Poreklo stanovništva sela Aleksandrovac (ranije Bok), Grad Vranje – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Aleksandrovac je selo na zaravni oko donjeg toka Preobraženjske Reke. Zemljište oko naselja je podesno za duvan, konoplju, žito i vinovu lozu. Okolna sela su: Donja Otulja, Rataje, Kupinice i Crni Lug.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz bunara; nekada se pila voda sa izvora. Poznatiji izvor je Gaber.
Zemlje i šume.
Krajevi-potesi oko sela nose nazive: Gamilica, Dulan, Rid, Selište, Gložje, Gornje Njive, Cerike, Slatina ili Ćeran i Lekovita Voda.
Tip sela.
Aleksandrovac se dali na mahale čija su međusobna odstojanja neznatna. Po tome je selo razređenog tipa. Ima veći broj mahala koje se zovu po rodovima. Te mahale se opet dele na manje grupe.
Aleksandrovac je 1955. godine imao ukupno 86 domaćinstava.
Postanak sela, starine i prošlost.
U južnom delu Aleksandrovca leži potes Selište. Danas su tamo njive i vinogradi u kojima meštani nalaze: „crepotine, ognjišta, zidinke, vrčeve“. Neke od tih starina otkopava rečna voda. U jednoj vrčvi mogu stati „četiri kazana kominje“. Meštani ne znaju ko je živeo na Selištu.
Po narodnom predanju se ne navodi ni kada je osnovano ovo selo. Njegovi stanovnici najpre su imali kuće na malom prostoru neposredno oko rečnog korita. Od druge polovine XIX veka reka se često izlivala i zbog toga su se meštani razmestili dalje od reke na utrinu. Na taj način selo je postalo „rastikano“. Prilikom oslobađanja od Turaka 1878. godine Aleksandrovac je zatečen sa oko 30 srpskih kuća.
Jugozapadno od Aleksandrovca je postojao veliki čiflik Sulejman-bega (kažu Husejin-pašić), poznatog čiflik-sahibije iz susednog Rataja. Dve trećine od današnjeg aleksandrovačkog atara pripadale su tome čifliku, a jedna trećina je pripadala ostalim meštanima. Sulejman-beg imao je visoku kulu na sadašnjem imanju Tome Jovića. Kula je porušena 1936. godine. Ćerka Sulejman-bega 1878. godine čiflik-sahibijsku zemlju prodala je četvorici srpskih trgovaca iz Vranja. Od njih su meštani zemlju otkupili.
Današnje ime selo je dobilo po oslobađanju od Turaka. Pre toga se zvalo Bok.
Seoske slave su „mali Spasovdan“ i“Sredoposnica“ (jedan petak pre Vaskrsa). To su starije slave. Slavi se i mlađa crkvena slava Mala Gospojina.
Poreklo stanovništva.
Srpsko stanovništvo Aleksandrovca deli se na stare i doseljene rodove.
Rodovi koji žive u selu „od vek i svet“ su:
-Miloševci i Karapandžinci, Nikoljdan;
-Đocini i Ilijini, Aranđelovdan i;
-Ćajci, Nikoljdan. Neki njihov predak bio je ćaja na turskom čifliku.
Doseljeni rodovi:
-Ćurčijini, Nikoljdan, su poreklom iz Nerava u Gornjoj Pčinji. Rod je osnovao čukundeda današnjih stanovnika. Doselio se po pozivu nekog spahije rada rada na njegovoj zemlji.
-Vodeničarci, Sv. Petka, su poreklom iz Babine Poljane u Gornjoj Pčinji. Ovde imaju vodenicu.
-Babinci, Aranđelovdan, imaju poreklo kao Vodeničarci. Ovde su doseljeni u tursko doba.
-Čangurci, Nikoljdan, su doseljeni za vreme Turaka iz Dubnice kod Vranja.
-Starčaninci, Nikoljdan, su doseljeni za vreme Turaka iz Starca.
-Koćuranci, Aranđelovdan, su doseljeni u vreme Turaka iz Koćure u Gornjoj Pčinji.
-Mezdrajci, Aranđelovdan, su došli za vreme Turaka iz Mezdraje u Gornjoj Pčinji.
-Baćorci, Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo, ali su doseljeni u tursko doba.
-Novoselčani, Nikoljdan, ranije su imali kuću na selištu današnjeg Rataja. Tamo su bili starinci.
Iseljenici:
-Vodeničarci, četiri porodice prešle su u okolinu Leskovca.
-Mezdrajci, dve porodice se iselile u okolinu Gnjilana.
-Koćurci takođe imaju iseljenika, ali se ne kaže gde.
-Mosinci i Globci su se iselili u Dubnicu blizu Vranja.
Iz Aleksandrovca ima iseljenika u susednom Preobraženju.
-Antići su se iselili u Novobrdsku Krivu Reku, selo Koretina.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)