PRIREDIO: Petar Demić, saradnik portala Poreklo
“Skrenuo mi je pažnju Vladislav Skarić na rasprostranjenost topografskih naziva od “Štrb” . U blizini su ispitane oblasti Veliki i Mali Štrpci više Unca i Gornji i Donji Štrpci niže Kulen Vakufa, koji graniči sa ovom oblasti.
Pominjao je da su Štrpci sa dve slave.
Sv. Đurđa slave Štrpci, 79 kuća u 14 naselja i od njih:
1) Radići, 31 kuća u 11 naselja;
2) Stričevići, 1 kuća;
3) Todići, 14 kuća u 4 naselja;
4) Zamaklari, 1 kuća;
5) Kužeti, 8 kuća.
Sv. Nikolu slave Štrpci, 17 kuća u 3 naselja i od njih:
1) Repije, 9 kuća u 4 naselja;
2) Malinovići, 1 kuća.
– Ljubomir Peđo u pominjanom radu o Janju naveo je, da 19 prezimena sa 20% svih kuća spadaju rodu Štrbaca, a među njima i Vojvodići. Kako je rod Vojvodića razgranat u Lici sa istom slavom, a od njih vode poreklo Bokani i Škorići, to su i oni Štrpci. Ima ih:
1) Vojvodića, 6 kuća u 5 naselja;
2) Bokana, 24 kuće u 7 naselja;
3) Škorića, 62 kuće u 10 naselja;
4) Miškovića, 2 kuća.
Svega je Štrbaca u ispitanoj oblasti 251 kuća sa 13 prezimena od kojih se neki mogu uvrstiti u zasebne rodove, jer su posebnog prezimena u više naselja.
– Niže Bosanskog Novog je u Prekosanju porodica Kukavica, koji su, vele, Štrpci, i starinom su od Boke ili južne Hercegovine. U toku je traganje o poreklu tog interesantnog roda. Sva je prilika da je vlasteoska porodica, a nije isključeno ni to da je poreklom od razgranatog vlasteoskog roda Jablanića sa ograncima Rađenović i Pavlović, što ih spominje Vladislav Skarić.
– Stojan Bogdanović iz Alajbegova Dubovika veli za Štrpce da su iz nekakve Štrbine sa Hercegovine. Zvali su se Pavlovići i najpre su pali na Grahovo. Odatle su jedni odselili u Mali Radić. Iz Maloga Radića se odvojio Rade Štrbac pod Gomilu, a jedni nasele u Suvaju. Mali Radić i Suvaja su matica svih Štrbaca ove oblasti koji slave Sv. Đurđa.
– Knez iz Gudavca, Nikola Štrbac, veli da su iz Dalmacije. Tu ih je toliko bilo u jednoj kuci da je po 13 “kolevki” sa decom pri sisi izlazilo na njive kad žene moraju da rade i često doje decu. Potomci Rade Štrpca, koji se prozovu Radići, toliko “ozgode” pod gomilom, da je išlo po 9 divan-kabanica iz jedne kuće na zbor crkvi i da su imali i po 50 samih mačaka.
– Ogranak štrbackih rodova, što slave Nikoljdan, razgranali su se po selima ove oblasti iz Štrbaca više Unca. Škorića se predak naselio iz Like gde se zvao Bokan. Kako je naselio leti, pokrio na brzu ruku lipovim korama kucu, i te se brzo na suncu “skorile”; prozovu ih Škorić.”
