Poreklo prezimena, varošica Žabari (Žabari)

Poreklo stanovništva varošice Žabari, opština Žabari – Braničevski okrug. Prema knjizi Mihaila J. Miladinovića „Požarevačka Morava“, prvo izdanje 1928. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj naselja.

Varošica Žabari nalazi se između Braničevskog Povijarca i Resavčine a većina kuća je na Svilajnačkom Drumu. Od Resavčine se odvaja Smajilova Jaruga.

Vode.

Između mesta Kusjaka i Resavčine nalazi se malo jezero Vranja, dugo pre ko 500 i široko oko 300 i duboko oko dva metra. Za vreme leta nikada ne presušuje i meštani misle da Vranja ima svoj izvor. Sa brda preko Žabara protiče više potoka kao što su Turski Potok – dosta slab ali stiže do Resavčine; Panin Potok – prelazi drum ali se gubi u baruštinama. Prema sredini Žabara je jak izvor, sproveden u česmu, pred sreskim načelstvom. Na jugu teče potok Šajkovac sa istoimenog brda.

Zemlje i šume.

Mesta u ataru gde se nalaze njive zovu se: Predupak, Žabari – gde je do pre 100 godina bilo selo Žabari, Trstena, Kusjak, Burumak, Resavčina, Ključ, Vranja, Karin Gaj, Lazina Pljošta, Jankov Potok, Ravnice, Gostilovac, Kurtin Grob, Livade i Vučak.

Tip naselja.

Veći deo varošice ima drumski tip a manji – zapadni – timočki. Postoje samo dve male, Gornja i Donja, koje su odvojene drumom, gde su najlepše kuće i dućani, koji su se umnožavali od 1882. godine, kada je proglašena za varošicu. U Žabarima ima 399 kuća i 2152 stanovnika.

Postanak naselja, starine i istorijat.

Do pre 100 godina Žabari su bili jedan kilometar od današnjeg mesta, blizu Resavčine; to mesto se zove Žabari i na njemu su danas njive. Prilikom oranja tu se često nailazi na tragove od starog naselja – temelji kuća, crepovi, staro posuđe i delovi od alatki. Prema pričanju jedne bake od 90 godina, ona je kao devojčica od 12 godina pobegla od turskog nasilja iz Crne Reke (iz Slatine) i sa porodicom došla u Žabare. Zapamtila je da je na mestu, gde je sadašnja varošica – više crkve, kod groblja, bilo svega 3 kuće. Najpre se naselio iz starog sela neki Toda i njegovi sinovi i tu podigao tri kuće, koje su bile ne najvišem mestu – „Sopotske Kose“.
Po pričanju starca Milutinovića Žabare su osnovale tri porodice, koje su došle pre 200 godina iz Hercegovine: Milutinovići, Ušići i Perunci. Pobegli su zbog turskog nasilja i naselili se ovde. Podigli su 7 kuća i osnovali staro selo Žabari. Od Milutinovića ima danas samo 3 kuće a od drugih porodica ima mnogo kuća.
Po drugima Žabari su ovako postali: Pre 200 godina na mestu koje se zovu „Žabare“ bilo je prvo naselje. Ali turska obest, otimanje hrane, stoke i obeščašćivanje porodica nateralo je meštane da se razbegnu po okolnim oblastima a najviše preko Dunava. Ostanu samo dva brata, koji su živeli na sadašnjem imanju Milutinovića. Tu su se do skora nalazile dve jabuke, koje su ova dva brata posadile a koje meštani zovu „neznane jabuke“. Braći dosadi samovanje, krenu sa ovog mesta i dođu do Morave. Idući uz Moravu stignu u Nišavsku oblast, Pirotski kraj i Znepolje. Tu naiđu na ljude koji su radili u polju i ispričaju im zbog čega su došli i kako je tamo zemlja pusta i nenaseljena. Kako je Nišavska oblast bila tada naseljena, to ne beše dovoljno zemlje za obrađivanje, te nekoliko porodica krene sa ovom braćom i dođu u staro selo Žabare. Starešine tih porodica zvale su se: Ćira, Ignjat, Giga i Dinko. Ove se porodice mogu smatrati kao ponovni osnivači starog Žabara, jer su ona dva brata ubrzo umrla bez poroda. Posle ovih doselile su se ove porodice: Ušići iz Starog Vlaha, Militinovići i Perunci iz Hercegovine. Potom su se doselili Grujići iz Erdelja, Stevanovići sa Kosova i Šljivići iz Mustapića – Zvižd.
U početku XIX veka doselili su se Krajinci a posle njih su se doseljavale pojedine porodice iz raznih oblasti.
Na mestu starog Žabara, osim što se nalaze tragovi negdašnjeg života, postoje tragovi od stare crkve za koju meštani ne znaju ništaa to mesto se naziva Crkvište.
Pričanje starijih meštana se slaže sa podacima iz istorijskih spomenika. Pouzdano je da se Žabari kao selo postojali kao selo u prvoj polovini XVIII veka. Eksarh Maksim 1733. godine piše:
„Žabari odstojat od Kamenova cjela 3 sahata. Hlebova (domova) 6.
Osim starog selišta, prvobitnog naselja žabarskog, postojalo je jedno mesto, na kome je neko kratko vreme selo postojalo. To je 3 kilometra severozapadno od današnjeg mesta,a tu su se preselili sa prvog mesta „zbog Turaka“ a možda i zbog poplave. Odavde se u početku XIX preselili na današnje mesto, samo nešto zapadnije od druma, blizu Resavčine, u današnju Donju Malu. Kada je izgrađen današnji Svilajnački Drum, onda su se Žabarci premestili nešto na istok i počeli graditi kuće pored druma.

