Selo je osnovano 1832. godine naseljavanjem Nemaca na imanje grofa Ferenca Ziči-Ferarisa. Prvi popis iz 1836. godine registrovao je 558 stanovnika, a već 1850. godine ovde je živelo 2.130 lica.
Iako se stanovništvo povećalo, uslovi za život su tada bili lošiji nego danas i stanovništvo se iseljavalo. Najveća iseljavanja su bila u podunavske ritove, u selo Gizelhajm, ali je i ono raseljeno zbog poplava. Zbog toga se deo stanovništva vratio. Iseljavanja su nastavljena, pa je stanovništvo smanjeno, 1869. godine na samo 794 stanovnika. Kasnije je došlo do porasta, prvenstveno zbog naseljavanja Mađara, tako da je 1921. godine ovde bilo 1.272 lica.
Kao posledicu fašističke okupacije Jugoslavije u Drugom svetskom ratu i činjenice da je 95% jugoslovenskih Nemaca bilo učlanjeno u profašističku organizaciju “Kulturbund” i da je sebe deklarisalo kao državljane Trećeg rajha, nove posleratne jugoslovenske vlasti su većinu nemačkog stanovništva tadašnje Jugoslavije (uključujući i Nemce iz Molina) lišile građanskih prava i konfiskovale im imovinu. Veći deo jugoslovenskih Nemaca (oko 200.000) napustio je teritoriju Jugoslavije zajedno sa okupacionom nemačkom vojskom u povlačenju, dok je manji deo Nemaca koji je ostao na jugoslovenskoj teritoriji logorisan. Molin je godinu dana služio kao sabirni logor za preostale Nemce.
Posle zatvaranja logora, i većina preostalih Nemaca se iselila iz zemlje, a u Molin se doseljavaju kolonisti iz okolnih mesta. Poslednji stanovnici mesta bili su uglavnom Srbi, bosanski kolonisti koji su se mahom raselili u Kikindu. Godine 1956. došlo je do katastrofalne poplave tokom koje je Molin bio potpuno izolovan od okoline. Kuće građene od naboja su se rušile i tokom te i naredne godine selo je raseljeno. Deo stanovnika Molina se naselio u Novoj Crnji i Vojvoda Stepi. Na mestu Molina zasađene su topole, a ta šuma je poznata kao Molinska šuma.
Danas je ovaj lokalitet, uz par razrušenih objekata, obrastao korovom i uglavnom služi kao atraktivno lovno područje.
IZVOR: Vikipedija
16. decembar 2017. u 14:28
Vojislav Ananić
MOLIN – SELO KOJE JE NESTALO IZ SREDNJEG BANATA
Svetlana Madić
Primljeno: 28.03.2014. | Prihvaćeno: 10.08.2015.
REZIME: Na području srednjeg Banata, opština Nova Crnja, postojaloje sve do polovine 20. veka selo pod nazivom Molin. Tačnije, selo je egzistiralo do 1957. godine, kada je moralo prinudno da se raseli. Naselje i opština Molidorf (Molin) je osnovao grof Feraris sa svojom suprugom 1833. godine, naseljavajući isključivo nemačke doseljenike. Molin je jedno od retkih naseljeu Banatu koje je nestalo posle Drugog svetskog rata. Uzrok ovakvom prinudnom raseljavanju su visoke podzemne vode, koje su u nekim delovima hatara sela svega 1,1 m ispod površine. Najkritičnije su bile najniže tačke sela gde su podzemne vode svega 0,5 m ispod površine. Zbog ekstremno visokih padavina 1955. godine, a zatim dugotrajnog zadržavanja snežnog pokrivača početkom 1956. godine i visoke sume padavina u junu iste godine, poplave su te godine su bile velike. Selo Molin je po poslednjem popisu iz 1953. godine, imalo 1121 stanovnika.
Ključne reči: Molin, srednji Banat, podzemne vode, poplave
UVOD
Zadatak ovog rada jeste da ukaže da naizgeld monotona i pomalo dosadna ravnica na prostoru Banata, koju na prvi pogled primećujemo, može da prevari. Naime ravnica, kakva se sreće na ovom prostoru, bez značajnijih vodenih tokova, uliva nam neku vrstu lažne sigurnost da su naselja u ovom području bezbedna od bilo kakvih prirodnih nepogoda. Međutim slučaj Molina dokazuje suprotno. U Vojvodini postoji puno primera naselja koja su nekad postojala. Tako su do 18. veka postojala naselja Božitovo, Vrela, Zeldoš (kod Ilandže), Jenovac (kod Jabuke). U 19. veku nestala su naselja Akač, Marino Selo, Novo Selo, Albrehtsdorf, Kenigsdorf, Gizelhajm. U 20. veku osim Molina koji je raseljen, nekoliko selo je spojeno sa okolnim većim naseljima i zbog toga je izgubilo status administrativnog naselja. Na taj način nestali su Bikač kod Bašaida, Vojlovica kod Pančeva, Vilmater kod Sajana (Ćurčić, 2004).
