PIŠE: mr Slavomir Dedić
Ovo je prilog koji se odnosi isključivo na Dediće iz Bukovačkih salaša kod Sombora. Bukovački salaši su ušorena grupa salaša udaljeni oko 6 km od Sombora. Od 15 somborskih salaša ovo su najveći. Bukovački salaši imaju železničku stanicu na pravcu Sombor-Bogojevo-Vinkovci. Na stanici piše “Bukovački salaši”. Prvi Dedić u Somboru (Sava) registrovan je oko 1740. godine. Od onda do danas prema crkvenim i gradskim matičnim knjigama, u Somboru je rođeno oko 420 muških Dedića.
U “Srpskoj porodičnoj enciklopediji” (knjiga br. 7.) dati su sledeći podaci o nekim od tih Dedića:
Dedić Gradimir (1965.), diplomirani ekonomista, radi kao profesor u Ekonomskoj školi u Somboru. Rano se počeo baviti rvanjem. 1982. bio prvak Jugoslavije u seniorskoj kategoriji, a na Mediteranskim igrama u Latakiji (1987.) osvojio bronzanu medalju.
Dedić Milivoj (1924-2012), lekar, profesor Medicinskog fakulteta u Novom Sadu, šef Katedre za radiologiju i upravnik Instituta za radiologiju Kliničke bolnice Medicinskog fakulteta. Poginuo u saobraćajnoj nesreći 2012. godine.
Dedić Sergej (1911-2000), oficir Kraljevine Jugoslavije, pilot. Po izbijanju rata 1941. godine prekomandovan u Grčku, a kasnije u Libiju. Tokom rata leteo u sastavu Britanskog RAF-a kao izviđač i u pratnji brodskih konvoja i bombardera na Mediteranu. Posle rata se nije hteo vratiti u Jugoslaviju. Umro u Australiji.
Dedić Slavomir (1942.), autor ovog priloga, diplomirani ekonomista, magistar, programer i dobrotovor. Odmah po donošenju Zakona o preduzećima 1989. godine osnovao prvu privatnu firmu u Somboru (ne računajući sitne trgovačke radnje). Firma se bavi projektovanjem i programiranjem informacionih sistema i do danas (2017.) nije imala prekida u radu. Dao značajne donacije za izgradnju Hirurškog bloka u sklopu Opšte bolnice u Somboru (1988.), zatim za objavljivanje drugog izdanja “Istorije srpskog naroda” (1994.) itd. Od Fondacije solidarnosti Srbije, Beograd, dobio 2002. godine zahvalnicu za “humanitarni rad” u Fondaciji. Za rad od značaja za istoriju Sombora, dobio 2006. godine Zahvalnicu opštine Sombor, a povodom 13. novembra dana ulaska Srpske vojske u Sombor 1918. godine.
Dedić Spasoje (1849-1940), završio Učiteljsku školu u Somboru. Kao član družine “Venac” pripremio bukvar za osnovne škole u Srbiji 1869. godine. Umro kao učitelj u Dalju (danas Hrvatska).
Dedić Stojan (1888-1959), lekar, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu. Sin Spasoja Dedića. Osnivač ili jedan od osnivača Interne “B” klinike u Beogradu. Pred rat napisao je knjigu “Devojka bez predrasuda” koja je odmah po ulasku nemačke vojske u Beograd povučena iz Biblioteke. (Univerzitetska biblioteka “Svetozar Marković” u Beogradu). Autor ovoga priloga je ipak uspeo da dođe do te knjige i da je pročita. Moje mišljenje je da je ta knjiga zabranjena jer se iz nje moglo zaključiti koji su to nemački špijunski centri bili u Beogradu neposredno pred rat. Stojan nije prihvatio ni novu vlast posle 1944. godine ali je nastavio da radi. Posle rata napisao je knjigu “Kazamati Titove Jugoslavije” koje je objavljena u Parizu. Stradao je nesrećnim slučajem (?) 1959. godine tako što je “propao” u tunel za lift.
Pored ovih Dedića pobrojanih u pomenutoj enciklopediji, pomenuću još neke druge Bukovačke Dediće:
Dedić Jugoslav (1964.), diplomirao na Mašinskom fakultetu u Beogradu, kao statičar za noseće konstrukcije angažovan na sanaciji mnogih instalacija oštećenih u agresiji NATO pakta na Srbiju (Naftna industrija u Pančevu, Rafinerija u Novom Sadu itd.) projektant tzv “medijske kocke” u “Kombank areni”, najvećoj sportskoj hali u Evropi (25000 m2). Kocka je teška 10 tona, visi na sredini hale na 17 metara iznad poda.
