Poreklo stanovništva sela Velika Grabovnica, opština Brus – Rasinski okrug. Prema knjizi Radoslava LJ. Pavlovića „Kopaonik“, izdanje 2012. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Kuće sela Velike Grabovnice su na stranama istoimene reke, potoka Lanišnice i Velike reke.
Vode.
U selu su potoci: Radič potok, Stanićki, Duboki, Valjarski, Marjanski, Krnjevski potok, Klašnjaja, Živkovica, Pršak, Veljkovica, Pištapica. Vode se zovu: Gruba voda, Lepa voda, Marinkovićki izvoir, Izvor kod Joksimove kuće. Izvor Perinac uvrh sela je “glava” reke Velike Grabovnice.
Zemlje i šume.
Potesi imaju nazive: Gradište, Dub, Vrovi, Borje, Debelište, Orlovica, Veliki telečar, Mali Telečar, Klik i Kamile. Bačije su na Pepelištu, Dugarama, Češljevici i na Velikim livadama.
Tip sela.
Selo sastavljaju kućne grupe pojedinih rodova. Nastanjena mesta su: Milan laz, Milošev breg, Šarulje, Veliki potok, Veliko brdo i Padi. Pet grobalja sela Velike Grabovnice su: dva u Pepelištu, u Starom selu, Pod Šarulje i Pod Glavicom.
Istorija sela.
Despot Đurađ Branković poveljom od 1429/30. godine potvrdio je velikom čelniku Radiču Postupoviću: “…u crkvu Blagoveštenja na reci Grabovnici”.
Godine 1837. selo ima 35 kuća sa 36 i 3/4 poreskih glava; 1844 – 35 kuća 0 288 stanovnika; 1874 — ima 66 kuća; 1921 – 71 domaćinstvo s 346 članova; 1948 – 85 domaćinstava e 748 članova.
Starine u selu.
U Padinama, na desnoj strani doline reke Velike Grabovnice nedavno je otkopana stara crkvina. Sabor kod crkvine kupi se o Blagoj Mariji. Visoko nad crkvištem je Gradište. Na vrhu brda su ostaci oburvanih zidova nekog manjeg utvrđenja. Oko utvrđenja su neravnine i kupišta lomnjenog kamena. Kamenje je bilo spajano-“zavarivano” krečnim malterom.
Poreklo stanovništva.
Rodovi su:
U doba opštih pokreta stanovništva u 17. veku nastanili su se preci današnjih:
– Marjanovića, Vanjarevića, Čolića i Gašića (14 kuća, Sv. Vartolomej), koji su poreklom iz sela Šekulara u Plavsko-gusinjskoj oblasti. U vreme Karađorđevog ustanka izbegli su u temnićko selo Bošnjane, pa se otud povratili posle kraćeg vremena u staro mesto.
-Domanovići su staro prezime današnjih:
-Đurkovića, Sinđelića, Stanića, Đorđevića i Danilovića (28 kuća, Sv. Vračevi) su jedan rod sa Tomićima u Krivoj Reci na Kopaoniku, inače starinom su iz sela Domanovića kod Stoca u Hercegovini.
-Vukajlovići (16 kuća, Sv. Arhangel), su se doselili iz Morače.
-Pavlovići (11 kuća,k Sv. Prečesta – Vavedenje) su došli “od Peći”.
U vreme Karađorđevog ustanka u selu su se nastanili: sveštenički rod:
-Popovići (5 kuća, Sv. Petka), su doseljeni iz Ibarskog Kolašina, i:
-Maksići (3 kuće, Sv. Mina–Mrata, Mali Sv. Arhangel i Sv. Sava). Prešli su iz susdene Krive Reke, od Maksića.
Posle 1900. godine dolaze:
-Vukovići (3 kuće), iz Kobilja kod Brusa. Jedan Vuković je “došljak” na “sestrino” imanje. Slavi slavu zemlje, Sv. Vartolomej, a prekađuje slavu Vukovića, Sv. Nikolu. Drugi Vuković je miraždžija u kući jednog “vračevca”. Slavi “slavu miraza”, Sv. Vračeve, a prislužuje Sv. Nikolu. Treći Vuković je ušao u Vukajloviće, slavi očevu slavu Sv. Nikolu, a prekađuje ženinu slavu Sv. Arhangela.
-Milosavljević (1 kuća, slavi Đurđic). Iz Botunje u Aleksandrovačkoj Župi, “došljak” je u Đurkovića kući.
IZVOR: Prema knjizi Radoslava LJ. Pavlovića „Kopaonik“, izdanje 2012. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)