Posmatranjem slučaja svih navedenih naselja i još velikog broja primera u svetu uočavamo da velike prirodne nepogode kao što su poplave, klizišta, zemljotresi, vulkanske erupcije, uragani ali i ratovi, depopulacije, ekonomske krize, političke prilike mogu dovesti do potpunog iseljavanja naselja. Neki od primera u svetu su i, Krako, gradić na jugu Italije, koji je napušten nakon klizišta, 1963. godine, grad Priprajt sa okolnim selima, na severu Ukrajine, u potpunosti su raseljeni posle eksplozije u Černobilju, 1986. god., Oradur sur-Glane, selo u Francuskoj, napušteno nakon upada nemačke vojske, 1944. god. Naselja Kolmaskop (Namibija) i ostrvo Hašima (Japan) raseljeni su nakon pada prodaje dijamanata, odnosno nakon zatvaranja rudnika uglja. Dok gradovi kao što su Famagusta (Kipar) i Agdam (Azerbajdžan) su raseljeni zbog ratnih dešavanja (http://10mosttoday. com/10-most-amazing-ghost-towns).
Metode rada koje su korištene su na prvom mestu istraživačka, analitička obrada podataka, kartografska, statistička, komparativna i deskriptivna metoda.
GEOGRAFSKI POLOŽAJ
Molin je tokom svog relativnog kratkog postojanja bio u sastavu više administrativno-teritorijalnih jedinica. U vreme raseljavanja je pripadao opštini Nova Crnja. Bio je okružen sa osam naselja. Nalazio se jugozapadno od Nove Crnje (4 km), i Tobe (4 km), zapadno od Aleksandrova (4 km), severozapadno od Banatskog Karađorđeva (6 km), severno od Česterega (8 km), severoistočno od Torde (6,5 km), istočno od Bašaida (8 km), i jugoistočno od Banatske Topole (5 km). Od najbližeg većeg gradskog naselja, Kikinde, nalazio se 20 km južno.
Položaj Molina nije bio povoljan. Zbog neizgrađene putne mreže saobraćaj sa okolnim naseljima se odvijao sporo i uz teškoće. Molin se nalazio u prostranoj i plitkoj depresiji. Freatska izdan je na ovom prostoru na maloj dubini i zato su visoke podzemne vode koje ugrožavaju njive i naselja (Bugarski, 1985).
Danas je prostor Molina, ali i šireg područja pod šumom, koja je poznatija pod nazivom „Molinska šuma“.
Faktori koji su uticali na nestanak naselja
Faktori koji su bili presudni za raseljavanje naselja su isključivo prirodni, pedološke karakteristike, visok nivo podzemnih voda i obilne padavine.
Pedeološke i hidrografske karakteristike
Veći deo hatara je pod ritskom crnicom beskarbonatnom, a u severnom i istočnom delu postoje dve manje površine pod ritskom crnicom karbonatnom. Moćnost humusnog horizonta je u proseku od 45 do 55 cm. Za vreme suša u ovim zemljištima se pojavljuju duboke pukotine. Zbog toga što u svom sastavu sadrži gline, ritska crnica se pri jačem vlaženju pretvara u blatnjavu lepljivu masu, što u velikoj meri utiče na to da postaje nepropustljiva za vodu i vazduh. Dobro je snabdevana hranljivim materijama. Ritska smonica je zastupljena u jednoj plićoj i užoj depresiji u severnm delu hatara. Po fizičkim osobinama je slična ritskoj crnici. Debljina humusnog sloja je 40-50 cm. Humusni horizont je crne boja, a kada je umereno vlažna ima sitnopoliedričnu i grudvastu strukturu. Smonica je teško glinovito zemljište loših fizičkih osobina. Lako se zasiti vodom, postaje lepljiva i nepropustljiva za vodu, pa se posle jačih kiša voda zadržava na površini zemljišta što otežava obradu i nanosi štetu usevima. Zbog blizine izdanske vode ritske crnice i smonice su vlažnija, zbijenija i ilovastija zemljišta, pa su zato teška za obradu (Bugarski, 1985).
