Gračac, centralno mesto južne Like, imao je jednu od najstarijih pravoslavnih crkava, posvećenu Vaznesenju Gospodnjem, prvobitno podignutu oko 1725. godine, a bitno rekonstruisanu u periodu 1863-1875. godine. Crkva je do temelja srušena i uklonjena od strane komunističkih vlasti 1954. godine.
Crkva je bila od klesanog kamena, a zvonik od belog klesanog kamena čija su dva zvona ostala sačuvana i posle rata, ali su ih pre rušenja crkve skinuli i opštinska vlast ih je prodala u otpad. Zvonik su nosila dva stuba u prečniku široka 1 m izrađena od kamena iz sela Rastovića između sela Banjanina i Brčina. Po narodnom predanju te stubove dugačke 6 m vuklo je odatle do crkve dvanaest volova. Zasluge za gradnju hrama imao je prota gračački Nikola Mandić (deda Nikole Tesle po majci) i njegov sin Petar potonji mitropolit dabrobosanski Nikolaj. Kamen od ove crkve većim delom je ugrađen u ogradu oko srpskog pravoslavnog groblja, a najverovatnije je korišćen i za izradu spomenika NOR-a na Gradini.
Od imena iz najranijeg perioda postojanja crkve pominje se da je knjigu Molebnoe penie za svoju dušu 1762. godine priložio Anastasije Mioković. Ovo ime, u varijanti Tanasija, pominje se i na spisku krajiških vojnika, koje ovde donosimo. Međutim, nije izvesno da li se radi o istoj osobi.
Spisak krajiških vojnika u Gračacu iz 1770. godine:
Luka Brčin, kućni broj 53, stupio u vojsku 1750. godine
Jovan Brčin, kućni broj 55, stupio u vojsku 1755. godine (služio u artiljeriji)
Maksim Ćeranić, kućni broj 20, stupio u vojsku 1756. godine (Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Drobac)
Tanasija Cvjetković, kućni broj 33, stupio u vojsku 1755. godine (služio u artiljeriji)
Stevan Cvjetković, kućni broj 34, stupio u vojsku 1766. godine (služio u artiljeriji)
Stojan Cvjetković, kućni broj 36, stupio u vojsku 1767. godine
Pilip Cvjetković, kućni broj 36, stupio u vojsku 1770. godine (služio u artiljeriji)
Jovan Cvjetković, kućni broj 37, stupio u vojsku 1744. godine (Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Gušavac)
Sava Cvjetković, kućni broj 38, stupio u vojsku 1763. godine
Paval Cvjetković, kućni broj 40, stupio u vojsku 1763. godine
Stipan Cvjetković, kućni broj 60, stupio u vojsku 1770. godine
Lazo Drobac, kućni broj 12, stupio u vojsku 1764. godine (služio kao nišandžija)
Maksim Drobac, kućni broj 14, stupio u vojsku 1764. godine
Petar Drobac, kućni broj 21, stupio u vojsku 1764. godine (služio kao nišandžija). Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Jakšić
Nikola Dukić, kućni broj 49, stupio u vojsku 1762. godine
Đurađ Dukić, kućni broj 51, stupio u vojsku 1770. Napomena: na ovoj adresi je 1807. godine popisan Brčin
Dmitar Dukić, kućni broj 52, stupio u vojsku 1770. godine
Mihal? Gušavac, kućni broj 39, stupio u vojsku 1763. godine
Maksim Jakšić, kućni broj 22, stupio u vojsku 1744. godine
Petar Jakšić, kućni broj 22, stupio u vojsku 1759. godine (služio u artiljeriji)
Todor Jakšić, kućni broj 23, stupio u vojsku 1744. godine (služio kao kaplar)
Petar Koblijanić?, kućni broj 29, stupio u vojsku 1764. godine (služio u artiljeriji, komanda u Gospiću). Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Utvić
Nikola Kontić, kućni broj 26, stupio u vojsku 1767. godine
Lazo Kontić, kućni broj 57, stupio u vojsku 1770. godine
Đurađ Kontić, kućni broj 58, stupio u vojsku 1770. godine
Mihal? Mioković, kućni broj 5, stupio u vojsku 1757. godine (služio u artiljeriji)
Đurađ Mioković, kućni broj 6, stupio u vojsku 1770. godine (služio u artiljeriji)
