Poreklo prezimena, selo Gumerište (Vranje)

Poreklo stanovništva sela Gumerište, Grad Vranje – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnika Porekla Milodan.

Položaj sela.

Gumerište ima vrlo nezgodan položaj; leži na strmim padinama jedne doline. Koje su u novije vreme raščlanjene dolovima. Okolna naselja su: Tesovište, Struganica, Ostrovica i dr.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće iz bunara i sa česma. Glavni izvor zove se Vrli put.

Zemlje i šume.

Po granici atara nalaze se potesi, koji se zovu: Kačarska Livada, Popovo Gumno, Razdolci, Mala i Golema Borča, Jasikovac, Mali Gaber, Belanovački Preslap, Gradište, Tivojlovac, Slatina, Konjska Glava i Titravac. Unutrašnji delovi atara zovu se: Konopljaci, Grobišta, Mitin Čukar, Ćeramidnica, Mali Preslap, Krst, Gornje i Donje Selište, Crkvište, Trnjača, Donje Selo, Manastir, Destanovo Gumno (naziv je po nekadašnjem spahiji).

Tip sela.

Gumerište je selo jako razbijenog tipa. Deli se na četiri mahale koje se zovu: Konopljarci, Donje Selo, Vrla Strana i Đorđijanska Mahala.

Gumerište je imalo 1953. godine imalo 64 domaćinstava.

Postanak sela, starine i prošlost.

Gradište je uzvišenje na granici atara sa susednim selom Ostrovicom. Podaci o Gradištu izneti su u opisu tog naselja.

Donje Selište leži desno a Gornje Selište levo od glavne seoske doline. Na Selištima su bile kuće „prednjeg naroda“. Ostataka od starina na površini zemlje nema. Ranije su meštani na Donjem Selištu iskopavali grnčariju i ćeramide. Tu je izvađen i jedan veliki zemljani ćup.

Potes Manastir nalazi se levo od doline u samom selu. Tu je seoska crkva, posvećena Maloj Gospojini, građena 1905. godine. Pre toga na mestu oe crkve poznavala se „zidina“ od starog manastira. Pored crkve je seosko groblje.

Crkvište leži na desnoj strani glavne doline. Tu se u njivama vide ostaci od kamenih zidova nekog starog hrama. Po tim ostacima poznaje se da je hram bio postavljen upravcu istok-zapad.

U blizini Crkvišta je potes Grobište. Tamo su meštani iskopavali stare grobove. Pravac, po kazivanju, je severoistok-jugozapad.

Današnje Gumerište osnovano je u isto vreme kada i susedna naselja Tesovište i Oblička Sena – druga polovina XVIII veka. Priča se, da su sa Kosova ovde dobegla dva brata; jedan brat je osnovao Tesovište a drugi brat je osnovao Gumerište. Između stanovnika ovih sela do pre oko 100 godina nisu sklapane bračne zajednice. Braća su po doseljenju sa Kosova nekoliko godina živeli u Raškoj pored Vranja; „tamo je bila davanija, pa pobegli na planinu“.

Staro Selo leži iznad današnjeg naselja. Tamo su bile kuće predaka pojedinih sadašnjih rodova. Kasnije su stanovnici iz Starog Sela „svukli“ na niže položaje i tu osnovali današnje mahale. Na Starom Selu su sada njive.

Seoska slava je Trećeg dana Duhova – Trojica.

Poreklo stanovništva.

Rodovi su ovako raspoređeni:

U mahali Konopljarci:

-Veljkovci i Stojanovci:

U mahali Donje Selo.

-Deda Ilinci i Deda Pešinci.

U mahali Vrla Strana;

-Šopovi, Stamenkovci i Lazarovci.

U Đorđijanskoj Mahali:

-Kačarci, Ristinci, Jovanovci, Stojkovci, Miajlinci, Petrinci i Tasinci.

Šopovi slave Jovanjdan a ostali Aranđelovdan. Rodovi koji slave Aranđelovdan potiču od osnivača sela, čije je poreklo sa Kosova.

Šopovi su doseljeni u tursko doba iz Nesvrte.

Iseljenici;

-Todorovci žive u poljaničkom selu Gradnji.

-Miljkovci žive u Smiloviću – Poljanica. Njihov predak ubio je poljaka u Gumerištu i pobegao u Smilović

Oko 10 porodica iz Gumerišta iselilo se u Jablanički srez.

Drugi iseljenici iz Gumerišta žive u Vranju – Pankovići i Beogradu.

-Nikolići su se iselili u Krobevac.

IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.