Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“
Srodstvo po mleku
Simići su sa Blagojevićima braća po materi
U popisu 1863. godine su tri kuće Boškovića. Dve kuće su od Kuzmanove, a jedna od Gligorijeve loze. Pada u oči da su sve tri kuće zadružne. U prvoj su, uz majku Milicu (udova Kuzmanovog sina Živojina), ženjena braća Obrad i Gavrilo, sa sinovima Maksimom i Milošem i neoženjenom braćom Tanasijem i Vasom, a u drugoj – Kuzmanovi sinovi Sreten i Živan sa ženama i osmoro dece. U trećoj kući su, sa domaćinom Vukadinom (sin Gligorija), četvorica njegove takođe oženjene braće – Ristivoje, Kostadin, Jevrem i Jelisije. Vukadinova kuća, koja broji 22 duše, najveća je porodična zadruga u to doba u Vrbici. Iz ovih imućnih zadružnih kuća nastaće pola veka kasnije 20 kuća Boškovića, kojih je oko Prvog svetskog rata bilo 15 u Vrbici, a pet u Misači, gde im je deo imanja, na kojem su se, deobama porodica, nastanjivali. Između dva svetska rata biće Boškovića nastanjenih i u Aranđelovcu, dok ih danas ima više od pedeset domaćinstava, u više mesta u zemlji i inostranstvu.
Ako je istorija gledanje smrti u oči, Boškovići su joj primerno dali svoj obol, od javorskog rata, topolske bune, balkanskih ratova, i dva svetska rata. U kući Miaila i Zorke Bošković je bila partizanska baza, a u njoj poslednje prenoćište jedne od legendi ovog kraja, narodnog heroja Milića Radovanovića, Slobodana Minića i Milovana Ilića Mišule (poginuli od žandarma 10. februara 1944. godine u potoku Kamencu u Vrbici).
Ako je život neumorno izgaranje u radu, i tu se Boškovići imaju na šta pozvati – kao zemljodelci, prevoznici, trgovci, a u novije vreme i intelektualci. Iz Kuzmanove loze su više puta birani za predsednika opštine sin Sreten u prošlom i praunuk Života u ovom veku. Među prvima u okolini je Ivan Bošković (Misača) imao vršalicu, nadaleko traženu, s kojom je dospevao do Kosova, kad se tamo još vrlo mlatom ili stokom. Od ovog roda su čuveni trgovac u Aranđelovcu Boško, kao i predratni i poratni trgovac Miloje zvani Telak, koji je u međuvremenu preživeo nemački logor „Mathauzen”, pukovnik Živomir, major avijacije Obren, rudarski inženjer Radiša u industriji mermera „Venčac”, tehnolog Slobodan u „Šamotu”, pravnik Ljuba, stomatolog Milinka-Bela u Užicu, profesor biologije Dana u Topoli, fudbaler Svetozar-Zare (kad je „Šumadija” bila na vrhuncu slave), zatim Miloš (igrač čačanskog „Borca”, pa milanovačkog „Takova”), i dr.
Svaka, ma kako da se čini običnom, ljudska sudbina je roman u malome. O svakom čoveku se može napisati posebna pripovest, a o porodici epopeja. U našoj književnosti nije dovoljno razvijen roman o porodici. Mi nemamo romaneskno obrađene, poput Engleza, svoje Forsajte, ili poput Nemaca svoje Budenbrokove. Ali u romanu imamo svoje Katiće, oličenje života u našoj zemlji seljaka, koje je Dobrica Ćosić u svojim knjigama, stajući tako uz rame Golsvortija ili Tomasa Mana, stavio u žižu istorijskih tokova i lomova u poslednja dva veka.
