. veka, Gornja Badanja u Jadru, Đurđic.
-Lalovići, posle 1827. godine, Beljina (ne zna se koja, op. Milodan), Stevanjdan.
-Lukići, Jovanovići i Pavlovići. Videti Pavlovići, Jovanovići i Lukići.
-Markovići, druga polovina 18. veka, Brezovica u Rađevini, Đurđevdan, poveća zadruga.
-Milinkovići, posle 1827. godine, Komirić u Rađevini, Nikoljdan.
-Milićevići, posle 1827. godine, Banat, Nikoljdan.
-Mušicki, posle 1827. godine, Ada u Bačkoj, Aranđelovdan.
-Ninkovići, prva polovina 18. veka, Gvozdenović u oblasti, Đurđic.
-Pavlovići, Lukići i Jovanovići, prva polovina 18. veka, Mostar, Jovanjdan.
-Pavlovići 2, posle 1827. godine, Vukovar, Đurđevdan.
-Petraševići i Aksentijevići, prva polovina 18. veka Bijeljina, Jovanjdan.
-Petrovići 1, druga polovina, Zavlaka u Rađevini, Alimpijevdan, velika i imućna zadruga.
-Petrovići 2, posle 1827. godine, Petrovčić u Sremu, Jovanjdan.
-Popovići*, prva polovina 18. veka, Čajniče, Miholjdan.
*Popovići su stara sveštenička porodica od slatinskih Kovačevića.
-Popovići 2, druga polovina 18. veka, Đurđevdan, stara sveštenička porodica.
-Ramadanski, posle 1827. godine, Bačka, Stevanjdan.
-Riori, posle 1827. godine, Erdelj, Nikoljdan, rumunskog porekla, uljezi u Viliće.
-Ristići i Dackovići, stara porodica, Jovanjdan.
-Sivački, posle 1827, Bečkerek (Petrograd, Zrenjenin), Đuredvan.
-Simići, druga polovina 18. veka, Banija, Nikoljdan.
-Stanojevići, posle 1827. godine, Sofija, Aranđelovdan, baštovanska porodica.
-Stevanovići, posle 1827. godine, B. Krajina, Jovanjdan.
-Stepići, druga polovina 18. veka, B. Krajina, Đurđic.
-Stublinčevići i Jovan(ov)ići, druga polovina 18. veka, susedne Stubline, Đurđic.
-Tanasići, posle 1827. godine, susedni Grabovac, od grabovačkih Brankovića.
-Tejići, posle 1827. godine, Krtinska u okolini, uljezi u Stublinčeviće.
-Todorovići 1, druga polovina 18. veka, Kovin, Đurđevdan.
-Todorovići 2, posle 1827. godine, Bosna, Stevanjdan.
-Tobdžići, posle 1827. godine, Barič u okolini, Stevanjdan dovodci.
-Šajinovići i Dragićevići, prva polovina 18. veka, Nikšićka Župa, Lučindan, u srodstvu sa grabovačkim Šajinovićima.
-Škutulji, druga polovina 18. veka, Lika, Jovanjdan.
IZVOR: Ljubomir Ljuba Pavlović „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)