Featska izdan je blizu topografske površine. Područje katastarske opštine Molin i okoline ima freatsku izdan na nivou od 75 m apsolutne visine. Kako je najniži deo katastarske opštine na visini od 75,5 m, a prosečna visina hatara na 76,6 m, dok je selo na visini od 76,4 m, to znači da je podzemna voda na tim mestima svega na 0,5 do 1,1 m ispod topografske površine. Blizina podzemne vode i postojanje plitke depresije uslovili su čestu ugroženost sela od visokih podzemnih voda. Naročito velike poplave izazvane unutrašnjim vodama zabeležene su 1871. i 1942. i katastrofalne 1956. godine. Poslednja poplava se javila nakon ekstremno visoke količine padavina 1955. godine, a zatim dugotrajnog zadržavanja snežnog pokrivača početkom 1956. godine, i visoke sume padavina u junu 1956. godine.
Prosečna godišnja suma padavina na ovom prostoru je 565,6 mm. U periodu od 1949. do 1963. godine najveća suma padavina je bila 759,0 mm, a zabeležena je 1955. godine. Najmanje padavina je bilo 1961. godine (420,0 mm). Srednji godišnji broj dana sa padanjem snega iznosi 24,3. Najveća učestalost dana sa padanjem snega bila je upravo katastrofalne 1956. godina, ukupno 46 dana.
Tada je u molinskoj depresiji, pored izbijanja unutrašnjih voda došlo i do površinskog priticanja vode iz severoistočnog pravca, od Rumunije. Tom prilikom se čitavo područje Molina našlo pod vodom. Ova poplava prouzrokovala je raseljavanje stanovništva i nestajanje sela.
Posle toga, u maju 1970. godine podzemne vode su ponovo izbile na površinu. Kasnije, prokopavanjem mreže kanala nivo podzemnih voda je snižen. Sem kanala nema drugih površinskih voda (Bugarski, 1985).
Na području gde je nekad bilo selo i danas se mogu pronaći manje bare koje se formiraju u izuzetno niskom terenu, a prilikom visokih podzemnih voda. Često se mogu videti u proleće.
ISTORIJAT NASELJAVANJA
Utvrđivanje granica na teritoriji Vojvodine preuzeli su na sebe Habzburgovci, a u cilju zaštite naroda od opasnosti koje su dolazile sa istoka. Na svojoj jugoistočnoj strani napravljena je vojna granica, a sa njom kao prvu stražu zemlje činili su vojnik i seljak. Između Moriša i Tise je postojalo jezero sa obalama pod trskom. Graničari su imali zadatak da kultivišu ovu oblast. Granica Tisa-Moriš je pomerena napred do Dunava i postala je banatska granica. Radi isušivanja Banata izgrađen je Bega kanal od Temišvara do Kleka, dužine 70 km. Kanal je građen u periodu od 1728. do 1733. godine. Granica je štitila carevinu od unošenja epidemija sa Orijenta, posebno kuge i kolere.
Za vreme vladavine Marije Terezije naseljavanje vršeno u dva perioda. Prvi period od 1763. do 1770. godine, a drugi od 1771. do 1780. godine. Treći upad Turaka kao i kuga opustošili su južne delove Ugarske, pa se moralo misliti na naseljavanje ovih krajeva. Da bi se omogućilo obimno naseljavanje, agitatori su išli u Bavarsku, Virtemberg i Rajnfals da bi skupljali koloniste za južnu Mađarsku. Zborna mesta kolonista bili su Regensburg, Ulm i Nojburg na Dunavu. Od tamo su brodovima odvedeni u Beč pa dalje Dunavom do Apatina, Petrovaradina, Pančeva (Remsing, 1988).
Naseljavanje Molina
Nakon završenih planskih kolonizacija preostali i nenaseljeni delovi južne Ugarske prodavani su ili dati u najam u vidu pustih oblasti. Prva licitacija pustara u Banatu izvršena je 1781. godine. Vlasnici pustara u južnoj Ugarskoj su kasnije na te predele naseljavali koloniste, doseljenike, koji su većim delom došli iz ranije urbanih sredina, postali su zakupci po ugovoru (Remsing, 1988). Upravo na ovakav način je naseljen Molin.
