Poreklo prezimena, varošica Brusnik (Zaječar)

Poreklo stanovništva varošice Brusnik, Grad Zaječar – Zaječarski okrug. Prema knjizi Koste Jovanovića „Negotinska Krajina i Ključ“. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj naselja.

Selo je na Timoku. Zemljište pored Timoka je „ravnica“ a zapadno je brdovito i površ sa manjim uzvišenjima. Kuće su većinom na plećatom brdu a mnoge su u njihovom podnožju.

Vode.

U Brusniku se pije voda sa Kladenca (Česme) i iz mnogih bunara. U sinoru su kladenci: Dejanovac, Milekovac, U Glibanu, U Pločaru, U Riparu i U Radonjicu i Pavlička Česma.

Zemlje i šume.

Zemljište je plodno za sve useve, naočito za kukuruz a mnogo ga ima i pod vinogradima. Njive, vinogradi i livade su na mestima: Bare, Do, Kladenčina, Brestovačko Polje, Vitlište, Milekovac, Zajednica, Popljeskac, Janje Livaade, Stublina, Tudorča, Sojic, Žuljeavac, Srednji Rt, Poljana, Devica, Timok, Veliko Polje, Gumnište, Kovilovo Polje, Gliban, Grujinac, Glavica, Brdo, Krušar, Nerazina, Lrivuša, Kućača, Straževica, Ranište i Mastika. Šuma Vrbovac je zajednička sa susednim selom Klenovcem. Utrine su: Nerezina, Radonjinac, Dejanovac, Polje, Vrbovac i Bača.

Tip sela.

Brusnik je zbijenog tipa. Kuće su razmaknute od 5 do 40 metara. Krajevi su: Gornji Kraj, Grljan ili Selište, Sredina Sela (Varoška Mala), Donji Kraj (Ranska Mala – Čekerska Mala) i Radićeva Mala. U krajevima ima više rodova i kuće su im izmešane. Posle 1918. godine Brusnik je porglašen za varošicu.
Groblje je zajedničkoo sa selom Klenovcem i ono je na brežuljku između oba naselja.

Ime naselju.

Misli se da je ime selu postalo po kamenu „brusniku“ a delovi sela (krajevi) su nazvani po položajima ili po najbrojnijim rodovima.

Starine u naselju.

U Brusniku ima ostataka iz prošlosti. U Kućaču, na međi sa Tamanovcem, postoji Latinsko Groblje. Priča se da su tu ukopani i neki „tuđinci“, koji se se ovde bavili kopanjem zlata. Tu su nalaženi metalni klinci, bakarni, srebrni i zlatni novac, bakarno prstenje, ljudske kosti, koje su bile veće nego ovdašnjih ljudi. Jedno mesto na ovom groblju se zove Crkvište gde se ranije poznavao temelj od neke crkve.
Rusalisko Grbolje je na putu za železničku stanicu. Priča se da su tu ukopane izginule „rusalke“, koje su se, dolazeći sa Morave i Timoka, na tom mestu susrele i potukle.
Selište je mesto gde je najpre bilo ovo naselje, koje se zbog „turskog zuluma“ rasturilo, pa i neke porodice „preko planine“ otišle u Austriju“ a druge u Bugarsku i Rumuniju. Od tog naselja ostalo je Staro Groblje više Selišta, na kome ima velikog nadgrobnog kamenja. Starih gorbalja ima i u Sredini Sela, u Breštaru i Popljaski. Na mestu sadašnjeg groblja bila je crkva brvnara, koja je sagrađena početkom 19. veka.

Postanak naselja i poreklo stanovništva.

Brusnik je starije naselje, jer se na obema pominjanim austrijskih kartama zabeleženo naselje Brusnik. Godine 1784. selo je zabeleženo istim imenom a 1807. godine pominje se „knez Stanko brusnički“. Brusnik se pominje i 1811. godine a 1846. i 1866. godine zajedno sa tadašnjim zaseokom Klenovcem imao je 151 odnosno 231 kuću da bi 192. godine imao 265 kuća. Na pomenutim dvema kartama (Langerova i „Temišvarski Banat“) na danšnjem mestu Grujinac zabeleženo je mesto Gruina Gruintz, što pokazuje da je pre austrijske okupacije bilo više naselja u ovom kraju.
Po predanju Brusnik je staro naselje. U njemu ima rodova čiji su preci „došli sa Kosova odmah posle kosovske bitke“ i docnije zbog „turskom zuluma“ bežali u „Austriju“, Bugarsku i Rumuniju.

