Opština Aleksinac:
Aleksinac (od 1955. godine obuhvata i naselje Konjska Poljana), Aleksinački Bujmir (do 1950. godine Bujmir), Aleksinački Rudnik, Bankovac, Beli Breg, Belja, Bobovište, Bovan, Bradarac, Vakup, Veliki Drenovac, Vitkovac, Vrelo, Vrćenovica, Vukanja, Vukašinovac, Glogovica, Golešnica, Gornja Peščanica, Gornje Suhotno, Gornji Adrovac, Gornji Krupac, Gornji Ljubeš, Gredetin, Grejač, Dašnica, Deligrad, Dobrujevac, Donja Peščanica, Donje Suhotno, Donji Adrovac, Donji Krupac, Donji Ljubeš, Draževac, Žitkovac, Jakovlje, Jasenje, Kamenica, Katun, Koprivnica, Korman, Kraljevo, Krušje, Kulina, Lipovac, Loznac, Loćika, Lužane, Ljupten, Mali Drenovac, Mozgovo, Moravac, Moravski Bujmir, Nozrina, Porodin, Prekonozi, Prćilovica, Prugovac, Radevce, Rsovac, Rutevac, Srezovac, Stanci, Stublina, Subotinac, Tešica, Trnjane, Ćićina, Crna Bara, Česta, Čukurovac i Šurić.
8. septembar 2015. u 00:52
Slobodan Stanojevic
nova e-mail adresa,
pozdrav
8. septembar 2015. u 01:04
Slobodan Stanojevic
Poštovani,
Da li se može pronaći neka veza između današnjeg naselja “Donja Kravica” – danas u Bosni, čije se ime pominje u turskim popisima, i sela “Donji Krupac”, danas u Opštini Aleksinc, za koje nisam saznao gde je popisano u nekom od turskih popisa?
Zahvaljujem na odgovoru
28. jun 2017. u 20:26
o3one
Beli breg:
https://www.scribd.com/doc/236523689/%D0%91%D0%95%D0%9B%D0%98-%D0%91%D0%A0%D0%95%D0%93-%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%86
3. maj 2019. u 19:24
Dušan
Zanima me sve o podneblju sela Dašnica kraj Grejača u opštini Aleksinac. Iz porodice Nikolić sam i znam da mi je porodica zivela u Dašnici sve dok moj pradeda nije odlučio da se preseli u selo pored-Grejač. Imam preveliku želju da znam što više o svojim precima zarad očuvanja sećanja na njih i vaspitanja dece, buduće Nikolić!
3. maj 2019. u 19:54
Dušan
Slavimo Arandjelovdan
13. mart 2023. u 00:49
Petar
Ja sam Nikolic iz sela Koprivnica preko brda moj deda ima rodbinu u Dasnici mozda smo i rod.
31. avgust 2017. u 05:53
vojislav ananić
AKEKSINAC
Aleksinac leži u istoimenoj kotlini, koja se pruža od Mezgrajske prečage do Stalaćke klisure, na sastavu reka Moravice i Južne Morave. Sam grad zauzima prostor na obe strane reke Moravice, s tim što se veći deo naselja nalazi na njenoj desnoj strani.
Naselja u njegovoj okolini rasuta su po prostranoj kotlini i na njenom obodu, kao i na ograncima obližnjih planina: Ozrena, Bukovika i Jastrepca.
Teritorija opštine Aleksinac bila je naseljena još u praistorijsko doba, na šta ukazuje broj lokaliteta sa nalazima iz tog perioda. Na tlu današnje opštine Aleksinac otkrivena su naselja kultura iz srednjeg (oko 4800-4400 godina pre n.e), mlađeg (oko 4400-3800 godina pre n.e) i finalnog neolita (oko 3.800-3.200 godina pre n.e). Samo manji broj nalazišta je otkopavan i proučavan.
Ova teritorija bila je dobro naseljena u antičkom periodu, naročito leva strana Južne Morave. Preko teritorije sa desne strane Južne Morave prolazio je rimski vojni put (Via militaris).