Veliki deo krunskog područja u Banatu je prodato investitorima, zajedno sa naseljima sponzorisanim od strane vlade. Ovi zemljoposednici su po sopstvenoj želji koloniziralo svoja velika imanja. Godine 1795. grof Jozef Johan de Feraris prisvaja ogromno područje koje uključuje Sv. Hubert, Šerlevil, Soltur, Mastort i Hajfeld (naselja su osnovana 1770-71. god.) i nenaseljenu oblast Toba. Velike količine zemlje su rezultat isušenih močvara u Banatu. Godine 1814. grof Feraris umire, a njegova ćerka Maria Vilhelmina Feraris (zvana Moli) je jedina naslednica, a njen suprug grof Ferenc Ziči postao je novi zemljoposednik. U periodu od 1830-1833. godine osnivaju se četiri velike farme, Karolinenhof i Melaninehof sa nemačkim stanovništvom i Hernietenhof i Emilienhof sa većinskim mađarskim stanovništvom. Na Emilienhofu je izgrađena crkvica (kapela). Za ekonomičniju obradu zemlje grof Ziči-Feraris planira dalje kolonizacije. Na njegovom imanju i susednim oblastima već se nalazilo puno nemačkih doseljenika sa porodicama i tražili su zemlju, pa zemljoposednik nudi novu zemlju i domove u najam. Tada počinje veliki priliv migranata. Oko 2 km južno od Herniethofa budući stanovnici utvrđuju temelje novog sela, tj. Molina (Molidorf, Molifalva).
Najverovatnije je naselje nazvano po zemljoposednici, grofici Marii (Moli) Feraris (http://www.dupont-banat.org/europe/intro/banat/villages/molidorf/index. html).
Molin je konačno osnovan 1833. godine. Nakon toga imanje je promenilo vlasnika mnogo puta, od grofa preko njegovog nećaka do vojvode Henrika Šomborda (baron Johanes Kiril Bilot je bio administrator imanja), zatim do vojvode od Parme, koji je posed prodao temišvarskoj Parcel banci (http://www.molidorf. com/History.htm).
Tražili su se ljudi iz okoline, koji su za vreme Marije Terezije, ili njihovi preci došli kao kolonisti. Molin je naseljen pretežno nemačkim doseljenicima, većina doseljenika je došla iz državnog područja i iz okolnih sela Svetog Huberta,Soltura, Šarlevila, Mastorta, Hajfelda, Hatcfelda, Bikača i Novosela. Ta naselja su bila puna, a nove generacije su bile nestrpljive da pronađu svoja imanja i domove negde drugde. Prvi doseljenici Molina su bili siromašni ljudi, dogovori sa zemljoposednikom su varirali, od iznajmljivanja do konvencionalnog kmetsva. Sa zemljoposednikom je potpisivan ugovor u kome je detaljno pisalo šta bi im svake godine bilo dato uz zamenu za rad na sađenju i žetvi određenih parcela. Prema tome selo je bilo sekundarna nastamba kao što su bili Sigmundfeld (danas Lukićevo) i Katrajnfeld (danas Ravni Topolovac), nasuprot primarnim nastambama Torontalske županije (http://www.dupont-banat. org/europe/intro/banat/villages/molidorf/index.html).
Molin (Molidorf, Molifalva) je u vreme nastanka pripadao Žomboljskom okrugu. U to vreme Molin je bio mala opština, sa oko 221 domaćinstvom, a ukupno je imalo 1063 stanovnika.
Po carskom rešenju 1868. godine predviđeno je formiranje sedam naselja u banatskom Potisju i Podunavlju, tačnije na sektoru između Zrenjanina i Kovina. Jedno od tih naselja je bio i Gizelahajm u aluvijalnoj ravni blizu Glogonja. Ono je naseljeno sa 175 porodica iz Molina, Česterega (Tschsterleg), Nove Crnje (Neu- Tschernja) i Nemačke Crnje (Deutsch-Tschernja), porodice su na tom mestu dobile zemlju za obradu i pašnjake. Prvi pokušaji naseljavanja iz 1863-65. godine su bili uspešni. Njihova obaveza je bila da podižu i štite nasipe i meliorišu deo Pančevačkog rita. U vreme visokih voda, nasipi su bili probijeni a selo poplavljeno u više navrata. Većina stanovnika Gizelahajma posle poplave 1876. godine se vratila u Molin (Bugarski, 1985,http://www.molidorf.com/MigrationMap. htm).
