Poseta kralja Aleksandra Lici i Kordunu 1933. godine i razgovori sa dobrovoljcima

Priredio: Slobodan Zrnić

Tekst je prerađen i skraćen, na osnovu više članaka dnevnih novina “Novo doba” iz Splita (jul 1933).

Primajući poziv ličkih Sokola, kralj Aleksandar je 23. jula 1933. posetio okružni sokolski slet u Gospiću, prešavši 142 km u jednom danu. U naseljima koje je posetio priređene su velike manifestacije, a narod ga je dočekivao i na putu kojim je prolazio. Formirani su dugi redovi dobrovoljaca iz I sv. rata koji su izašli pred svog vrhovnog komandanta. Kralj je krenuo iz svog dvora na Plitvicama, zajedno sa ministrom prosvete, Radenkom Stankovićem, banom Perovićem i generalom Dimitrijevićem.

Prvi doček priređen je u Korenici. Pred zgradom gimnazije podignut je slavoluk u stilu starih srpskih srednjovekovnih kula. Sve kule bile su iskićene državnim zastavama i ćilimima, a skoro po svim izlozima mogle su se videti slike slike članova kraljevske porodice. Kralj se upustio u razgovor sa okupljenom masom, pa je zapitao za broj dobrovoljaca na Solunskom frontu. Odgovoreno mu je da je učestvovalo njih 400 iz Korenice i 1450 iz čitavog sreza, a u razgovoru je prepoznao jednog saborca.

Naredna stanica bila je Bunić. I tu je bio prisutan čitav narod iz varošice i okolnih sela, a podignut je veliki slavoluk od cveća. Kralja je pozdravio opštinski načelnik Ilija Kosanović . Na pitanje o broju dobrovoljaca, odgovoreno je da ih je bilo 360. Kralj je razgovarao sa pojedinim dobrovoljcima i raspitivao se u kojim su bitkama učestvovali, a stari dobrovoljac, Jovo Šaver, koji je bio na Kajmakčalanu, rekao je da su svi oni i dalje spremni dati živote za kralja i otadžbinu.

Gospić je bio glavno odredište ovog puta, a broj okupljenih je nadmašio sva očekivanja. Pred počasnom tribinom kralja su uz pucnjavu i zvonjenje dočekali sokolari i gradska uprava, na čelu sa opštinskim načelnikom Kolakovićem. U ime sokolara pozdravni govor održao je dr Zec, a nakon toga se oglasio i kralj, poručujući:
“Dragi moji Ličani! Došao sam rado i sa puno vere u moju kršnu, ali uvek ponosnu Liku, među vas moji hrabri Ličani, koji ste oduvek bili nadahnuti onom velikom idejom narodnog i državnog jedinstva, koja je potakla vašu braću na velika i herojska dela za oslobođenje našeg naroda u odsutnom trenutku, kada je trebalo puškom u ruci iskupljivati svoju nacionalnu slobodu, koja se može samo u slozi i jedinstvu čuvati. Ličani su se prvi dobrovoljno odazvali i time stekli priznanje svih Jugoslovena. Zahvalan sam na ovoj lepoj manifestaciji vaše vernosti i ljubavi. Pozdravljam vas sa – Živeli Ličani, živela Jugoslavija!”

Kralj se nakon manifestacije u Gospiću vratio na Plitvice, a dva dana kasnije je krenuo u novi obilazak. Posetio je Karlobag, Rab i Senj, a nakon toga krenuo prema Žutoj Lokvi, i usput svratio u selo ispod planine Goljak, razgovarajući sa udovicom Anom Đurić, čiji je muž poginuo na Solunskom frontu. Njoj i Mariji Đurić je dao po hiljadu dinara.

Preko Žute Lokve, kralj je stigao u Otočac, gde je priređena manifestacija, uz prisustvo počasne čete 44. pešadijskog puka. Ispred slavoluka ga je pozdravio načelnik Vjekoslav Kovačević. Obavljen je razgovor sa katoličkim i pravoslavnim sveštenstvom, bivšim narodnim poslanikom Đorđem Brankovićem, te sadašnjim, Milanom Ilićem. Napustivši Otočac kralj je stigao u Vrhovine, pozdravljen od strane načelnika Končara, uz priređeno slavlje. Na kraju se opet vratio na Plitvice.

Nakon Like, 27. jula je obavljena poseta i Kordunu. Od Plitvica do Slunja , bile su okićene kuće i postavljene zastave. Pre dolaska u Slunj posetio je Drežnik, gde je kralja pozdravio Jovo Rožić. U Slunju je priređena veličanstvena manifestacija, a kralj je razgovarao sa opštinskim načelnikom Neralićem, poslanicima dr Milanom Popovićem, Grbom i dr Trbojevićem, katoličkim sveštenstvom na čelu sa dekanom Mikanom, te pravoslavnim, na čelu sa arhijerejskim namesnikom Radmanovićem. Tu je bio i katolik Antun Cindrić, sa sinčićem Aleksandrom, kome je kumovao kralj, kao desetom Cindrićevom sinu. Dobrovoljci su stajali u vojničkom postrojenju, a jedan od njih je istupio i raportirao da ima 115 dobrovoljaca, dok je drugi dodao da ih u čitavom srezu ima 2000. Kralj je popričao i sa teškim invalidom Milanom Čačićem. Po završetku manifestacije u Slunju, otišao je za Bled.