Dedić Žarko (1892-1925), zemljoradnik, 1916. godine prešao iz austrougarske vojske u Prvu srpsku dobrovoljačku diviziju. U prvoj borbi na Dobrudži, avgusta 1916. sa Bugarima, teško je ranjen te mu je amputirana noga. Za vreme rata boravio po raznim bolnicama, a posle rata se vratio u Bukovačke salaše, gde je otvorio trgovačku radnju ali je od posledica ranjavanja umro već 1925. godine. Njegova ćerka Jelena završila je Učiteljsku školu i udala se za svog školskog druga Nemca – Fridriha Erlemana (Frica). Odmah po okupaciji Fric je postao nemački oficir ali u civilnoj službi u Vrbasu. Za vreme rata Jelena je u njihovoj kući krila komunističke ilegalce o čemu njen muž nije imao pojma. Kada su oktobra 1944. godine svi Nemci poslušali svoju vojnu komandu i krenuli u izbeglištvo, Jelena je tada rekla svome mužu za ono šta se dešavalo tokom rata. Fric se tek tada uplašio.(“Jelena, Jelena. Da se to otkrilo za vreme rata, izgubili bi smo oboje glavu!”) Pošto ni Fric tokom rata nije imao nekih neprijateljskih istupa, oni su ostali u Jugoslaviji, a nova vlast je i Jeleni i Fricu odmah obezbedila zaposlenje.
DedićDavid (1920-1985), pre rata zemljoradnik, posle rata završio Političku školu u Subotici i kurs za VKV radnika (vozač), kasnije Upravnik Ekonomije Zemljoradničke zadruge u Bukovačkim salašima, odbornik, zatim Predsednik opštine (gradonačelnik). U penziju otišao sa mesta Potpredsednika opštine Sombor. David je otac autora ovog priloga.
Dedić Milorad (1963.), završio Pravni fakultet u Novom Sadu, radio u Somboru kao sudija, danas sudija u Apelacionom sudu u Novom Sadu.
Dedić Slobodan (1946.), lekar, primarijus, načelnik Neuropsijatrijskog odeljenja Opšte bolnice u Somboru, danas penzioner.
Dedić Kosta(1952.), lekar, specijalista oralne hirurgije u Opštoj bolnici u Somboru, danas penzioner.
Dedić Gruja (1914-1973), fizički radnik, odmah po okupaciji (16. aprila 1941. !) odnet u Nemačku na rad. Radio kao zarobljenik na raznim poljoprivrednim gazdinstvima. Iz Nemačke se vratio januara 1944. godine i odmah se uključio u ilegalni rad. Dobio status borca Narodnooslobodilačkog rata. Ubrzo postaje odbornik, pa poslanik u Pokrajinskoj skupštini Vojvodine. Tri puta biran za gradonačelnika Sombora, a u penziju odlazi sa mesta direktora Vodoprivrednog preduzeća “Panonija”. Kao gradonačelnik u najtežim danima posle rata, postao vrlo pouparan kod svih stanovnika Sombora (bez obzira na nacionalnost), tako da jedna ulica u naselju “Nova Selenča” u Somboru nosi njegovo ime.
13. mart 2020. u 16:19
Gordana Kurtinovic
Rodena uSlavonskom Brodu kao i moj djed Spasoje unuk Spasoja ucitelja iz Dalja
13. mart 2020. u 16:33
Gordana Kurtinovic
Sto bi znacilo dalje kako ja mislim da mi je porjeklo od Kuca iz Crne Gore preko Metohije pa na sjever nase bivse Juge.To je sto ja znam.Ali veoma sam spremna i otvorena i na sve druge opcije i polemike.Za mene samo postoje ljudi a ne vjere i nacije
13. mart 2020. u 16:39
Gordana Kurtinovic
Dragi Defendor ocekujem malo vise informacija posto vidim da si veoma strucan.Unaprijed hvala.
13. mart 2020. u 16:51
Gordana Kurtinovic
I na kraju ili pocetku svega:Kako su to Dediciu Hrvatskoj sada katolici ka o sto sam i ja na kraju sticajem raznij okolnosti,ali to nikoga ne sprijecava da zna svoje porijeklo i da se ponosi s njim
26. mart 2020. u 20:15
Slavomir Dedić
E, Dedići, Dedići! A niko da se osvrne na moj vapaj za pomoć 15. februara 2020.!?
27. mart 2020. u 14:18
Gordana Kurtinovic
Dragi moj gospodine Slavomir evo ja sam se iskreno nadala da cemo se uskoro i vidjeti .Bukirali smo karte za kraj Maja da dodeo tamo.Ali to je sve sada odgodeno..Da budemo svi dobro i zivo nakon ove posasti od virusa pa cemo lako dalje.CUVAJTE MI SE SVI MOJI DEDICI U SOMBORU I SVUDA U SVIJETU BILO KOJE VJERE DA STE
27. mart 2020. u 14:49
Gordana Kurtinovic
Vjerujem da su ljudi zbog raznih situacija vjekovima bili prinudeni mjenjati svoju vjeru.I vjerujem ssda nakon istrazivanja svih dostupnih mi izvora da je tako bilo i sa Dedicima.Zato molim sve Dedice da se jave i kazu svoja saznanja o porijeklu i nadem prezimenu
26. jun 2020. u 18:58
Slavomir Dedić
U knjizi Konstantina Jirečeka “Istorija Srba” – knjiga II, reprint iz 2004. godine, na strani 39. nalazim sledeći tekst: “U statutu Poljica kod Splita javljaju se, od XV veka, pored seljaka i pastira, dve vrste plemstva. U viši red išla su tri plemena ili bratstva, čija imena ne nalazimo među 12 starohrvatskih plemena. Mnogobrojniji beše niži red d i d i ć i (“naslednici” od did, djed), koji su se razvili iz nekog drugog sloja prvobitno slobodnih ljudi; oni su slični srpskim baštinicima. D e d i ć i m a zove se i nasledno plemstvo na velikim ostrvima Braču i Hvaru 1185-1250, koji su delimično, možda, potomci neretljanskih plemena, vlasti su im knez (comes) i “juppanus Farensis et Bracensis”, koji se, prema povlastici kralja Bele IV od 1242, vazda birao “de genere Givich”. U ugovoru o miru između gradova Splita i Trogira 1277 naziva se selo Ostrog kao “villa dedigiorum”, i to kao staro sedište onih “qui vulgariter lingua sclavonica d e d i g i apellabantur”.
