Poreklo stanovništva sela Lučane, opština Bujanovac – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Kumanovsko – Preševska Crna Gora“ a na osnovu prikupljenih podataka od 1940. do 1943. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo se nalazi na terasi s desne strane Južne Morave, neposredno pri njenom izlasku iz Končuljske Klisure.
Vode.
Sem planinskih potočića, stanovništvo upotrebljava vodu iz bunara i nekoliko kladenaca. Preko cele godine imaju vodu kladenci: Kroni Vtoft (Hladan Izvor) i Trstenik.
Zemlje i šume.
Njive su na terasama i dolinskom dnu, dok je barovito zemljište oko Morave ostavljeno pod livadama. Na seoskom ataru iznad sela ima proređene hrastove šume. Nazivi za njive i livade su: Morava, Džade, Bara, Šelče; za brda i šumu: Glavičica, Ravšina (Ramnište), Reka, Delnica, Tašlak (turski: kamenjar), Tušlica.
Tip sela.
Lučane je po tipu zbijeno selo izuzev 5 kuća od roda Ramovi koji su posle 1912 g. sagrađene na 10 minuta hoda u sverozapadnom pravcu. Kuće su grupisane po mahalama koje su među sobom blizu poređane. Seosko mahale su: Ramsna, Salaovska, Husovska i Dikolarska. Mahale su dobile nazive po glavnijim rodovima. Stanovništvo u mehanizma je mešovito.
Prošlost u starine.
U opštem delu izneto je da je po pisanim spomenicima najstarije selo Lučane: pominje se u 13. veku kada se kao Lžane navodi da ima 424 doma. O istom selu postoji pomen i iz 14 veka. Tada se ono navodi kao zaveštanje novosagrađenom manastiru u Dečanima.
O davnoj starosti naselja govori i narodna tradicija. Po opštem kazivanju Lučane je zaseljene „od rimsko vreme”. Muslimani navode da su prvi stanovnici u naselju bili „latini“ i da je od njih ostalo ime sela. Ali se kod njih tvrdi da su u Lučanu iz dosta starog vremena živeli i pravoslavni srpski rodovi. Oni su se docnije raselili, jer su kroz selo vodili putevi „na četiri strane”.
Postoji tradicija i o tome da je ranije u Lučanu priređivan godišnji panađur. Kod stanovnika u Oslaru zabeleženo je ranije da su Lučane bilo gradsko naselje i da su na njegov panađur dolazili stanovnici i trgovci iz Vranja, sa Kosova i drugih strana.
Starost Lučana potvrđuju i tragovi materijakne kulture Tako, na primer, neposredno iznad sela, na Južnoj Moravi, očuvani su shubovi starog i po svoj prilici veoma značajnog mosta. Građenje mosta stanovnici u Lučanu pripisuju Rimljanima. Preko lučanskog mosta vodila je poprečna balkanska komunikacija koja je sa Kosova i preko Gnjilana izlaziša u dolinu Južne Morave. Na seoskom ataru, kod današnjih vinograda, nalazi se mesto zvano Kalja. Tu stanovnici nalaze malter, velike cigle i tesani kamen. To su sigurni ostali ranijih utvrđenih građevina,.
Preci današnjih lučenskih muslimana, prilikom doseljavanja, zatekli su u selu nekoliko pravoslavnih rodova. Od njih su do kraja 19 veka u selu živeli još: Deda–Jovini, Čočini i Stojilkovi. Kasnije su se svi pravoslavni starinci iz sela iselili i na mesto njih u selu su živeli doseljeni mualimani poreklom iz Arbanije. Neki pravoslavni starinci napustili su selo 1878 g., a poslednji se iselili oko 1900 g. U literaturi se navode pravoslavni srpski iseljenici iz Lučana u Belom Bregu, Masurici i okolini Ristovca.
Na mestu Vorate Moćme (Staro Groblje) očuvalo je staro hrišćansko groblje gde se sahranjivali Pravoslavni, ranije iseljeni, starinci iz Lučana. U selu, ispred kuća muslimana Zejnula Salijevića i Ramiza Memetovića, do pre nekoliko godina stajali su zidovi od porušene crkve. Sada je na tom mestu sagrađena nova crkva na novodoseljene pravoslavne rodove. Nova crkva posvećena je kao i starija sv. Paraskevi. Ima pomena da se ispod Glavičice, do kraja 19 veka, nalazile ruševine i crkve sv. Nikole.
U selu danas žive doseljeni muslimani i pravoslavni sa nešto Cigana. Ukupno ima 49 rodova sa 115 domova.
Poreklo stanovništva.
Rodovi muslimanskog stanovništva, su:
-Ramovi (24 k), od fisa Tsač. Smatraju se kao najstariji arbanaški rod u selu. Doselio se Ramo, predak iz šestog pojasa. Starinom su iz Severne Arbanije.
-Husovi (21 k),
-Salaovi (10 k) i:
-Dikovi (14 k) su istog fisa i starine kao i Ramovi. Kažu da su doseljeni pre „dvesta“ godina.
-N’evzatovi (1 k),
-Veselovi (1 k) i:
-Ahmet (1 k) su muhadžiri iz 1878 g. Prvi su pre toga živeli u Čestelinu (Vranje), posle prešli u Končulj (Gornja Morava), gde su ostali nekoliko godina, pa došli u Lučane. Preko Končulja došao je i rod Veselovi. Oni su još ranije živeli u Ostroj Glavi (Vranje). Ahmeti su neko vreme živeli u Bujanovcu, kamo se doselili iz Vranja. Sva tri roda pripadaju fisu Tsač i dalju starinu znaju u Severnoj Arbaniji.
Rodovi pravoslavnog stanovništva su:
-Mladenovići (2 k, sv. Đorđe Alimpije) i:
-Trajkovići (1 k, sv. Arhanđeo), doseljeni iz Žbevca (Ristovad). Ovde žive od 1912 g. Oba roda došla na kupljeno imanje.
Posle prvog svetskog rata doselili su se:
-Stojkovići (1 k),
-Ristići (1 k),
-Disići (1 k),
-Mitići (1 k) i:
-Jovići–Anton (1 k).
Prva tri roda slave sv. Nikolu, a ostali sv. Arhanđela. Svi su doseljeni na kupljeno zemljište. Poreklom su iz Poljanice.
-Jovići (1 k, sv. Nikola), doseljeni iz Banje (Vranje).
-Anđelkovići (1 k, sv. Arhanđeo), došli iz Žbevca (Ristovac). Imanje su kutšli 1920 g.
-Stanojko (1 k, Mitrovdan), poreklom iz Stajevca (Kriva. Palanka).
-Stamenkovići (1 k, sv. Jovan), doseljeni iz Pčinje. U selu ih zovu i Šopovima, jer su „prosti“ i nisu znali kako se obrađuje zemljište.
Seoska je slava Đurćevdan.
Cigani-Romi:
U selu ima 31 ciganoka porodica. Broj ciganskih domova se stalno menja: 19 porodica imaju svojih kuća, dok su ostale nastanjene u zgradama bogatijih muslimana. Od Cigana 11 porodica znaju da su doseljene iz Bujanovca.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Kumanovsko – Preševska Crna Gora“ a na osnovu prikupljenih podataka od 1940. do 1943. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)