Poreklo stanovništva sela Banja (do 1975. Banje), opština Zubin Potok. Prema istraživanju dr Milisava Lutovca, Ibarski Kolašin, antropogeografska ispitivanja, Beograd, 1954. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Selo je dobilo ime po toplim izvorima u Čpilju pored Ibra, koji su udaljeni od današnjeg sela 2—3 kilometra. Naselje je na prisojnim stranama potoka. Kuće su u njemu raspoređene po mahalama. Svaka mahala zauzima neku zaravan na kojoj ima i izvorske vode. Na suprotnoj, osojnoj, strani nema naselja. U ataru sela Banja su dva zaseoka: Klečak i Čpilje. Klečak je na zaravni u izvorištu Banjskog Potoka, a Čpilje pored Ibra. Banje obiluje izvorskom i rečnom vodom. Za stočna pojila se koriste Ibar i voda između Banja i Vitkojevića. Svuda ima izvora, među kojima je najpoznatiji „Ilidža“ u Čpilju. To je mineralna topla voda koja u ključevima izbija i luči „sigu“ bigar. Ona je na samom putu koji vodi uz Ibar; njen hemiski sastav i lekovitost nisu ispitivani. Narod tu dolazi da se leči od svih bolesti. Kao u svakoj vodi za koju se veruje da je lekovita, i ovde belesnici ostavljaju razne predmete: novac i druge stvari. U svakom slučaju će ova mlaka i mineralna voda imati velikog značaja kao lekovito kupalište.
Topografski nazivi pojedinih seoskih krajeva su: Rasadnik, Karadžin Kraj, Rajkovac, Zapleš, Ivanovo Brdo, Veliko Brdo, Kućetine (šume), Pavlove Kućetine, Klečak, Čpilje.
U ataru sela Banje ima dosta tragova starijih naselja. U Čpilju na jednoj glavičici blizu Ibra je staro groblje i u njemu razvaline crkve i „kulina“. Ovo mesto zovu kulina zbog kule, koja je verovatno bila zvonara crkve. To se može suditi po njenom obliku (visoka oko 7, a široka u kvadratu oko 3 m) i po položaju crkvine, i po fragmentu staroslovenskog natpisa, koji nisam mogao pročitati. Crkva je istoga tipa kao i ostale kolašinske građevine ove vrste; po ostacima se vidi da su joj zidovi bili od sige i običnog kamena. Oko crkvine je staro groblje, koje se u većem broju sastoji iz grobova po kojima su položene velike ploče; neke su lepo obrađene kao sarkofazi; na jednom takvom kamenom bloku, koji je neko pomerio i ostavio u stranu glavice, izvajana su vrlo lepo tri krsta.
Ka sredini sela takođe je postojala razvalina crkve, koju su seljaci obnovili između Prvog i Drugog svetskog rata. Oko crkve je i staro i novo groblje.
Današnji stanovnici su:
— Kolakovići, ranije Kolaci, (Gvozdići, Bojovići, Milunovići, Lazovići, Pantelići) (23 k., Sv. Nikola i Sv. Ilija). Ne znaju tačno svoje poreklo. Kažu da su od neke Kole.
— Nedeljkovići (1 k. Đurđevdan), došao iz Brnjaka na imanje ženino: „udao se u selo“. U zaseoku Klečku su
— Lukovići — Kolakovići (4 k.) i
— Košani (2 k.). Košani imaju zasebno groblje u Klečku, a Lukovići odnose umrle u staro bratstveničko groblje u Banje.
IZVOR: SANU, Srpski etnografski zbornik, knjiga, LXVII, D-r Milosav Lutovac, IBARSKI KOLAŠIN, antropogeografska ispitivanja, Beograd, 1954. Odabrao i priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)