Poreklo prezimena, selo Slivje (Svrljig)

Selo Slivje, na sadašnjoj lokaciji, najverovatnije je formirano početkom 18-og veka.  Prethodna lokacija je bilo selište sa sadašnjim nazivom „Grnčarevac“. To je lokacija na zapadnom obodu sela Lalinca, koja je u 15. veku bila jedno od tadašnjih selišta Lalinca „ Bujakov Glog“ ili „Rudarce“, a koja su navedena u turskom Popisu domaćinstava u selima Svrljiške kotline 1478/81.god.  /1/.

Na sadašnju lokaciju prva se naselila današnja familija (rod) Torbari, koji su se locirali odmah uz veliki izvor pod nazivom Vrelo. Naredni su bili Stojanovci koji su svoju okućnicu postavili uz drugi  izvor tzv. Stojanovski kladenac. Na osnovu istog argumenta (kvalitet lokacije za okućnicu i kvalitet obradivog zemljišta u posedu ) može se pretpostaviti da su se posle toga naselili Vučkovci, kao i rod koji potiče od Stevana Radenkovića Topala (koji se naselio  krajem 17-og veka).  Za ovaj rod  ne postoji jedinstveni naziv, pa neka u daljem tekstu budu Topalovci. Poslednja se doselila kovačka porodica, sredinom 19. veka. Ovakav redosled doseljavanja je uočljiv i u rasporedu rodovskih parcela  na seoskom groblju, a koje se širilo od najnižeg kraja pa naviše prema ulazu u groblje.

U prvom popisu iz 1834. god. nakon pripajanja “vilajeta svrljiškog“ Srbiji, u selu Slivju je nabrojano i popisano 10 kuća-domaćinstava /2/; a prema detaljnijem popisu iz 1863. god.  u Slivju je popisano 19 kuća-domaćinstava sa ukupno 84 muška i 72 ženska stanovnika /4/.

Po broju aktivnih domaćinstava i broju stanovnika Slivje je bilo najbrojnije  nakon 2. sv. rata.  Sada je selo u stadijumu odumiranja.

Navedena četiri osnovna roda razlikuju se i po tome koju slavu slave. Ima izuzetaka koji se javljaju u slučajevima kada je neko priveden / prizećen, pa doneo sa sobom prezime obavezno, a poneko i kućnu slavu.

Torbarci: Slava Sv. Đorđe

Torbarci (Petković 6,  Cvetković 2,  Dinić 1,  Ilić  1, Rajković 1).

Stojanovci: Slava Sv. Arhanđel

Pavlovci-Živkovci (Stanojević 4,  Miletić 2);  Pavlovci-Nikolinci ( Nikolić 3,  Dimitrijević 1); Pavlovci-Marinci  (Đorđević 4, Đošić 2);  Rajkovci ( Rajković 3);  Dininci (Dinić 3), Vukadinovci (Vukadinović 7, Stojadinović 1, Milanović 1, Nikolić 1);  Velkovci (Milivojević 1, Stanković 1, Krstić 1, Stojković 2)

Vučkovci: Slava Sv. Nikola

Vučkovići (Vučković 6 , Milisavljević 1); Kurdelci ( Nikolić 4,  Milivojević 2).

Topalovci: Slava Sv. Vrači

Marinkovci (Marinković 3);  Macinci (Radenković 1 , Marković 2,  Petrović 1); Radovanovci (Stanković 1, Stojković 3, Stevanović 1);  Milanovci (Milanović 2, Stojadinović 5);  Kodžinci i Raškinci  (Rašić 6, Milojković 1, Matejević 2);  Brkići (Marković 5).

Kovači: Slava Sv. Vasilije.  Alilković 2.

Navedeni podaci po rodovima i familijama nisu presek ili popis u određenoj godini, već je to sumarni prikaz domaćinstava u periodu od sedamdesetih godina 20. veka pa do početka 21. veka.

U navedenom periodu  je bilo seoskih domaćinstava koja su se ugasila zbog nedostatka muškog potomstva, ali su ipak nabrojana. Takođe su pridodana i domaćinstva koja su odeseljeni potomci formirali negde drugde.

Rodonačelnik Stojanovaca i ostalih što slave sv. Arhanđel, prema usmenom kazivanju,  doselio se iz sela Kozja – B.Palanka.  Rodonačelnik Topalovaca (Stevan Radenković Topal) se najverovatnije doselio iz sela Plužine (Svrljig). Tokom prvog srpskog ustanka bio je buljubaša, i u borbi protiv turaka na Gramadi 1811. god. bio ranjen u nogu te ostao hrom i dobio nadimak Topal. Kada je ustanak posustao, i sklopljeno primirje, postao je prvi srpski obor-knez svrljiške nahije /3/. Za preostala dva roda nije poznato poreklo.

Seoska slava (litije) je Spasovdan.

Napomena: Moguće je da poneka brojka uz odgovarajuće prezime nije baš tačna (tj. manja),  jer autor nije siguran da je pobrojao baš sva domaćinstva (porodice) koje su formirali potomci odseljeni iz sela.