U najstarije rodove spadaju:

-Banini (Popovići), Nikoljdan;
-Radići (Cajići,Đurinci ili Pinkići, Kovačići, Petrovići, Cokinčići, Bogosavljevići i Misići) su jedan rod, slave Jovanjdan. Staro kumstvo imali su u Braćevcu preko Timoka, gde su bežali od „turskom zulumu“, a neki su otišli u „Gornji Vilajet“ i nisu se vraćali.
-Ranci (Pazarovići, Jelkići i Tomići), slave Nikoljdan. Imali su kumstvo sa Mutulovim u Rogljevu.
-Poliđanci-Tančići, Car Konstantini Carica Jelena. Prvo prezime je starije a drugo je po pradedi. Imali su kumstvo u Rogljevu.
-Petrušići, Nikoljdan, su imali staro kumstvo u Tamniču. Preded Mija bio je „vojnik Hajduk-Veljkov“.
-Živanići, Aranđelovdan. Njihov praded Coka bio je „konjanik Hajduk-Veljkov“ i posle Veljkove pogibije spasao se na konju preko Negotinskog Blata.
-Jelčići i Stanojlovići, slave Stevanjdan. Njihovi pračukundedovi, braća Veloje i Veljko, sa porodicama su bežali u Lozovik u „Donjem Vilajetu“, odakle se Veloje povratio a Veljko preselio u Kloku i od njega su tamošnji Ivanovići.
-Milutinovci i Lukići, slave Nikoljdan. Imali su kumstvo u Vražogrncu – Crna Reka.

Do početka 19. veka doseljeni su:

-Đurići, Đurđevdan, su „Kosovci“ i rod su sa Kosovljanima u Braćevcu, preko Timoka.
-Mandići (Ristići, Šarkovci, Nikolići, Paunovići i Jovanovići), Nikoljdan. Doselili su se iz Stare Srbije, bežali u „Gornji Vilajet“ a neki u Braćevac, preko Timoka, od kojih je tamo zaostao Pavle, pračukunded tamošnjeg sveštenika Stanoja Nedeljkovića (Pavkovići Milanovci), kome je ded Zdravko pričao da je od svojih starijih slušao kako je tada u Braćevcu bilo samo 30 kuća.
-Velovići, Živančevići (Kojinci i Stojadinovići), Srđevdan, su doseljeni iz Crne Gore.
-Grujići (Živulovići), Jovanjdan, su se doselili od Užica.
-Veličkovići (Kuzmanovići, Kojići, Mikići), Jovanjdan, su poreklom sa Kosova a ovamo su došli iz Mikranja.
-Rašančići i Golubovci, Blagovesti, su jedan rod, doseljeni iz timočkog kraja.

Rodovi doseljeni u 19. veku.

-Vojnovci (Marinkovići), Nikoljdan su doseljeni posle „Hajduk-Veljkove krajine“ iz Velike Jasikove a poreklom su iz „Arnautluka“.
-Vasići, Nikoljdan. Praded se doselio iz Negotina.
-Marinovci, Jovanjdan, su Cigani-Romi kovači, ne znaju za svoje poreklo.
-Bačkići, Vavedenje, su doseljeni iz Bačke.
-Salaščići, Blagovesti, su doseljeni iz Salaša a starinom su sa Kosoova.
-Popovići, Mitrovdan. Ded, pop Balan, doselio se iz Velike Jasikove a poreklom su iz Vlaške.
-Veselinovići, Jovanjdan, su iz Braćevca a poreklom su iz Stare Srbije.
-Ivići, Sv. Vrači, su poreklom od „Karanovca“ (Kraljeva) a ovde su došli sa Rajca.
-Ivići, Nikoljdan, su Cigani-Romi kovači, došli iz Braćevca.
-Popovići, Sv. Petka, su iz Velike Jasikove a poreklo su iz Vlaške.
-Živkovići, Đurđevdan, su doseljeni iz Braćevca.
-Malići, Đurđevdan, su iz Jelašnice a poreklom su iz Vidina.
-Nikolići, Aranđelovdan, su iz Borovca u Bugarskoj.
-Nedeljkovići, „Mađari“, Jovanjdan, doselili su se iz Mađarske.
-Stanojevići, Sv. Petka, su iz Velike Jasikove a poreklom su iz „Arnautluka“.
-Paunovići, Đurđevdan, su iz Tabanovca a poreklom su iz Gornjana u Poreču.
-Vučkovići, Aranđelovdan, su iz Zaječara.
-Miloševići, Nikoljdan, su došli iz Metriša a poreklom su su iz Krivog Vira.
-Milići, Nikoljdan, su iz Resave.
Crkva slavi Spasovdan, a zavetina je Nedelja po Trojicama.

IZVOR: Prema knjizi Koste Jovanovića „Negotinska Krajina i Ključ“. Priredio saradnik Porekla Milodan.