Poreklo stanovništva.

Rodovi su:

-Ušići (Dragići); Mitrovdan, su poreklom iz Starog Vlaha, odakle su pre 200 i više godina doseljeni preci: Ugrin i Inđija sa stokom i naselili se najpre u selu Sibnici, kod „Ginine Bare“ a odatle pređu u stare Žabare. Sada ih obično zovu Dragići pa se tako zove i njihova mala.
-Nikolići (Milutinovići), Nikoljdan, su poreklom iz Hercegovine, odakle su došli pre 200 i više godina.
-Petrovčići (Stevčići), Nikoljdan, su poreklom iz Toponice kod Niša odakle su došli pre 200 godina. Zovu ih „Bugarima“.
-Perunci, Mitrovdan, su poreklom iz Hercegovine, odakle su se doselili pre 200 godina.
-Grujići, Nikoljdan, su doseljeni iz Erdelja i Kara-Vlaške pre 180 godina, pa su se rano počeli posrbljivati i sada su potpuno posrbljeni.
-Šljivići, Verižice. Neki misle da su doseljeni iz Mustapića – Požarevac , dok drugi veruju da su starinci.
-Stevanovići (Stočini); Lazarevdan, su poreklom sa Kosova odakle su se doselili najpre u Polatnu a pre 150 godina došli ovde.
-Grbići, Jovanjdan, su nepoznatog porekla. Smatraju ih za jednu od najstarijih porodica, koja je ranije bila mnogobrojna, pa je većinom izumrla.
-Đorđevići, Jovanjdan, su doseljeni iz Slatine – Zaječar, pre 120 godina.
-Milići, Alimpijevdan, su iz Resave, odakle su doseljeni pre 100 godina.
-Krajinci (Radivojevići), Nikoljdan, su iz Sikola – Krajina, doseljeni pre oko 100 godina.
-Maričići, Aranđelovdan, su iz Isakova u Resavi. Doseljeni pre 100 godina.
-Mišići, Aranđelovdan, su nepoznatog porekla.
-Petrovići, Sv.Petka, su iz Busura – Mlava. Vlasi posrbljeni.
-Paunovići (Kalajdžići), Nikoljdan, su Vlasi iz Majdanpeka, sada posrbljeni.
-Živulovići, Nikoljdan, su Vlasi iz Zvezdana – Zaječar, danas posrbljeni.
-Prvulovići, Jovanjdan, su iz Vražogrnaca kod Zaječara.
-Đorđevići, Jovanjdan, su iz Neresnice – Zvižd, doseljeni pre 80 godina.
-Đurići, Andrijevdan, su iz Svilajnca odakle su se doselili pre 81 godinu.
-Ivići („Mulapašići“), Ilindan, su iz Krajine.
-Manojlovići, Đurđevdan, su doseljeni iz Velesa pre 70 godina.
-Momčilovići, Nikoljdan, su iz Trnova u Bugarskoj, odakle su došli pre 60 godina kao ćeramdžije i zemljoradnici.
-Ivkovići, Sv. Petka, su doseljeni iz Skoplja, pre 50 godina.

Cigana-Roma ima tri roda i svi su kovači.

Zajednička slava (zavetina) do 1884. Godine bila je Sv. Nikola a te godina je promenjena u Jeremijevdan, zbog sveštenika koji je imao mnogo posla po drugim mestima. Preslava je Sv. Nikola letnji. Priča se da su u starom selu imali i treću slavu – Sv. Vartolomej, koju su slavili i u okolnim selima, pa su je pre 60 godina napustili.

Žabari su proglašeni za varošicu 3. juna 1882. godine. Žabarima administrativno pripada i zaselak Gornja Livadica.

IZVOR: Prema knjizi Mihaila J. Miladinovića „Požarevačka Morava“, prvo izdanje 1928. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.