19. jul 2020. u 17:43
Dr Slavomir Dedić
Feliks Kanic, austrougarski putopisac i arheolog prošao je kroz Srbiju dva puta 60-tih godina XIX veka i ostavio dragocena svedočanstva o Srbiji toga doba. O tome putovanju objavio je knjigu “Srbija – zemlja i stanovništvo”. Knjiga je bogato ilustrovana njegovim crtežima. Na strani 333. postoji crtež hodže, pravoslavnog popa, oficira granične straže i crkve u selu DEDIĆ. Kanic kaže da je to u “srezu Lebane”, međutim, mislim da je to danas bliže mestu Medveđa u južnoj Srbiji.
U Zagrebu postoji dugačka ulica, mislim da je to pre naselje, koje se zove DEDIĆ. Ulica ide od ulice Šestinski dol pa do crkve Svetog Mirka. U ulici se nalazi British International, očigledno neka britanska institucija ali ne znam za šta …
U časopisu “RUKOVET”, koji izdaje Književna zajednica Subotica, u broju 5-9 od 2010 godine u članku o Subotičanu Ivanu Sariću, prvom čoveku koji je poleteo avionom na ovim prostorima, kaže se da je motor napravio Ferenc Dedič (strana 5.). Bilo je to 4. decembra 1909. godine.
9. avgust 2020. u 06:21
Dr Slavomir Dedić
U knjizi “U TOM SOMBORU … Grad u prizmi stoleća” Milana Stepanovića (Sombor, 2020.), pored opšte poznatog istorijskog podatka da su Turci bili – vladali u Somboru od 1541. do 1687. godine, dakle 146 godina, na strani 68. nalazimo priču o Evliji Čelebiji turskom putopiscu koji je i kao putopisac i kao inspektor novoosvojenih oblasti posetio Sombor, najverovatnije 1666. godine. Čelebi za Sombor kaže da je to “palanka” sa 14 islamskih bogomolja i da se u gradu nalaze dva znamenita (sveta) groba: Šaban-babe i imam-efendije Humam-dede. “Baba je titula derviškog šeha ili epitet za dobrog, poštenog ili pobožnog starca, a deda je hipokoristik (ime od milja) od imena derviš.” Dakle, eto nam još jednog mogućeg porekla prezimena DEDIĆ.
8. novembar 2020. u 19:38
Dr Slavomir Dedić
U udžbeniku “Istorija za II razred gimnazije opšteg i društveno jezičkog smera”, Beograd 2002. godine, autori Smilja Marjanović – Dušanić i Marko Šujica, nalazimo sledeći tekst: “Međutim, na tlu bosanske države obrazovana je posebna crkvena zajednica čije su se učenje i organizacija razlikovali i od katoličke i od pravoslavne crkve. ” … “Bosanska crkva bila je drugačije hijerarhijski organizovana nego katolička ili pravoslavna. Na čelu crkve nalazio se episkop koji se nazivao DED. Ispod njega su se nalazili GOSTI, a potom STARCI.” “Uloga bosanske crkve u podržavanju vlastele i banova bila je značajna politička pomoć i oslonac u očuvanju samostalnosti i odupiranju ugarskim uticajima.”
5. april 2021. u 07:22
Dr Slavomir Dedić
U knjizi koju je izdao Novinsko-izdavački centar “Vojska”, Beograd 2004., na strani 171. data je karta na kojoj se sasvim jasno vidi da na polovini puta od Leskovca ka Prištini postoji selo DEDIĆ i to neposredno na obali reke Jablanice. Iz teksta se može zaključiti da su ove krajeve tokom 19. veka masovno naseljavala crnogorska plemena. Vremenom je selo postalo znatno veće i dobilo ime MEDVEĐA, tako da je bivše selo DEDIĆ danas samo zaselak mesta MEDVEĐA i posebno se ni ne označava na kartama. MEDVEĐA je danas opštinsko sedište sa nekoliko sela. Iz svega se po mome mišljenju, može još jednom zaključiti da prezime Dedić najverovatnije ima poreklo iz Crne Gore.