Teritorija opštine Aleksinac takođe je dobro naseljena i za vreme Vizantije, u periodu pre dolaska Slovena. Sa dolaskom Slovena, teritoriju današnje opštine Aleksinac naseljavaju Srbi. Na geografskim kartama iz prve polovine XII veka nalazi se varoš Milareka (rimsko utvrđenje kastela Millareca, obnovljeno za vreme vizantijskog cara Justinijana I, u periodu od 530-552.godine), koja je ležala u blizini današnjeg Aleksinca.
Najstarije podatke o sadašnjim srpskim naseljima na današnjoj teritoriji opštine Aleksinac imamo sa kraja XIVveka i to: o Glogovici, Ljubešu, Bovnu i Lipovcu.
Počev od XVI veka imamo podatke o Aleksincu i većini sadašnjih naselja na teritoriji opštine Aleksinac.Najstariji podaci nalaze se u defteru za Kruševački sandžak, broj 55 pisanom 1516. godine. Iz njega zaključujemo da su skoro sva sadašnja naselja na toj teritoriji, kao i sam Aleksinac srednjevekovnog porekla.
Preko ove teritorije održavane su od najstarijih vremena suvozemne veze između Evrope i Azije. Preko nje su se kretale i velike vojske u osvajačkim i odbrambenim pohodima, jer su tu prolazili vojni drumovi, poznati pod opštim imenom Carigradski drum.
Za nastanak Aleksinca kao naselja od značaja je sama konfiguracija zemljišta. Aleksinac se kao naselje najpre formirao u podnožju brda Gradište (228m), u južnoj polovini današnjeg sela Vakup, koja i danas nosi naziv Varoš, pa se odatle preselio na današnju lokaciju. Južno od Vakupačkog gradišta počinje erozivno proširenje Moravice sa široko otvorenim čelom prema ravnom Pomoravlju. Istočnu granicu proširenja čini kristalasta masa Rujevice (352m), a zapadnu tercijerna kosa Logorišta (275m). Ovo proširenje, veličine oko 1,65 km2 predstavlja onaj topografski prostor u kojem se je Aleksinac u toku svog istorijskog razvoja do danas izgradio.
Aleksinac se od srednjevekovnog sela tokom svoje burne istorije razvio u privredni, administrativni, sudski, kulturni, prosvetni i zdravstveni centar svoje okoline. Na njegov razvoj u prvom redu uticale su saobraćajne veze. UXVI veku našao se na novom turkom Carigradskom drumu i postao važna stanica za prenožišta putnika, što je uslovilo da u njemu početkom XVII veka, Turci podignu tvrđavu čija posada je imala zadatak da štiti putnike na drumu od hajduka.
Pored saobraćajnih veza, razvoj Aleksinca odredili su i privredni uslovi. Njegovoj okolini bilo je potrebno mesto za razmenu dobara, lokalno središte. Takav razvoj doživljava od početka XVII veka.
Veliki značaj okolina Aleksinca imala je u srpsko-turskim ratovima 1804-1813. i 1876-1878. godine. Naime, 1804. godine izbio je Prvi srpski ustanak. Aleksinac, koji je u to vreme pripadao Leskovačkom pašaluku, prvi dodir sa ustankom imao je 1805. godine, kada je kroz njega prošla vojska niškog muhafiza Hafiz-paše. Slavni dani u ovom ustanku nastaju 1806. godine, izgradnjom utvrdjenja kod Deligrada, devet kilometara severozpadno od Aleksinca. Poznata bitka, u kojoj su Srbi odneli pobedu nad Turcima odigrala se septembra 1806. godine. Aleksinčane je u boju predvodio vojvoda Stojan Cvetković.
Od izuzetnog značaja za razvoj Aleksinca je što je od 1833. do 1878. godine bio granično mesto prema Turskoj carevini, pa je preko njega kretala sva robna razmena između Srednje Evrope i Turske, zbog čega je tu postojala carinarnica, karantin i okružni sud koji je izdavao vize za ulazak u Srbiju preko Aleksinca.
