Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“
Vukićevići osnivači sela Svetlića
Istorija seljaka kao strašni letopis ratova, smrti i seoba
Srećni narodi nemaju istoriju, a njihovi seljaci idilično uživaju u zemaljskim plodovima svoga rada. Naš narod je, međutim, narod vrlo nesrećan, kao i naš seljak, jer imamo vrlo bogatu istoriju, koja je strašni letopis ratova, smrti i seoba, a naš seljak, večito s glavom u torbi, živi razapet između suše i puške, gladnih ptica i svakojakih nemilica. U tom pogledu su Vukićevići u selu Svetliću tipičan srpski rod, jer su ogledalo sudbine našeg naroda. Da je sreće, živeli bi skupa u idiličnom obilju rodnog Svetlića, pitomog sela koje su oni zasnovali na zatalasanoj šumadijskoj površi, ali oni, razvejani na više strana, dadoše ne samo vredne ratare i ugledne domaćine, nego i hajduke i ustanike, ratnike i generale, narodne predvodnike i okružne starešine, trgovce i poslanike, knezove i istoričare, sudije i profesore, lekare i geografe, uglednike i konzule, ekonomiste i umetnike.
Kao stari i ugledni rod Vukićevići imaju svoj rodoslov, predanje i rukopisnu hroniku, čiji je prvi sastavljač dr Pera Vukićević (1861-1945). Njegov rad, koji je obuhvatio Vukićeviće do 1931. godine, a na podsticaj Zarije Vukićevića (umro 1984. u Opatiji), visokog činovnika Dvora i književnika, nastavio je novinar Dragutin Vukićević (1909-1990), davši do šezdesetih godina pregled loze Vukićevića, čiju je šemu uradio inženjer Mihailo Vukićević. Uz pomenute izvore, za ovaj napis su korišćeni i materijali kojima raspolaže Dragić-Vanja Vukićević (r. 1948 u Beogradu), a posebno dragocenu pomoć, kako za nove tako i stare podatke, pružio nam je Budislav Vukićević, ekonomista u Kragujevcu (r. 1939. u Svetliću), koji je predani nastavljač hronike svog roda.
Vukićevići su poreklom od plemena Vasojevića, što znači da se njihov rodoslov izvodi od Vase (Vasoja), koji je, po plemenskoj tradiciji, sin Kostadina, čukununuka Vukana Nemanjića. Dug je i višestoletni put Vasojevića iz Stare Srbije (Kosova i Stare Raške) preko Hercegovine, Zete i Kčeva do Lijeve Rijeke, koja se smatra njihovom plemenskom maticom, odakle nastaje njihovo širenje po Polimlju i dalje, kao i izrastanje u najveće pleme na Balkanu.
U Vasojevićima postoje dvoji Vukićevići, jedni su iz bratstva Lopaćana (Rajovića), a drugi iz bratstva Mijomanovića, čija ja matica selo Zabrđe kod Andrijevice. Šumadijski Vukićevići su iz bratstva Lopaćana i njihova matica je selo Vinicka kod Berana, gde ih u znatnom broju još ima, i odakle su se vremenom raseljavali, tako da su im ogranci u Trešnjevu kod Andrijevice, zatim u selu Požeginja (opština Bijelo Polje) u predelu Korita, gde ih je 1957. godine bilo dve kuće („došli iz Brda”), a na njih podseća i toponim Vukićevac u selu Javorova (opština Berane) u Bihoru, u kojem sada žive samo Škrijelji (Šiptari), doseljeni iz Malesije.
U bezakona vremena, posle Velike seobe 1690. godine, počelo je i jače pokretanje Vukićevića iz Vinicke, jamačno uslovljeno i otporom prema osionim feudalcima, gusinjskim begovima Šemovićima (ili Šeovićima), po svemu sudeći uglednog srpskog roda pre prelaska na islam krajem XVII veka, zbog kojih su se iseljavali seljaci-čifčije ne samo pravoslavni nego i muslimani.
Tako se početkom XVIII veka deo Vukićevića iseljava i redom nastanjuje u četiri područja – jedni u okolinu Čačka (Dragačevo), drugi u selo Opariće u Levču, dospevši tu u širokom luku preko Kosova, treći u okolinu Sombora (Bačka), a četvrti, koje predvodi rodonačelnik Vuka Vukićević, dolaze u Svetlić, tada nenaseljen, i postaju osnivači ovog sela, tačnije obnavljači života u njemu. Da su svi ovi Vukićevići rod, svedoči i održavanje zajedničke vasojevićke slave, Sv. arh. Mihaila.
Prvi pisani pomen Svetlića je u austrijskom okupacionom popisu 1718. godine, sela označenog kao nenaseljenog u tadašnjem Kragujevačkom distriktu, što odgovara vremenu dolaska Vukićevića, a podudara se i sa prvim pisanim pomenom Vukićevića u Somboru, gde je 1720. godine u popisu vojnika Potiske vojne granice upisan Radivoje Vukićević, što se sve poklapa sa upamćenim vremenom seobe Vukićevića iz Vinicke. Na molbi bečkom ćesaru 1747. godine, koju su potpisali svi graničari šanca Sombora, nalaze se i potpisi trojice Vukićevića (Vuka, Marka i Danila), a u noćnoj gradskoj straži, držanoj od 3. decembra 1795. do 28. marta 1796. godine, takođe su nam vidljivi desetorica Vukićevića – Mijo, Đurađ, Vaso, Aćim, Sima, Filip, Mišo, Andrija, Đuka i Mijailo, dok će se krajem tog veka (1798) Vukićevići nastaniti i u Donjem Kovilju u Šajkaškoj.
Vukićevića, za koje je etnolog Toša Radivojević pogrešno zapisao da su došli iz Belopavlića u Crnoj Gori, bilo je 1831. godine u Svetliću deset kuća, čiji su domaćini sin lepeničkog kneza Jovana Mihailo (r. 1789), Ilijin sin Stevan, zvani Steka (r. 1757), zatim Stekin odeljeni sin Sava (r. 1797), pa odeljeni Milićevi sinovi Panta (r. 1782), Dimitrije (r. 1790) i Jevta (r. 1799), Milijin sin Tanasije (r. 1791), koji je tada kmet, Pavle Milosavljević (r.1794), Radomirov sin Stevan Ćirić (r. 1797), koji živi u zadruzi sa braćom Stepanom, Vasilijem i Jovanom, i Marko Nikolić (r. 1807), potomak Milivoja, sina Vuke Vukićevića iz prvog braka.
Početkom ovog veka je u Svetliću bilo 45 kuća, podeljenih na više rodova – Vukićevići u užem smislu (7 kuća), Jevtići (7), Lazarevići (3), Maksimovići (3), Milosavljevići (3), Pantići (3), Petrićevići (3), Radojkovići (3), Todorovići (3), Ćirići (3), Ilići (2), Lazići (2), Matejići (1), Milovanovići (1) i Radojkići(1), a ogranci svetlićkih Vukićevića su Vukićevići u Đurđevu (Lukanju) i Donjim Jarušicama i Petrovići u Guberevcu (danas selo Borci) u Lepenici. Danas su, pak, najbrojniji Sarići (12), Stekići (8), prozvani po Ilijinom sinu Stevanu-Steki (r. 1757) i Vukići (6).
IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 3. maj 2001. godine
Komentari (0)