Od 1869. godine počelo je naseljavanje i porodica iz Katrajnfelda (danas Ravni Topolovac), Kleka, Stefanfelda (danas Krajišnik) i Ečke. Najuspešniji pe- riod za razvoj sela je bio od 1868. do 1870. godine. Selo je brzo napredovalo jer su žetve bile iznad proseka. U martu i aprilu 1870. godine desile su se prve velike polave, a grad je bio skoro potpuno uništen, dok su se stanovnici skonili u susedna naselja. Obnova naselja na višoj lokaciji počela je u leto iste godine, iako se mnogi stanovnici nisu vratili u Gizelhajm. Sledećih osam godina od 1871. do 1880. god. bile su u proseku manje uspešne, razlog za to su obilne padavine. Uprkos svemu selo je u jednom trenutku imalo i do 1000 stanovnika. Najveće poplave su se ipak dogodile u martu 1880. god. Kolonisti i susednih sela doživeli su istu sudbinu, pa može se zaključiti da je kolonizacija ovih prostora bila neuspešna. Grof Jozef von Betlen, upravnik za nekretnine u Temišvaru, ponudio je stanovništvu mogućnost preseljenja na novu lokaciju. Posle skopljenog dogovora stanovništvo Gizelhajma je počelo u proleće 1881. Godine da se iseljava u Gizeldorf (http://www.molidorf.com/MigrationMap.htm).
Godine 1872. u samom Molidorfu i okolini bila je visoka voda. Nakon toga je baron H.H Burbon molidorfsku niziju priključio vodoprivredi Tamiš-Bega-Tisa regulaciji u Vršcu (Remsing, 1988).
Stanovništvo
Za kvantitativno kretanje broja stanovnika Molina karakteristično je da nije bilo dužih perioda sa tedencijama porasta ili smanjivanja broja.
Od 1869. do 1880. godine broj stanovnika se smanjio, da bi se do narednog perioda broj povećao za 266 stanovnika. Od popisa 1900. do 1910. godine smanjen je broj stanovnika za 139 lica, iako je u tim godinama prirodni priraštaj bio pozitivan. U narednom periodu broj stanovnika se ponovo povećava. Posle oslobođenja 1944. u Molinu je formiran sabirni logor za Nemce, postojao je do 1947. kada je rasformiran, tako su Nemci definitivno otišli iz Molina (Bugarski, 1985). U logoru je bilo više hiljada Nemaca, iz tog logora su slati po potrebi u druge logore u Vojvodini, ili na prinudni rad u Rusiju (Remsing, 1988).
Posle rata u Molinu je izvršena kolonizacija „unutrašnjim kolonistima“. Kolonizacijom posle Drugog sv. rata zemlju su dobile porodice bezemljaša iz dvadeset sedam naselja Banata. Proces kolonizacije je počeo 1946. a završen je 1948. godine. Po spisku o rekapitulaciji o kolonizaciji i dodeli nekretnina kolonistima, koji je sastavljen u Molinu 22. marta 1948. godine, a čuva se među fondovima Arhiva Vojvodine, stvarno je kolonizovano 265 porodica sa 1160 članova.
Dok se u „Statističkom biltenu“ Pokrajinskog zavoda za statistiku navodi da je Molin po popisu stanovništva 15. marta 1948. imao 423 stanovnika, dotle drugi izvori, knjiga popisa stanovništva 1961. godine, navodi da je stanovništvo Molina 1948. godine popisano zajedno sa stanovništvom Nove Crnje (Bugarski, 1985).
Po popisu 1953. godine Molin je imao 1121 stanovnika.
Po pogledu etničke strukture do oslobođenja Molina, najbrojniju grupu stanovništva su činili Nemci, sa preko 90% stanovništva. Udeo Mađara je bio znatno manji, ali su po brojnosti bili odmah iza Nemaca. Posle Drugog sv. rata i logora skoro celokupno nemačko stanovništvo se odselilo u matičnu zemlju. Etnička slika Molina posle rata i dolaska novih kolonista se u potpunosti menja, tako da sada većinsko stanovništvo postaju Srbi.
Analizom podataka popisa stanovništva 1900. i 1910. godine može se zaključiti da je starosna struktura početkom 20. veka bila dobra. Grupa mlađeg i sredovečnog staovništva je bila najmnogobrojnija. Dok je i u kasnijim popisima struktura kolonizovanog stanovništva bila povoljna.
Struktura stanovništva je bila povoljna. Najbrojniju grupu su činila deca uzrasta od 0 do 4 godine. Brojna je bila i grupa stanovištva mlađeg uzrasta, kao i grupa sredovečnog stanovništva. Broj stanovnika starijih od 50 se smanjivao.
U vreme popisa broj aktivnih lica je bio 459, odnosno 40,9%. Broj izdržavanih je bio 662 lica, odnosno 59,0%. Većina stanovništva se bavilo poljoprivredom, čak 36,1% stanovništva. Broj stanovnika koji su se bavili ostalim delatnostima je znatno manji, odnosno sekundarne delatnosti su u Molinu bile slabo razvijene.