Literatura:
Milan Karanović, Pounje u Bosanskoj Krajini, Beograd, 1925. / Naselja i poreklo stanovništva (knjiga XX) – SEZ (knjiga XXXV)
29. avgust 2018. u 12:42
Vojislav Ananić
SVETI SVEŠTENOMUČENIK DAMJAN GRAHOVSKI
„Sveštenomučenik Damjan vodi poreklo iz ugledene svešteničke porodice Štrbac, iz Trninić Brijega kod Drvara. Njegov deda, takođe sveštenomučenik, beše paroh u Trninić Brijegu. Turci su ga 1875. godine zajedno sa njegovom porodicom sasekli na komade da bi njegovim stradanjem zastrašili srpske ustanike na tromeđi za vreme bosansko-hercegovačkog ustanka. Na svu sreću, ustanici su uspeli na vreme odneti njegovog najmlađeg sina koji još beše u kolevci, te s njime pobeći u Dalmaciju, tačnije u Benkovac. Ugledna srpska porodica Rnjak iz Benkovca prihvatila je dečaka, othranila ga i školovala. Kad je dečak odrastao i stupio u svetu tajnu braka, preselio se u Plavno nadomak Knina. Stvarni razlog njegovog preseljenja bio je u tome da bude što bliže svom zavičaju. Tu u Plavnu rodio se i budući sveštenomučenik Damjan, kome otac ime dade kao uspomenu na svog oca, sveštenika Damjana (starijeg).
Ovaj sluga Božijeg oltara, svetog i primernog života, bi rođen 19. februara 1912. godine u Plavnu, srez Knin. Bogosloviju je završio na Cetinju 1932. godine. Dve godine posle završene bogoslovije oženio se Stojnom, učiteljicom iz Mostara i primio sveštenički čin. U čin đakona rukopoložen je 17. a u čin prezvitera 18. marta 1934. godine u Šibeniku. Službovao je kao paroh na parohiji u Žegaru kod Obrovca i na parohiji grahovskoj u Bosanskom Grahovu, gde ga je zatekao Drugi svetski rat i okupacija Grahova od strane Italije, te novostvorene NDH.
Krajem meseca maja 1941. godine, iz Bosanskog Grahova i okoline povukla se italijanska vojska. Umesto italijanskih vojnika, Grahovom i njegovom okolinom zavladale su ustaške jedinice. Dolaskom ustaša na bosanskograhovsko područje zavladao je starh i trepet od njihovih pogroma i zločina koje su činili nad srpskim narodom. Ustaše su polovinom juna meseca, tačnije 14. juna 1941. godine, počeli hapsiti viđenije Srbe iz mesta i okoline. Među njima su uhapsili i sveštenika Damjana. Dvadesetak dana proveo je u zatvoru Sreskog suda u Bosanskom Grahovu. Svo vreme njegovog tamničenja ustaše su ga nemilosrdno mučile i istjazavale. Njegova supruga Stojna, koju su svi od milja zvali majčica, nije mogla da ga poseti. Nakon mučenja i stradanja u Bosanskom Grahovu, ustaše su ga odveli u Knin, a potom u Gospić, u sabirni logor za Jadovno. U logoru je nosio logoraški broj 577. Iz sabirnog logora je odveden zajedno sa stotine mučenika u logor smrti Jadovno u Velebitu. Prije nego što će ga ustaški dželati ubiti, živa su ga oderali.
Pošto je u stravičnim mukama izdržao ovakvo stradanje, ustaše su ga ubile, a onda njegovo beživotno telo isekli na komade. Potom su ga bacili u bezdan Jadovna.
Ovako je svoju živu veru u Hrista Gospoda mučenički potvrdio sveštenik Damjan Štrbac (mlađi), te se time pribrojao hiljadama i milionima mučenika svojih predaka, po duhu i po telu. Postrada u svojoj četrdesetoj godini života“ 1
Na redovnom zasedanju Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske Pravoslavne Crkve, 20. maja (07.maja) 2003. godine, na predlog Njegovog Preosveštenstva Episkopa bihaćko-petrovačkog Gospodina Hrizostoma ubrojan je u sabor svetih sveštenomučenika Crkve Božije. Spomen svetog sveštenomučenika Damjana vrši se 18. maja (31. maja).
[1] Iguman Sofronije (Nikić), Žitija novih sveštenomučenika bihaćko-petrovačkih, Bosanski Petrovac, 2007. str.42-45.
18. februar 2023. u 22:32
Radoslav
Postovani
U ovom tekstu ima jedna netacna informacija, porijeklo porodice svestenomucenika Damjanac nije Trninic brijeg vec selo Podic opstina Drvar.
