Poreklo stanovništva sela Jastrebac, opština Bujanovac – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Jastrebac je selo na neravnom zemljištu ispresecanom dolinama i to između Košarna, Klinovca i Trejaka.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz kladenaca i tri bunara. Za vreme letnje suše stoka nalazi vodu ne mestima gde su „raspadine i brežine“.
Zemlje i šume.
Delovi seoskog atara nosu ove nazive: Stamboliski Gumna, Mali Mečak, Dlagi Rid, Golemi Čukar, Nivički, Sveto Maslo, Mala i Golema Širina, Vodenica, Rumenski Čukar, Crnogorsko, Lojzišta (sada bez vinograda), Zbirište, Ravšino, Kačarevo, Opašina, Leštar, Prosište, Kućetina, Dolinka, Stara Ćerana (u Gornjoj Mahali), Gornati Dol, Srmsko Dolče, Ornica, Grob, Vrla Čuka, Donje i Gornje Trlište, Krmište, Virovi, Poprdljivo i Ramnište.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa. Deli se na četiri mahale: Gornja, Rumeninska, Zajčinska i Baba Ćurinska. U prvoj mahali žive dva roda a u ostalima po jedan.
Jastrebac nema zajedničku slavu*. Stanovnici Gornje i Baba Đurinske Mahale slave Aranđelovdan i Đurđevdan; stanovnici mahale Rumeninci slave Nikoljdan i Duhove a stanovnici mahale Zajčiki slave Đurđic i Đurđevdan.
*Pretpostavlja se da je jedna od ove dve slave jedna Krsna slava, op. Milodan.
Jastrebac je 1951. godine imao 18 domova.
Postanak sela.
Jastrebac je mlado naselje. Osnovali su ga doseljenici. Osnivači su preci današnjeg roda Deda Dešinci. Doselili su se pre oko 130 godina. Posle njih su sa raznih strana dolazili i drugi rodovi.
Najpre je selo, kada jeimalo 2-3 kuća, ležalo na potesu Drenje pokraj susednog Klinovca (to je sada klinovačko mesto). Kada su se stanovnici namnožili, pre oko 100 godina, oni su počeli da krče oraliju dalje od kuća na udaljenim mestima. U to doba zemlja oko sela „ne bila odnesena kako danas, već je sve bilo složno, sve planina (šuma); kud hoćeš – tamo krčiš“. Tako su meštani prelazili na krčevine u kojima su obrazovali nove krajeve i stvorili Jastrebac razbijenim selom. Na selištu Drenje sada nema „duvarina“, jer su ih pozniji stanovnici „ispovadili“ i stvorili prostore za njive.
Groblje je na mestu Čuka blizu selišta Drenje. Atar ovog malog sela ranije je bio veći nego danas. U novije vreme pojedine delove atara (Mečak, Drenjak i dr) prisvojili su stanovnici susednog sela Klinovca.
Mesto Kućetina je pokraj Gornje Mahale. Tu je živeo neki deda Mladen, ded pojedinih današnjih meštana pomenute mahale.
Zbirište je mesto, takođe, pokraj Gornje Mahale. Tu su se prilikom „dobrog dana“ okuljali stanovnci na veselje i razgovor. Pre nekoliko godina Zbirište je prisvojio seljak Mladen Stošić – Poganac. Novo zbirište meštani su osnovali kod seoskog krsta („kude sveto mesto“).
Na mestima Gornje i Donje Trlište bila su trla nekod deda Ivana. Na trlima je boravila stoka od Mitrovdana do Đurđevdana. To je bilo do 1912. godine. Do tada je kuća Ivana imala oko 100 koza, 70 ovaca i zadrugu od 20 ukućana.
Poreklostanovništva.
U Jastrepcu žive ovi rodovi:
-Dešinci su poreklom iz okoline Leskovca. Doselili su se pre oko 130 godina (Mladen, živ 70 godina – Tasa – Janko – Deša, onivač roda, koji se doselio). Deda Dešinci najpre su se naselili i Krševcu, potom na selište Drenje a odatle prešli u Gornju Mahalu.
-Deda Ivanovi su u Gornjoj Mahali. Ne zna se njihovo poreklo.
-Rumenci su dosljeni iz Žbevca. Imaju posebnu rodovsku mahalu. Ne zna se odakle su doseljeni u Žbevac.
-Zajčiki ili Linčini imaju posebnu mahalu. Ne zna se njihovo poreklo.
-Čergari ili Baba Đurinci su došli iz Sejaca. Tamo imaju rođaka, koji ne zna za svoje dalje poreklo. U ovom rodu jedna porodica ima prezime:
-Poganci.
Iseljenici.
-Deda Ivanovi, iselilo se pet porodica. Jedna u Preševo, zatim u preševsko selo Reljan (prezime Jastrepčani), dve u Karavukovo (Bačka) i u okolinu Pančeva.
-Baba Đurinci, iselilo se četiri porodice. U okolinu Vranja, Samoljicu (tamo su Nedeljkovići) kod Preševa, u susedni Trejak (tamo su Stanisavljevići) i jedna u Banat.
-Šebeci su se svi iselili u Čestelin kod Vranja. Tamo se otišli posle 1878. godine.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)