Poreklo stanovništva sela Kotlina, opština Kačanik – Kosovski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Kačanička Klisura“, (podaci prikupljeni 1940. i 1948. godine). Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo leži rastureno po zaravnjenim kosama koje se nalaze na levoj strani Kotlinski Reke. Na istočnom kraju naselja protiče manja rečica. Ona u proleće i u jesen naglo nadolazi i stanovnicima čini znatno štete.
Vode.
Voda za piće dobija se iz nekoliko izvora i jedne česme. Glavniji su izvori: Bigor, Stremče, Dršec i Beška. Česma je u istočnom delu sela (sagradio je jedan drvarski trgovac iz Skoplja).
Zemlje i šume.
Oko kuća su njive, a iznad sela po kosama utrina i šume. Nazivi pojedinih mesta su: Osoj, Bunga, Ljuđe, Šaranec, Kepi Đores (Đorđijov Kamen), Ara Duanit (Duvanska Njiva), Reka, Zanuga, Tri Buki, Pašina Glaa, Drum, Šuljin Most.
Tip sela.
Seoske kuće grupisane su po mahalama i skoro sve okrenute jugu. Mahala ima sedam i rastojanje između najbližih iznosi oko 500 m. Glavna je istočna mahala zvana Selo. Ostale su mahale manje i one su dobile nazive po imenima mesta na kojima se nalaze. Takve mahale su: Stremčes, Šames, Bigara, Dršec, Beška i Reka Epr (Gornja Reka).
Selo ima ukupno 70 domova (1940 g.).
Prošlost i starine.
Kotlina je relativno staro selo, jer su u njoj do kraja 19. veka živeli starinački južnoslovenski pravoslavni rodovi. Pravoslavne stanovnike iz sela su postepeno i potpuno istisnuli doseljeni muslimani iz Arbanije.
Kada je Kotlina po stanovništvu bila pravoslavno naselje, tada je selo, kako se priča, nasilno počifličio Alil beg Derala iz Tetova. Njega je nasledio sin Memet paša (umro oko 1915. godine), koji je mnogo doprineo za potpuno iseljavanje kotlinskih pravoslavnih rodova: njih je jednim delom preseljavao u svoja ostala pološka čifčiska naselja, a bilo je slučajeva da je neke na razne strane nasilno raseljavao. Mesta iseljenih pravoslavnih stanovnika Memet paša je ustupio svojim muslimanskim saplemenicima poreklom iz Arbanije*.
*Smišljeno naseljavanje doseljenih muslimana iz Arbanije u selima starih pravoslavnih južnoslovenskih stanovnika posle Memet paše produžio je da vrši i njegov sin Alim beg. On je, na primer, čifčisko selo Dvorce u D. Pologu oko 1926. g. besplatno ustupio muslimanskim doseljenicima samo da bi time onemogućio u naselju život makedonskim rodovima. Pozivanje muslimana poreklom iz Arbanije i njihovo naseljavanje u starim makedonskim selima vršili su, naročito u Pologu i skopskoj kotlini, i drugi istaknutiji muslimanski velikaši i posednici (Abdurman paša, Esad paša itd.).
Pošto to nije davno bilo, mogućno je i sada dosta doznati o nekim pravoslavnim iseljenicima iz Kotline:
-Kotlinci (20 k, sv. Đorđe Alimpije), od pre oko 130 godina žive y Jegunovcu (D. Polog). Tu su radili kao čifčije na posedu Memet paše Derala. Kada su došli u Jegunovce, kao što je spomenuto, njihovi su preci iz Kotline terali: 12 volova, 12 tovarnih konja, 12 ždrebadi i imali „eden jandžik pari“ nakupljenih od prodate žive stoke. Stari kumovi ovog roda, kažu, prešli su iz Kotline u tetovsko selo Belovište. Kotlinici u Jegunovcu sada se dele na rodove: –Vučkovi, Jovanovci, Dimovci i Trajkovci. Dve njihove poredice prešle su iz Jegunovca u Tetovo.
-Gordžeski ili Smiljanoski (3 k, Đurđevdan), sada žive u Jegunovcu (D. Polog). Tu su prešli iz Kotline „na čiflik“. Ovi su nešto mlađi iseljenici od Kotlinčana.
-Pejčinovci (32 k, sv. Nikola), sada u Belovištu (D. Polog). Pre nego što su se nastanili u sadašnjem selu, njihovi su stari živeli u Kotlini. Iz Belovišta su se Pejčinovci naselili još i u pološka sela Jegunovce (2) i Brvenicu (1), a ima ih i u Beogradu (1) i Rumuniji (1).