Pozdrav
Radoslav Štrbac
24. mart 2019. u 10:30
Vojislav Ananić
ŠTRBAC
Ada (Virovitica.) 7 (1), Babjak (Našice) —10 (13), 1 i(—), (Batinjani (Pakrac) .7 (71), «Bebrina (Slavonski Brod) 6 (‘l), Bela Loza (Našice) 27 (3), Benkovac 1 (‘l), Biljane (Donje (Benkovac) 8 (‘l), Bjelovar 11 (4), Borovljani (Koprivnica) 3 (_), (Brezine (Pakrac) ill? (4), (Budainka (Slavonski Brod) (3 (_), Budinjak (Jastrebarsko ‘3 (1), Bolfan (Ludbreg) 4 ((l), Četvrtkovac (Petrinja-) 113 (4), iji Javoranj (Dvor) 4 (1), Donji Meljani (Podravska Slatina) (11 (3), Dubrovnik 5 (l), Dvor il (—), Gložđe «(Donji Miholjac) 10 (2), Gornje Koljane (Sinj) ‘1 (I), Gornji Hrastovac (Kostajnica) 12 (3), Gvozdanska (Virovitica) 1 (—), Gutmanovci (Orahovica) 4 (‘l), «Grđevica (Pakrac) 3 (—), Hlebine (Koprivnica) 2 (1), Hrtić (Dvor) (3 (1), «Ivanac (Križevci) 4 (1), Jagodnja Donja (Benkovac) l (_), Jagodnjak (Beli Manastir) 16 (5), Jeduševac (Koprivnica) 6 (2), Karanac (Beli Manastir) 10 (1), Kašljavac (Bjelovar) 1 (1), Kistanje (Knin) 240 (41), 11 (——), Knin 9 (2), ll (——), Koprivnica 2 (2), Kostadinovići (Križevci) 8 (IZ), Kovačić (Knin) 2 (1), Kukunjevac (Palorac) nl 1—3. Kuruzari Donji (Kostajnica) 9 (43), Kusonje (Pakrac) 5 (1), Lovas (Vukovar) 6 (31), Ludbreg 4 (1), Lug (Samobor) 4 (1), Lužani (Slavonski Brod) 10 (3), Marinkovac Donji (Čazma) 8 (2), Milanovac (Orahovica) 4 (1), Nova Gradiška (1), Nova Pisanica (Bjelovar) 3 (1), Novo Topolje (Slavonski Brod) 4 (‘l), (Novoseljani (Bijelovar) ‘5 (l), Oštri Zid (Garešnica) (6 (2), Petrova: Slatina (Osijek) -3 (1), Plavno (Knin) 4 (11), Pobrđani (Križevci) rl (——), Podravske Sesvete (Križevci) -2 (11), Prkos (Ludbreg) i2 (—-), Prokljuvani (Bjelovar) 1 (1), Raštević (Benkovac) 96 (3115), Rijeka »1«(—), Slavonski Brod 8 (2), (——), Srdinac (Koprivnica) 11 (-—), «Stanić Polje (Dvor) 416 (47), Stara Rača (Bjelovar) 12 (2), (Stara Subocka (Novska) 1 (——), (Strmen (Kostajnica) 8 (3), Sunja (Petrinja) 2 (‘l), Šibenik 4 (3), Široka Kula (Gospić) 1 , (Tenja (Osijek) ‘2 ( 1), Varivode (Šibenik) 1 (—), (Velika Barna (Grubišno Polje) ‘5 (1), Velika Mlinska (Garešnica) 6 (2), Veliki (Grđevac (Grubišno |Polje) 2 (I), Veliki Poganac (Koprivnica) 8, Vinkovačko Novo Selo (Vinkovci) 1 (1), Viljevo (Donji Miholjac) 11 (2), 13 (—), (Vinkovci 11 (l), Vranjak (Jastrebarsko) ‘S (1), (Vrpolje (Knin) l (——), (Zagreb (29 (9), , (—-), Zapužane (Benkovac) 15 (2)
Izvor: LEKSIK PREZIMENA SOCIJALISTIČKE REPUBLIKE HRVATSKE, Zagreb, 1976.