RODOSLOVI I TAČNO POREKLO PREZIMENA

U popisu iz 1863. god. su popisana i navedena sva imena tadašnjih stanovnika sela Slivja /4/ . Pored nosioca domaćinstva popisani su i svi ostali članovi.

Za potrebe rodoslova, tabelarno prikazanih u nastavku, uzeta su samo muška imena i poneko žensko po kome je familija dobila naziv. Uz svako ime navedena je i godina starosti u godini popisa,  što omogućava izračunavanje tačne godine rođenja.

Nosioci porodica navedeni su prezimenom i imenom, te je na osnovu prezimena izvedeno i ime njihovog oca. Uz ta imena nije pridodata brojka godine starosti. Na osnovu godina starosti nosioca porodica, i jednog ili dva evidentirana prethodnika., može se izračunati da, neki rodoslovi obuhvataju period čak od 1750. god, pa do godine popisa 1863. Za kasniji period, od popisa do današnnjh dana, neki potomci znaju svoj rodoslov na osnovu porodičnog usmenog predanja.

Za svako današnje prezime može se  u tabeli naći predak od koga je to prezime izvedeno. Nazivi familija su ispisani ispod imena osobe po kojoj je familija dobila ime. Prezimena koja su se u međuvremenu izgubila, napisana su sa zvezdicom (*) na kraju, a razlog je nedostatak muškog potomstva.

U vreme popisa 1863. god. ovaj rod je živeo u 6 kuća-domaćinstva, čiji su nosioci bili:

Marjan i Marinko Radenković,  Marko Radenković,   Radonja Stevanović,  Radovan Stevanović,   Stevan Radovanović,  Raša Stevanović.

(1)  U familiji Kodžinci – Raškinci su i prezimena Milojković i Matejević, koja su nastala privođenjem / prizećenjem.

U vreme popisa  ovaj rod je živeo u 7 kuća-domaćinstva, čiji su nosioci bili:

Živko Pavlović, Đorđe Živanović i majka Marija,  Nikola Pavlović,  Blagoja Jovanović,   Bogdan Petrović,   Raša Branković,  Vukadin i Stojadin Ranđelović.

(1)   Deo ovog roda nosi naziv Stojanovci. Vrlo je verovatno da se otac Petra, Branka i Ranđela, zvao Stojan, dok su Jovan i Pavle  njegovi sinovci (sinovi njegovog brata).

(2)   Prezime Đorđević potiče od Đorđa Živanovića, dok je Đošić možda izvedeno od toga ili pak potiče od nekog Đorđevog sinovca.

(3)   U porodici Bogdana Petrovića, prilikom popisa 1863, navedeni su njegovi sinovi Stojko i Vlajko i unuci Ranđel i Petar, bez naznake ko je otac unucima. Dininci su dobili naziv i prezime Dinić, po sinu Ranđela koji se zvao Dina.

(4)   Familija Velkovci je dobila naziv po Veliki Rašić. Sadašnja prezimena te familije su  izvedena od sinova njenih i osobe koja je privedna / prizećena.

Domaćinstvo:  Cvetko i Petko Nikolić.

U sadašnjim Torbarcima postoje i prezimena Rajković, Dinić i Ilić, koja su nastala prizećenjem, od kojih prvo pripada familiji Rajkovci  (Tabela 2).

Dva domaćinstva sa nosiocima:  Vuča Stefanović. Vuča Pavlović.

Vrlo je verovatno da Vučkovci i Kurdelci potiču od istog pretka.

(1) Sin ili sinovi Vuče Pavlovića, nisu bili živi u vreme popisa, pa su popisani samo unuci.

Domaćinstvo:  Alilko Ibrić

U vreme popisa verovatno su se izjašnjavali kao muslimani /5/, a kasnije prihvatili hrišćanstvo.

Napomena:

U popisu iz 1863. popisane su  još i sledeće osobe:

–          Stojadin Stevanović 27 i žena Milena 25, koji su bez ikakvog poseda, i verovatno su bili seoske sluge.

–          Braća Pantić ( Vidan 23,  Vidojko 18 i Ivan 15), sa solidnim posedom (kuća, njive, livade i branici), koji su se verovatno kasnije odselili.

Pisani izvori:

[1]   D. Bojanić: fragmenti zbirnog popisa Vidinskog sandžaka iz 1466, mešovita građa, knj. 2, Istorijski institut građa, knj. 11, Beograd, 1975, str. 165-170.

[2]   Leposava Cvijetić:  Popis stanovništva i imovine u Srbiji 1834 godine, Istorijski institut, Mešovita građa, knj. 13,  Beograd 1984.

[3]   Glasnik srpskog učenog društva, knjiga 70, 1889. Iz Timočke krajine. Knjaževački okrug.  Prilog za istoriju i etnografiju Srbije. Od Dragoljuba K. Jovanovića

[4]   Nedeljko Bogdanović: Svrljig 1863: popis stanovništva sreza Svrljiškog i dobara podležućih oporezivanju,  Kulturna istorija Svrljiga knjiga VIII, 2017, str. 101-105.

[5]   Nedeljko Bogdanović: Romi u Svrljiškom kraju sredinom 19. veka, Etno-kulturološki zbornik, knj. 20,  2016.

AUTOR: Jovica Marinković, Niš, februar 2019. god