-Kotlinci drugi (9 k, sv. Arh. Gavrilo), danas žive u Jančištu (D. Polog). Tamo su iz Kotline prešli pre oko 120 godina (Todor, živ, 62 godine-Apostol-Sibin–Spaso, jedan od predaka koji se iselio). Dok su živeli u Kotlini oni su radili na svom posedu i imali su i vodenicu koja se i sada poznaje. Odatle su izbegli „od zulum“ i u Jančištu radili su na čifluku. Od ovog roda iz Jančišta dve su porodice prešle u Tetovo.
-Kpaguljevčinja (13 k, sv. Petka), žive u Dobroštu (D. Polog). Tamo su prešli iz Kotline oko sredine 19 veka (Sofro, živ 45godina–3ako–Petko-Sinadil, jedan od njihovih prvih doseljenika).
-Sibinovci (3 k, Mitrovdan), sada žive u Lešku (D. Polog). Tamo je pre oko 90 godina prešao osnivač roda Sibin (Risto, živ, 40 godina-Andro-Spaso-Sibin, koji se doselio).
Nije poznato gde su i kada iseljene četiri pravoslavne porodice:
-Savevci, Pavlevci, Stojkovci i Đungovci, koji se pominju da su živeli u Kotlini oko 1803. godine, zatim: Mitre, Stojko, Ilija, Đorđija i opet Mitre, koji se pominju da su takođe živeli u Kotlini oko 1826. godine. Kotlinskih pravoslavnih rodova nesumnjivo ima i u drugim napred nenavedenim selima i oblastima. Po opštem kazivanju njihova nošnja i govor bili su donjo-pološki.
Kada je u Kotlini živelo starinačko pravoslavno stanovništvo, tu je postojala i crkva. Po pričanju, crkva se nalazi na mestu gde je sada džamija. Tu su za vreme prvog svetskog rata Bugari vršili iskopavanja. Tom su prilikom pronađeni ikone, novac, temelji od hrama i okolo njih pravoslavni grobovi.
Opšte je predanje da su pravoslavni stanovnici iz Kotline na dan sv. Ilija, zbog slave, dolazili y susedni goranački manastir.
Kuće poslednjih pravoslavnih iseljenika iz Kotline poznavale su se do početka 20. veka. Po raseljenju pravoslavnih stanovnika, selo je raslo doseljavanjem.
Godine 1900. Kotlina je imala 30 muslimanskih domova.
Ispod sela postoje ostaci od nekog starog utvrđenog naselja. Ali o njemu među seljacima nema nikakvih priča.
Ime sela.
Verovatno je Kotlina dobila ime po položaju, koji posmatran u celini ima kotlinski izgled.
Poreklo stanovništva.
Danas u Kotlini živi jedan poislamljen starinački rod i doseljeni muslimanski arbanaški rodovi. Svi govore arbanaški.
Starinci su:
-Vljaš (7 k), na islam prešli početkom 19 veka, pri prvom naseljavanju muslimana iz Arbanije. Znaju da su im preci bili čifčije u selu na imanju Alil bega (neki ga zovu i Asan beg) Derala iz Tetova, a kasnije njegovog sina Memet paše. Naziv Vljač smatraju pogrdnim i dobili su ga od doseljenika, jer su bili „prosti“ i siromašni a 1926 g. jedna njihova porodica prešla je u Dvorce (D. Polog).
Muslimanski doseljenici:
-Ljok (40 k), od fisa Krasnić. Preci im se počeli doseljavati od početka 19. veka iz Severne Arbanije. Svi potiču od šestorice braće. Doselili se u Kotlinu na pozive tetovskih paša. Od 1926 g. 5 porodica iz roda Ljok preselilo se u Dvorce (D. Polog).
-Kucč (23 k), od fisa Krasnić. Došli iza roda Ljok i iz istog mesta iz Severne Arbanije. I oni došli po pozivu. I danas se oba ova roda smatraju bliskim i međusobno se ne uzimaju. Od roda Kusč prešle su tri porodice oko 1926 g., u Dvorce (D. Polog).
Privredne prilike.
Zemlja za obrađivanje postala je u krčevinama. Stoga je razasuta svuda oko naselja, ali ne u jednoj neprekinutoj površini. Retke su seoske porodice koje mogu da izdrže sa svojim žitom preko cele godine.
Osim zemljoradnje, seljaci se bave i gajenjem stoke. Drže goveda, ovce i koze. Ishrana stoke je naročito podesna zbog obilnosti šuma i trava i mogućnosti ishrane lisnikom.
Oko sela postoje manji šumski zabrani. Njih seljaci prodaju trgovcima iz Skoplja, ili posečena drva teraju na konjskim tovarima u Tetovo i Kačanik.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Kačanička Klisura“, (podaci prikupljeni 1940. i 1948. godine). Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)