Razvoj Aleksinca kao graničnog mesta prema Turskoj carevini posebno je pomogao knez Miloš. On je Stevči Mihajloviću, koga je poslao za đumurgdžiju (carinika) u Aleksinac, kazao: „Ja sam nauman, tako ako Bog da, da u Aleksincu podignem veliku varoš, kao ključ sada od Srbije, te tako i dva glavna đumruka: od turske strane Aleksinac, a od ćesarske Beograd“.
I doista, Aleksinac, je, posle oslobođenja od Turaka (decembra 1832. godine) stalno napredovao. U njemu je po naređenju kneza Miloša, organizovano, jedno za drugim, sedište sreza, carinarnice, karantina, okruga i okružnog suda. Po ugovoru između kneza Miloša i Engleske, u njemu je smešteno od 1837. godine sedište engleskog kurira koji je u Aleksincu primao i ekspedovao englesku poštu iz Turske i za Tursku. Nakon Beograda i Kragujevca, treća pošta u Srbiji otvorena je u Aleksincu, počela je sa radom 1840. godine. Prvi telegram u unutrašnjem saobraćaju poslat je iz Aleksinca 11.aprila 1855. godine u 8 sati i 10 minuta (datumi u ovom pasusu su po starom kalendaru). Na osnovu ugovora Kapitupacija, zaključenog između Austrije i Turske, u Aleksincu je od 1841. do 19. septembra 1869. godine bilo i sedište austrijske pošte. Johan Apel otvorio je pivaru u Aleksincu 1865. godine. Vidljiv je stalni napredak sve do Srpsko-turskih ratova 1876-78. godine.
Aleksinac i okolina su odigrali važnu ulogu i u Prvom srpsko-turskom ratu 1876. godine. Tu je bilo sedište štaba kneza Milana Obrenovića, a čuvena je i bitka na Šumatovcu koju su Srbi dobili. U ovom ratu se uz Srbe borio i veliki broj dobrovoljaca iz mnogih evropskih država i Rusije. Najslavnije je ime pukovnika Nikolaja Rajevskog, koji je poginuo kod Adrovca, a čije srce je sahranjeno u porti manastira Sveti Roman kod Praskovca. Ličnost pukovnika Rajevskog poslužila je Lavu Tolstoju za oblikovanje lika grofa Vronskog u romanu Ana Karenjina.
Posle Srpsko-turskih ratova u kojima je Srbija oslobodila od Turaka četiri okruga – niški, pirotski, leskovački i vranjanski – Aleksinac prestaje da bude granično mesto i njegovu graničnu ulogu preuzima Vranje na jugu, Pirot na istoku i Prokuplje na zapadu. Izgradnja železničke pruge na udaljenosti od oko 4km od Aleksinca znatno umanjuje njegov značaj kao saobraćajne stanice i tako prestaje njegov intezivni razvoj.
Vredno je pomenuti da su Johan Apel i dr.Đorđe Dimitirjević zatražili i dobili 28.maja 1883. godine povlasticu zvanu „Kraljevac“ da na površini od 950 hektara mogu ispitivati i eksploatisati rudno bogatstvo. Nakon istraživanja koja su bila povoljna oni su 21. oktobra 1887. godine izvadili novu povlasticu pod imenom „Novi Kraljevac“ u veličini od 260 hektara i na ukupnoj površini od 1210 hektara počeli eksploataciju. Prvi rudari bili su Italijani, koje je Apel doveo, a od kojih su seljaci učili rudarski posao. Spiridon Gopčević 1888. godine pominje u okolini Aleksinca pored nalazišta škriljaca o kojima je prvi pisao Sima Lozanić 1878. godine nalazi se i nalazište uglja koje je kvalitetom negde na sredini između kamenog i mrkog uglja, masan je i jedan od najboljih gasnih ugljeva. Veća proizvodnja otpočela je tek 1895. godine, a ugalj je imao dosta dobar plasman na tržištu. Apelovi sinovi prodali su 1902. godine rudnik belgijskom inžinjeru Emilu Fromanu koji angažuje nemačkog geologa Bajšlaga da izvrši istraživačke radove. Pošto su istraživanja pokazala odlične rezultate, okuplio se 66 belgijskih akcionara i 11. maja 1903. osnovalo „Bezimeno društvo za eksploataciju Aleksinačkog rudnika“ sa sedištem u Briselu. Rudnik je nacionalizoavan 5. decembra 1946. godine. Nažalost, nakon velike katastrofe u kojoj je poginulo 90 rudara, a koja se dogodila 17. novembra 1989. godine, Aleksinački rudnici su zatvoreni.