Privreda
Za sve vreme postojanja Molina većina njegovih domaćinstava ostvarila je najveći deo prihoda iz poljoprivredne delatnosti. Jedna od prvih mera koja je preduzeta da bi se unapredila zemljoradnja je bilo povećavanje obradivog zemljišta. To je postignuto razoravanjem pašnjaka. Za razvoj poljoprivrede od značaja je osnivanje zemljoradničke i kreditne zadruge, obe zadruge su osnovane pre Prvog svetskog rata. U strukturi poljoprivrednog zemljišta najveće površine su bile pod oranicama. Bašta, vinograda i pašnjaka je bilo manje, a voćnjaka i livada nije bilo (Bugarski, 1985).
Oko 1910. god. zemljoposednici su na otplatu prodavali svoja polja zakupcima i svojim radnicima iz tadašnjeg Molidorfa. O ovome se može govoriti kao o zemljišnoj reformi. Sada su zakupci postali zemljoradnici, ali su prve godine bile vrlo teške za otpalćivanje rata i nabavku oruđa za rad (Remsing, 1988).
Posle Drugog svetskog rata promenila se agrarno-društvena struktura Molina, oduzeta je zemlja Nemcima i ušla je u fond narodnih dobara. Deo te zemlje dodeljen je kolonizovanim porodicama. Svaka kolonizovana porodica je dobijala 50% bolje i 50% lošije zemlje, pored toga dobijali su i 800 kv.hv. za bašte kod sela. Po utvrđenom ključu, zavisno od broja članova domaćinstava se dobijalo najviše 9 k.j. oranica. Drugi deo zemlje dodeljen je mesnoj seljačkoj radnoj zadruzi i poljoprivrednoj stanici. Zanimljiv je i podatak da je u fond za podelu ušlo i 270 k.j. u katastarskoj opštini Bašaid i 150 k.j. katastarske opštine Banatska Topola. Zadruga „Miloš Klima“ u Molinu je rasformisana 1953. godine.
Zanatstvom se bavio mali broj ljudi, tako da su uspevali da zadovolje osnovne proizvodno-uslužne potrebe. Trgovina se obavljala na vašarima, ali je bilo i organizovanog i obaveznog otkupa agrarnih proizvoda. Trgovinom na veliko su se bavili trgovci-nakupci iz većih mesta (Bugarski, 1985).
Saobraćajne prilike su bile veoma loše. Za svo vreme svog postojanja, selo nije imalo izgrađene ulice, kao ni puteve prema susednim selima. Između Molina i okolnih mesta koristilo se zaprežno prevozno sredstvo letnjim putevima, ili su ljudi i pešačili Grof Čekonić je 1898. godine izgradio železnicu uskog koloseka od Zrenjanina za putnički i teretni saobraćaj, što je imalo prednosti i za Molin iako nije priključen na železničku mrežu. Prva stanica je bila od Molina udaljena 7 km. U to vreme važna novina je i produbljivanje i pročišćavanje rečnog korita Begeja 1910. god. kako bi tuda mogli da prođu i veći brodovi za prenos žitarica do Temišvara (Remsing, 1988).
MORFOLOGIJA NASELJA
Prilikom naseljavanja pustara postojao je tačno utvrđen plan budućeg naselja. Naseljavanje pustara treba izvršiti, tj. naseliti samo one koje su koje su najbliže vodi. U sredini sela treba graditi školu, crkvu i opštinsku zgradu. Ulice treba da su široke 18-20 Klaftera (35-38 m). Posedi su mogli da se izdele na cele, polovine ili četvrtine (Remsing,1988). Selo je za ono vreme dobro planirano, sa pravilnom kvadratnom osnovom, pripadalo je panonskom tipu sa velikim parcelama i širokim ulicama koje se seku pod pravim uglom, a čije su strane dužine od 750 m (Bugarski, 1985).
Sedamdesetih godina je napravljena mala crkva sa zidovima od naboja i krovom od trske. Nakon što se broj stanovnika uvećao crkva je postala mala, pa je na inicijativu hercoga od Parme stara crkva srušena i na istom mestu je podignu- ta veća crkva od cigala. Pored crkve u isto vreme izgrađena je osnovna škola u kojoj su baroni dovodili učitelje, škola je bila neobavezna. Molidorf nije imao parohiju, već zajedno sa opštinom Toba, gde je bilo sedište parohije, tu su se nalazile i crkvene knjige Molidorfa. Nakon što je Banat došao pod mađarsku vlast, osnovno školovanje je postalo obavezno, prvo tri razreda, a kasnije četiri razreda. U školi se učilo na nemačkom i mađarskom. Prva opštinska zgrada podignuta je pored škole, sastojala se od jedne prostorije za opštinske poslove, jedne prostorije za kasu i jedne za udruženje muškaraca. Molidorf nije imao opštinsko rukovodstvo, upravljalo se iz susedne Tobe. Tek 1923. god. Selo je dobilo sopstvenu opštinsku upravu. U selu je pijaća voda bila dostupna pomoću četiri arteška bunara.