Katići su u ponečem i izmišljeni, ponešto im je dopisano. Znamo da se umetnička istina ne mora podudarati sa istorijskom istinom. Međutim, Katići nisu puka piščeva fantazija. Mnogo je naših porodica koje se mogu prepoznati u Katićima. U takve porodice možemo ubrojati i Alempijeviće u Maloj Pčelici. Zahvaljujući trudu doktora Dragomira Alempijevića, pred nama je rukopis od četrdesetak kucanih strana o poreklu, razvoju i sadašnjem stanju ove grupe porodica vezanih istim pretkom. Autor, uveliko i krepko u devetoj deceniji života, doktor Alempijević je čuveni hirurg, za koga se sada već, bez preterivanja, može reći da je legenda bolnice u Topoli, i to u vremenu kada je ova bolnica, po nastanku kraljevska, bila u trouglu Beograd-Valjevo-Kragujevac najopremljenija i veliko narodno lečilište u ovom delu Šumadije.
Iz rukopisa, naslovljenog kao sećanje na prošlost, doznajemo mnogo dragocenih podataka. Jezgrovito, i vrlo upečatljivo, odslikan je razvojni luk ove, po mnogo čemu tipične, ali isto tako i osobene, šumadijske porodice – od inokosnog nastanka do grananja u više rodova, od naseljavanja, najpre u ataru Korićana, preko udomljavanja u Maloj Pčelici, do sadašnjeg razvejavanja u više naselja, a u pogledu životnih prilika kroz koje je prolazila – od zaimavanja, kmetovanja, preko prebrođenih nedaća, ratnih smrti i mirnodopskog mrenja, do današnjeg naraštaja vrlo razuđenog radnog i profesionalnog profila.
O Alempijevićima u Maloj Pčelici je početkom ovog veka Toša Radivojević vrlo škrto zapisao da su doseljeni između 1804. i 1814. godine iz okoline Novog Pazara, da slave Svetog Nikolu i da ih je 1911. godine bilo osam kuća – od kojih po dve kuće Alempijevića, Blagojevića i Stančića, a po kuća Milanovića i Simića. Za nas je posebno bitno što, baveći se poreklom stanovništva, možemo, zahvaljujući doktoru Dragomiru Alempijeviću, da raščlanimo lozu ove grupe porodica, o kojoj nam, osim srodstva, Toša Radivojević nije ostavio bližih naznaka.
U najkraćem, rodonačelnik Alempije se za vreme Karađorđeve vojne na Sjenicu (1809. godine) sa starijim bratom Jevtom doselio u Kragujevac. Jevto je radio u kavani, a Alempije počne pekarski zanat. Kasnije Jevto sa svojom ženom preuzme mehanu u Korićanima, gde bude i Alempije, koji, potom, ode u kuću udovici Stanici, zvanoj Stanka, u Malu Pčelicu. Jevto je umro bez potomstva, a Alempije je sa Stankom, uz koju je iz prvog braka bio sin Blagoje, imao čatiri sina – Milana, Simu, Aleksandra i Maksima. Prezimenski gledano, na ovom ognjištu imamo petoro rodonačelnika – deo potomaka će se prezivati po ocu Alempiju, deo po majci Stanki, deo po njihovim sinovima Milanu i Simi, a deo po Stankinom sinu, a Alempijevom pastorku Blagoju (Alempijevići, Stančići, Milanovići, Simići i Blagojevići).
U ovoj porodici je sačuvana i vrlo važna ustanova našeg narodnog života – srodstvo po mleku, kako se naziva srodstvo po majci ili srodstvo po istoj utrobi iz koje su potekli. Svi potomci su Stančići, jer ih je sve izrodila Stanka (umrla 1864). Alempijevići, Milanovići i Simići su međusobno bratstvenici i po ocu, a sa Blagojevićima su braća po materi. I dandanas je ovo srodstvo u poštovanju, što se vidi i u okupljanju ove porodice sa više prezimena, a istom krsnom slavom, o svadbama, rođendanskim slavljima i zadušničkim pomenima.
IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 8. maj 2001. godine
Komentari (0)