Veliki doprinos Aleksinčani su dali i u Prvom i Drugom svetskom ratu. Oni su delili sudbinu Srbije koja je u Prvom svetskom ratu izgubila trećinu stanovništva, odnosno polovinu odraslog stanovništva.
(Pripremljeno prema: Miodrag Spirić, Istorija Aleksinca, Aleksinac, 1995)
Izvor: Internet
29. jun 2018. u 14:40
Nebojsa
Poatovani,,,
Moja loza se 1830 doselila u Novo Selo kod Velike Plane tadasnji Adzibegovac iz Mozgova kod Aleksinca tj.izvesni Bradil Filipovic sa sinom i zenom,,,i od tada smo Bradilovici,,,a jedan deo su Pavlovici pa e zanima poreklo Filipovica i odakle su dosi u Mozgovo,,stari su nam pricali da su Filipovici iz Hercegovine.
Unapred hvala.
Nebojsa Pavlovic
9. oktobar 2022. u 10:48
Vladan
Poštovani Nebojša,
Zanimljivo da spominjete i Pavloviće, ja sam Pavlović takođe. Moji stari su pričali da smo se preselili iz Mozgova. Dali imate više informacija o tome? Ja sam danas na teritoriji Braničevskog Okruga.
Srdačno,
Vladan Pavlović
11. januar 2024. u 13:57
dobrica
Po popisu iz 1830 godine poreskih glava U mozgovu nije bilo Filipovića i niko nezna da je ikad bilo Filipovića u Mozgovu ni pre ni posle. Tačno je da je veliki broj Mozgovljana odselio u Adžbegovac tih godina, i tačno je i to ima porodica u Mozgovu koje su poreklom iz Hercegovine najverovatnije iz okoline Trebinja. Podatak koji mi je poznat je taj da su porodice koje su odselile u Adžbegovac promenile svoja prezimena a pojedini i imena.
14. maj 2020. u 00:46
Maja
Gde se mogu pronaci podaci o poreklu prezimena za selo Rutevac?
21. decembar 2021. u 13:01
Milan
I mene bi zanimalo za Rutevac, ali mislim da je za ceo aleksinački kraj to loše urađeno, odnosno nije istraživano.
11. decembar 2022. u 01:05
Miljana Milivojević
Pozdrav svima.
Pišem ovaj komentar u nadi da ću saznati nešto više o svojoj porodici, tačnije precima, iz sela Subotinac nadomak Aleksinca. Znam samo da smo poreklom iz Crne Gore.
Naime, moji se prezivaju Milivojevići, slave Aranđelovdan. Imali su velike vinograde u tom selu i bili poznati po svom vinu. Milutinovići iz Subotinca su takođe od nas Milivojevića.
Od pokojnog pradede Bogomira sam čula priče da su njegov otac Milun i deda Milan pomagali u izgradnji crkve Svetog Ilije u Subotincu. Pradeda Bogomir je živeo sa mojom prababom Marijom u Sokobanji.
Ako ih poznajete ili mislite da smo u srodstvu, molim vas, odgovorite mi na ovaj komentar.
29. maj 2023. u 01:28
Bosko Mistrelovic
Postavite to pitanje na stranicu Ljudi koji vole Subotinac: https://www.facebook.com/groups/1702050416745424
Ja sa vec poslao coveku koji vodi stranicu (Dobrica Veljković)
http://www.subotinac.com
17. mart 2023. u 14:09
Mihailo Alic
Registrujte se na digitalnom repozitorijumu Istorijskog arhiva Niš, i skinite matične / crkvene knjige za sve delove Aleksinačke opštine: https://arhivnis.rs/repozitorijum/Oblasti/Aleksinac.html
3. jun 2023. u 22:33
Gordana Mijović
Primetila sam da na ovom spisku Aleksinačkih sela nema ga selo Vrćenovica te vas molim da dopunite spisak.
Hvala