Skoro sve kuće su bile građene na početku parcele, sve su bile prizemne, prema ulici sa zabatom (krovnim završetkom) prema ulici. Kuće su građene sa jednom sobom prema ulici, kuhinjom, špajzom i stepeništem za tavan. Imućnije porodice su imale i dve sobe. Nisu imali podrume, zbod opasnosti od visokih voda. Kuće su građene od materijala koji su zatekli na terenu, blata, a krov je bio pokriven trskom. Od zemlje su nabijani zidovi debljine i do 60 cm, a radi veće čvrstoće ovoj zemlji je dodavana slama, pa je i vezivnost bila veća.
Teritorijalno širenje sela je obavljeno do kraja 19. veka. Tokom 20. veka selo se najviše proširilo u drugoj deceniji. U molinskom hataru je bilo tri salaša. Jedan (Ferencov) dodeljen je mesnoj poljoprivrednoj stanici, a ostala dva seljačkoj radnoj zadruzi. Selo je imalo poštu, udruženje zanatlija, čitalački klub i crkveno udruženje. (Bugarski, 1985). Godine 1925. u tadašnjem Molidorfu počela je gradnja nove crkve na mestu prvobitne male crkve. Godine 1930. opština Molidorf je izgradila novu školu sa dograđenom opštinskom zgradom. Škola je imala dve učionice, i ukupno šest razreda. U prvom i drugom razredu učilo se na nemačkom, a od trećeg razreda na srpskom. U šestom razredu učila se gotica, latinica i ćirilica (Remsing, 1988).
Danas prilikom šetnje šumom, duž utvrđenih staza, mogu se videti cigle koje su obrasle travom, ali i različiti betonski ostaci nekadašljih građevina. Izvor: http://www.molidorf.com/ Ostaci groblja su jasno vidljivi, porušeni ali i očuvani spomenici, obrasli su travom, a smešteni su na samoj periferiji sela. Dok je samo selo, ali bez većih i vidljivih objekata i kuća.
Raseljavanje Molina je započeto u vreme poplave 1956. godine i završeno je u leto 1957. godine. Većina porodica se vratila u mesta iz kojih je došla. Dobijenu zemlju nisu mogli da prodaju, a od ovih porodica su doseljavanjem prošireni delovi Nove Crnje i Vojvode Stepe (Bugarski, 1985). Oni koji su kupili kuće nisu imali pravo na dobijanje placa, a građu i crep sa kuća u Molinu nisu mogli da odnesu. U vreme raseljavanja sela, stanovništvo iz okolnih naselja je od stanovništva Molina kupovalo građevinski materijal. Danas se mogu u tim okolnim naseljima čuti priče starijeg stanovništva kako su oni lično kupovali crep, cigle za svoje potrebe. Potom je na mestu sela posađena šuma topole, tzv. „Molinska šuma“.
ZAKLJUČAK
Molin je primer loše odabrane lokacije za formiranje naselja. Kada se pritom dodaju i loši vremenski uslovi, kao što su visoke padavine i dugotrajno zadržavanje snega, posledice su katastrofalne. Primer Molina nije izolovan, to je samo jedan slučaj, ali slične probleme ima veliki broj naselja širom čitavog Banata. Visoke podzemne vode su problem i žitelja okolnih sela kao što su Bašaid, Banatska Topola, Torda, Banatsko Karađorđevo, ali i ostalih sela širom opština Kikinda, Nova Crnja, ali i šireg područja. Selo je postojalo nešto više od jednog veka. Naročito velike poplave izazvane unutrašnjim vodama zabeležene su 1871. i 1942. i katastrofalne 1956. godine. Posle toga, maja 1970. godine podzemne vode su ponovo izbile na površinu. Kasnije prokopavanjem mreže kanala nivo podzemnih voda je snižen. Iako su prokopavanjem mreže kanala podzemne vode smanjene, ipak nije bilo pokušaja novog naseljavanja Molina.
22. avgust 2018. u 07:48
Mile Klepić,rođen 1948 g u Molinu.
