Unac u Bosanskoj Krajini – poreklo porodica i genetička slika

Unac je oblast oko istoimene reke, u zapadnom delu Bosanske Krajine. Nalazi se nedaleko od Tromeđe (mesta gde se spajaju Dalmacija, Lika i Bosna), a u izvorima se prvi put pominje početkom 14. veka.

Pripadaju mu sledeća mesta: Rore, Preodac, Tičevo, Crni Vrh, Štrpci Veliki, Štrpci Mali, Prekaja, Ljeskovica, Mrđe, Mokronoge, Šipovljani, Trninić Brijeg, Drvar-Selo, Drvar-Varošica , Vidovo Selo, Gornje Vrtoče, Donje Vrtoče, Bastasi, Boboljusci, Trubar, Osredci, Begluci, Mali Cvjetnić, Veliki Cvjetnić, Očigrijevo, Veliko Očijevo i Malo Očijevo.

Stanovništvo Unca vodi poreklo uglavnom iz Dalmacije, Like i Grahova, a doseljeno je u periodu 18. i 19. veka. Iz Dalmacije je poreklom 46.6% porodica, iz Like 18%, iz Grahova 8.8%, zatim slede Zmijanje, Bjelajsko polje i Bosna, koji su dali manje od 5% stanovništva ovoj oblasti.

Unac

Kratak osvrt na genetičke rezultate

U ovoj oblasti ima puno razgranatih rodova, čijih ogranaka (često sa izvedenim prezimenima) ima i u drugim delovima Bosanske Krajine. Treba napomenuti da u okruženju ima testiranih rodova, koji se mogu dovesti u direktnu vezu sa porodicama iz ove oblasti.

Tako na primer u Dalmaciji i Bosanskoj Krajini ima Štrbaca (Nikoljdan), koji pripadaju haplogrupi N2-P189.2>FT182494, a spadaju među najstarije porodice u oblasti Unca. Doseljeni su iz Dalmacije (Kistanje), a neka maglovita predanja ih vežu za prostor Hercegovine. Haplogrupa kojoj pripadaju Štrbci svoje žarite ima upravo na prostoru Stare Hercegovine.

Takođe, postoje i one porodice koje nisu testirane, ali se na osnovu genetičkih rezultata njihovih ogranaka može zaključiti kojoj haplogrupi pripadaju.

Rod Čegara, čija je matica u Crnom Vrhu, nije konkretno testiran, ali jesu njegovi ogranci Trkulje i Petkovići, koji pripadaju haplogrupi I2-PH908>Z16983. Poreklom su iz Dalmacije, tačnije okoline Drniša, a njihova podgrana ukazuje na dalje poreklo iz Hercegovine, gde inače postoji najveća koncentracija haplogrupe I2-Y3120 (+50%).

Testirani rodovi iz oblasti Unca

R1a-M458>YP417
Metlić, Nikoljdan, Rore, Glamoč
Dragaš, Jovanjdan, Drvar

R1a-M458>A11460
Tankosić, Veliko Očijevo, Bihać (do 1995. Drvar)
R1a-Z280>YP951
Medić, Đurđevdan, Bastasi, Drvar
R1a-Z280>Y2608
Knežević, Nikoljdan, Mali Cvjetnić, Bihać (do 1995. Drvar)

I2-Y3120>PH908
Bajić, Stevanjdan, Vidovo Selo, Drvar
Bijeljac, Đurđevdan, Ljeskovica, Drvar

I2-Y3120>S17250*
Travar, Markovdan, Rore, Glamoč

I2-PH908>Z16983
Petković, Jovanjdan, Prekaja, Drvar
Škrbić, Jovanjdan, Prekaja, Drvar

I2-S17250 (23andMe)
Bačkonja, Đurđevdan, Drvar

I2-Y3120>Z17855
Kajtez, Nikoljdan, Prekaja, Drvar

I2-YS17250>A1328
Rodić, Aranđelovdan, Drvar
Knežević, Nikoljdan, Veliki Cvjetnić, Bihać (ranije Drvar)

G2a-L497>Y128028
Mihajlović, Jovanjdan, Mokronoge, Drvar

J2b-M205>Y22059
Malbašić, Aranđelovdan, Šipovljani, Drvar
Kecman, Vartolomijevdan, Kecmanova Glavica, Drvar
Trikić, Vartolomijevdan, Trninić Brijeg, Drvar

R1b-Z2103>BY200954
Srdić, Nikoljdan, Bastasi, Drvar
R1b-U152 (23andMe)
Rokvić, Stevanjdan, Trubar, Bihać (ranije Drvar)

N2-P189.2>FT182494
Tomić, Jovanjdan, Bastasi, Drvar
Babić, Jovanjdan, Trubar, Bihać
Kelečević, Jovanjdan, Drvar
Bosnić, Jovanjdan, Drvar

I1-P109>FGC22045
Karanović, Đurđevdan, Boboljusci, Bihać (ranije Drvar)
Karanović, Đurđevdan, Veliko Očijevo, Bihać

I1-Z63>Y7627
Đilas, Nikoljdan, Očigrije, Bihać (do 1995. Drvar)

J1-M267 (23andMe)
Dodig, Đurđevdan, Trninić Brijeg, Drvar

Golub Babić (Trubar, Drvar, 1824 — Sarajevo, 1910) hajdučki harambaša i vojvoda

Izvor:

– Petar Rađenović, “Unac”, 1940.

– Srpski DNK projekat

– 23andMe

Autor: Nebojša Novaković