Ilija Mioković, kućni broj 8, stupio u vojsku 1750. godine. Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Mirčeta
Tanasija Mioković, kućni broj 9, stupio u vojsku 1769. godine
Jakov Mirčeta, kućni broj 7, stupio u vojsku 1764. godine. Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Mioković
Jovan Munižaba, kućni broj 56, stupio u vojsku 1744. godine
Petar Paravina, kućni broj 50, stupio u vojsku 1770. godine
Luka Rastović, kućni broj 46, stupio u vojsku 1762. godine (služio u artiljeriji). Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Dukić
Pilip Stanić, kućni broj 15, stupio u vojsku 1770. godine. Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Trbojević
Vid Stoisavljević, kućni broj 18, stupio u vojsku 1755. godine
Đurađ Stoisavljević, kućni broj 18, stupio u vojsku 1757. godine
Paval Stoisavljević, kućni broj 19, stupio u vojsku 1757. godine
Marko Trbojević, kućni broj 16, stupio u vojsku 1763. godine
Nikola Trbojević, kućni broj 16, stupio u vojsku 1770. godine
Miško Tintor, kućni broj 31, stupio u vojsku 1764. godine (služio kao nišandžija). Napomena: na ovoj adresi je 1807. popisan Cvjetković
Lazo Utvić, kućni broj 30, stupio u vojsku 1764. godine
Spisak krajiških vojnika u Gračacu iz 1807. godine:
Gavrilo Agbaba, star 25 godine, kućni broj 2
Jakov Brčin, star 28 godina, kućni broj 51
Đurađ Cvjetković, star 20 godina, kućni broj 31
Vasilj Cvjetković, star 23 godine, kućni broj 33. Deca: Petar (1 godina)
Luka Cvjetković, star 25 godina, kućni broj 35. (služio kao bubnjar)
Stojan Cvjetković, star 20 godina, kućni broj 36
Sava Cvjetković, star 28 godina, kućni broj 38
Todor Cvjetković, star 27 godina, kućni broj 38
Jovan Drobac, star 24 godine, kućni broj 11. Deca: Luka (3 godine)
Ilija Drobac, star 18 godina, kućni broj 11
Vasilj Drobac, star 35 godina, kućni broj 12. Deca: Nikola (10 godina), Petar (3 godine)
Stevan Drobac, star 19 godina, kućni broj 12
Mate Drobac, star 29 godina, kućni broj 13 (služio kao kaplar)
Jovan Drobac, star 22 godine, kućni broj 13
Dmitar Drobac, star 20 godina, kućni broj 20
Stevan Dukić, star 20 godina, kućni broj 46
Maksim Gaćeša, star 19 godina, kućni broj 71
Simo Gušavac, star 24 godine, kućni broj 37
Sava Gušavac, star 20 godina, kućni broj 37
Jovan Jakšić, star 38 godina, kućni broj 21. Deca: German (4 godine), Todor (2 godine)
Ilija Jakšić, star 25 godina, kućni broj 21. Deca: Stevan (6 godina), Dmitar (4 godine), Jevrem? (1 godina)
Pilip Jakšić, star 41 godinu, kućni broj 23
Todor Jakšić, star 19 godina, kućni broj 23
Stevan Mioković, star 20 godina, kućni broj 7
Đurađ Mioković, star 20 godina, kućni broj 9
Maksim Mirčeta, star 26 godina, kućni broj 8
Luka Munižaba, star 37 godina, kućni broj 54 (služio kao stolar)
Petar Munižaba, star 28 godina, kućni broj 54. Deca: Nikola (3 godine)
Paval Trbojević, star 22 godine, kućni broj 15
Todor Trbojević, star 22 godine, kućni broj 15
Lazo Trbojević, star 18 godina, kućni broj 16
Dmitar Utvić, star 27 godina, kućni broj 29
Simo Utvić, star 23 godine, kućni broj 30
PRIREDIO: Jovica Krtinić
IZVORI:
Licaner 1770 Muster List. Transkripcija dokumenata, uz određene korekcije, preuzeta sa sajta https://likancestors.wordpress.com/discovering-lika-ancestors/army/licaner-1770-muster-lists/gracac-1770-muster-list/
Licaner 1807 Muster List. Transkripcija dokumenata, uz određene korekcije, preuzeta sa sajta https://likancestors.wordpress.com/discovering-lika-ancestors/army/licaner-1807-muster-lists/gracac-1807-muster-list/
Snježana Orlović, Pravoslavna Eparhija gornjokarlovačka – Šematizam, Martiria, Karlovac-Beograd, 2017.
Komentari (0)