Dobro urađen tekst o Molinu.Hvala uredniku.
22. avgust 2018. u 12:59
Vojislav Ananić
Mile, komšije smo i istih godina. Kao dete sam sa ocem išao u Molin nakon poplave, a radi kupovine građevinskog materijala. Ja sam iz Aleksandrova (Velikih Livada).
Gde sada živiš?
Pozdrav,
Vojislav
20. septembar 2018. u 00:02
Mile Klepić,rođen 1948 g u Molinu.
Hvala na interesovanju.Živim u Novom Kneževcu.Pošto smo otselili iz Molina pre potopa(1950 g),nemam nikakva sećanja o Molinu.Pozdrav i poštovanje.
8. oktobar 2021. u 22:39
Mile Vučić
MOLIN – SELO KOJE JE NESTALO
IZ SREDNJEG BANATA
Svetlana Madić
Poštovana,
sve činjenice koje ste pomenuli su nesporne te ste na osnovu tih činjenica zaključili:
Faktori koji su uticali na nestanak naselja:
Faktori koji su bili presudni za raseljavanje naselja su isključivo prirodni, pedološke karakteristike, visok nivo podzemnih voda i obilne padavine.
Takođe,svi faktori koje navodite jesu ,nesporno,doprineli raseljavanju i nestanku sela dok je isključivi faktor –ljudski faktor.
Selo je doživelo i preživelo strahovite poplave,kako sami navodite, 1875 i 1942godine.
Treba shvatiti da su ondašnji seljani nadčovečanskim naporima spasili selo od poplava znajući da je selo njihov život,da spašavaju svoj život,život svoje dece,roditelja…
Od 1945-1947 god Molin je pretvoren u logor za banatske Švabe mahom žene,deca i starci.
U tom periodu i i u takvim istorijskin okolnostima niko nije brinuo o odvodnjavanju sela putem guste mreže kanala koji su postali zapušteni i nefunkcionalni.
Logorisano ctanovništvo je iz ovog logora 1947 god prebačeno u logor Knićanin.
Bosanski kolonisti su u Molidorf, Molin naseljeni 1947 godine i nikad se nisu osećali kao svoj na svome.
Niti su seljani,niti je država išta preduzeli na prevenciji od poplava.
Kada su nastale poplave 1955,56 i 57god,bile su katastrofalne i selo je nestalo.
Pozdrav,
Potomak Molidorfa
20. septembar 2018. u 10:03
Vojislav Ananić
I ovde smo u komšiluku. Ja živim već četrdeset godina u Senti.
Pozdrav!
22. septembar 2018. u 08:46
Vojislav Ananić
Nekad bilo selo Molin
Nekad je bilo selo Molin u severnom Banatu, a danas je ostala samo šuma, poznata kao Molinska šuma. Do početka Drugog svetskog rata, bilo je tipično nemačko selo, sa 95 posto nemačkog življa, imalo je oko 3.000 duša, a onda padom Trećeg rajha Nemci su proterani, njihova imovina oduzeta, a u Molin se doseljavaju kolonisti iz Bosne.
Molin je, uz manje migracije meštana u obližnju varoš Kikindu, živeo normalnim životom sve do 1956. godine kada se dogodila katastrofalna poplava. Kuće građene od naboja su se rušile jedna za drugom i meštani su počeli da se raseljavaju, a u selu je ostalo nekoliko starih ljudi koji nisu želeli da napuštaju ognjište. Neki od njih su u međuvremenu umrli, a neki su ipak otišli u Vojvoda Stepu, Novu Crnju ili Kikindu, tako da je do početka šezdesetih, selo ostalo potpuno prazno, ističu u svojim zapisima publicisti Nemanja Savić, Slobodan Čurčić i Miloš Latinović.
Uspomenu na nekadašnje selo čuva nekoliko razrušenih zidova. Obraslo u korov uglavnom služi kao atraktivno lovno područje, a topole zasađene na mestu gde su nekada bile kuće i gde su ljudi živeli, služe i kao turistička atrakcija, tj. poznatije su kao Molinska šuma.
23. septembar 2018. u 11:06
Vojislav Ananić
D.Bugarski: Molin, Zbornik radova PMF, sv. 14, Novi Sad, 1984.
22. oktobar 2018. u 18:00
Vojislav Ananić
Molin: MOLI (znači: hvaliti), odakle s nastavkom TIN dobijamo MOL(I)(T)IN koje prelazi u MOLIN, u značenju: tvrđava veličanih.
Izvor: Srbi i Kelti – toliko sličnosti