2. januar 2024. u 14:04
Vojislav
Štrbac, Nikoljdan, Kistanje, Knin, ranije Štrbački Buk (reka Buna, “kod Mostara”), rod. nadimak Papići.
Štrbac, Kistanje, sv. Nikola. Imaju porodične nadimke: Glišanovići, Grecije, Kozjaci, Papići, Pavlinovići, Ristići, Vrbanovići i Mjerkači. Matica im je u delu Kistanja koji se zove Mjerkači.
Doseljeni su iz Bosne, tačnije iz Unca (kraj oko Drvara). Tamo postoje dva naselja, koja nose ime po ovoj porodici: Veliki Štrpci i Mali Štrpci. U ovim naseljima i danas žive porodice, koje predstavljaju ogranke roda Štrbaca. Ukupno su ih bile 82 kuće u periodu između dva svjetska rata. Te porodice nose prezimena: Štrbac, Savić, Nikolašević, Radanović, Mekterović, Špirić, Glijaković i Gajić. Selo Štrpci u Uncu se pominje u turskim dokumentima još 1541. godine, što svedoči da je ovaj rod živeo u drvarskom kraju još u prvoj polovini 16. veka. Takođe pojedini Štrpci se pominju u popisima slavonske i žumberačke krajine tokom 16. veka (počevši od 1551. godine). U pitanju su najverovatnije bili doseljenici iz Unca. Vredi pomenuti da je knez Ostrovice u severnoj Dalmaciji 1499. godine bio Pavle Štrbac Kozulić. Pavle, koji je kasnije bio i podban, umro je 1523. godine. Pojedini autori smatraju da bi on mogao biti u vezi sa današnjim krajiškim rodom Štrbaca.
Starina štrbačkog roda je iz Hercegovine. U ovu oblast su se ranije, pored današnje Hercegovine, računali i prostrani predeli na zapadu i severu današnje Crne Gore, ako i krajnji jugozapad današnje Srbije. Za Štrbce treba napomenuti da su jedan od najraširenijih krajiških rodova sa mnogo manjih ogranaka. Takođe je interesantno da u Banjanima u matici N1a-P189 postoji stari lokalitet Štrpci sa starom crkvom sv. Đorđa (Đurđevdan je pored Nikoljdana slava koju slave krajiški Štrpci).
„Što poduzdano znam da se porodica Štrbac pominje u Dečanskim hrisovuljama 1335. godine, oni su preseljeni iz Hercegovine na prostor Kosova i Metohije. Pod pritiskom Turaka mnogi Srbi selili su se dalje na zapad u Krajinu, Baniju, Liku itd“.
Prof. Nikola Laketa, Australija
Štrbac (Štrpac), Banjani (Nikšić) pominje se i 1428. god.
Severna Dalmacija
N1a (2)
Crnčević
Štrbac
26. januar 2024. u 20:22
Štrbac-Ristić
Evo sad čitam Pomenik manastira Krka u Dalmaciki iz 1685.godine..u koji su kaluđeri upisivali priloge date u novcu stoci i dr. stvarima.Spominje se knez David Štrbac kao priložnik.
Kako sam ja čuo od Save Štrpca iz Benkovca sam pročitao..mi Kistanjski i enkovački Štrbci su od dva brata..jedan ostao u Kistanjama drugi se nastanio u okolini Benkovca..Kužeti su isto od jednog od njih ali su ihodjelili od sebe jer je medan dobio kugu.. Najponosniji od svih Štrbaca..Kistanjski…prenose predaju da su sa Kosova i to pre velike seobe pod Čarnojevićem.pa su ih ostali zvali starincima jer su najranije naselilili sjevernu Dalmaciju i Krajinu..
Pozdrav..I svako dobro..