Poreklo stanovništva sela Dobrača, Gradska opština Stragari, Grad Kragujevac – Šumadijski okrug. Prema knjigama Todora Radivojevića „Naselja u Lepenici“ i „Lepenica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Dobrača je sa obeju strana Dobračkog Potoka, koji utiče u Ramaćku Reku sa leve strane. Ona je na levoj strani druma, koji od Kragujevca, preko sela Kutlova, vodi u Topolu. Oba seoska kraja – Gornji ili Sjeničani i Donji ili Dobrača – prostiru se na obema stranama pomenutog potoka.
Vode.
Selo se služi vodom iz dva izvora i 13 kopanih đermova, jer žive vode nema u dovoljnoj meri. Oba izvora su u Gornjem Kraju. Zovu se Stublina i Bunar, ispod Karaških Kuća. Otuda je u ovom kraju iskopan samo jedan đeram. U Donjem Kraju, gde nema izvora-bunara, ima 12 kupanih đermova.
Zemlje i šume.
Ornice, livade i šumarice – izdeljene u zabrane – su van sela, 40 minuta hoda od krajnjih seoskih kuća.
Dobrački atar zahvata prostor od 1160 hektara. Pod njivama je 550, isto toliko i pod livadama a pod šumom i utrinom 60 hektara. Šuma je lična svojina pojedinaca i rodova, veličine 5,5 hektara a zajednička utrina na Kovionici ima 4,5 hektara. Njive spadaju u drugi, livade u treći ziratni red dok su šume u petom šumskom redu.
U ataru Dobrače sva zemlja pripada Dobračanima, koji imaju svojih imanja u atarima Ramaće, Male Vrbice i Kikojevca – Gruža.
Tip sela.
I u ovom selu krajevi su sastavljeni od kućnih grupa ili mahala, koje su međusobno udaljene par minuta hoda. U Gornjem Kraje su takve mahale: Kneževići, Karaši i Miloradovići; u Donjem Kraju su: Markeljići, Radojevići, Radičevići, Jovančevići, Novakovići, Vuksanovići, Živkovići i Petrovići.
Ime selu.
Selo je dobilo svoje ime po ariljskom selu Dobrači, odakle je doseljen prvi rod – Markeljići, koji su ga osnovali. Osim toga postoji u narodu kazivanje, da je ime sela postalo po dobroj zemlji i dobroj klimi.
Krajevi se zovu prema položaju na Dobračkom Potoku. Gornja ima naziv Sjeničani zbog toga što su svi rodovi doseljeni od Sjencie. Donji Kraj se zova i Dobrača, kao i selo, jer je ovde 85% seoski domova.
Starine u selu.
Starine Dobrače su, između ostalih, Crkvina i Staro Selo u Kovionici u Donjem Kraju, mada se danas nikakav trag ne poznaje. Na brdu Gradini bile su ranije razvaline Jerininog Grada, koji narod pripisuje „prokletoj Jerini“. Ni od toga nema više nikakvog traga, ali se uspomena sačuvala u imenu brda i grada. Na tursku vladavinu opominju mena Anište i Taborište.
Postanak sela i poreklo
Dobrača je osnovana pre 160 godina, a osnovala su je tri roda: Markeljići, Jovančevići i Radičevići. Oni danas u selu imaju 59 kuća – što je polovina od ukupnog broja. Markeljići su krenuli iz Drobnjaka u Crnoj Gori još u Prvoj seobi i nastanili se najpre u ariljskoj Bjeluši, zatim u Dobrači, iz koje su ovamo doseljeni. Gornji Kraj je stariji od Donjeg punih 60 godina, jer su Sjeničani doseljeni ovamo 1809. godine.
Ovo selo je u svim spiskovima naselja i na svima kartama, u koje je unešeno, pravilno zapisano, i to: u Upisniku 1818. godine, Naznačeniu 1819. godine, u Popisniku 1822. godine, kod Vuka 1827. godine, kod Pirha 1829. godine – Dobratscha i u Gavrilovićevom Rečniku 1816. godine.
Dobrača je ucrtana samo u dve karte i to: Rusku 1831. godine i u Milenkovićevu 1850. godine.
Dobrača je rasla novim doseljavanjem i razgranjavanjem rodova. Za vreme Kočine Krajine ovamo su doseljena 4 roda, u doba Prvog ustanka – 5 i posle 1815. godine – tri roda.
Dobračani su poreklom iz četiri oblasti. Dve petine seoskih rodova – 10 su doseljene iz Stare Srbije, dva roda iz Crne Gore, dva roda iz Timoka i jedna rod iz Jasenice.
Doseljenici su većinom dobegli u zbegove – 12 rodova a po jedan rod preseljen je na kupljenog imanje, dolaskom na ženino imanje i preudajom žene.
Poreklo porodica:
Redni broj–prezime (ogranci)-odakle su doseljeni-Krsna slava.
Doseljeni u periodu od 1737. do 1787. godine:
-133, Jovančevići-Jovančići (Dimitrijevići, Aleksijevići, Arsenijevići Todosijevići i Tanasijevići), Sjenica, Đurđic.
-147, Markeljići (Nikolići, Vasilijevići-Mijajlovići; Markeljići, Vukovići, Jovanovići, Marinkovići-Đurđevići; Mijajlovići i Stevanovići), Drobnjaci (Crna Gora), Đurđevdan.
-271, Vuksanovići (Vaskovići, Glišići i Đorđevići), Novi Pazar, Đurđevdan.
-434, Novakovići (Novakovići i Sretenovići), Sjenica, Nikoljdan.
-455, Petrovići, Sjenica, Stevanjdan.
Doseljeni u periodu od 1788. do 1803. godine:
-714, Ivanovići, Sjenica, Jovanjdan.
-760, Karaši (Mijailovići i Simovići), Sjenica, Sv. Vrači.
-769, Kneževići, Sjenica, Jovanjdan.
-865, Miloradovići (Markovići), Sjenica, Nikoljdan.
-935, Pelovići (Savići), Novi Pazar, Nikoljdan.
-980. Radojevići (Simovići, Radojevići i Pavlovići), Morača (Crna Gora), Sv. Ćirilo i Metodije.
Doseljeni 1818. godine:
-1127, Banjčevići, Brestovačka banja, Nikoljdan.
Doseljeni 1854. godine:
-1477, Jekići, Jasenica, kragujevačka. Lučindan.
Ostali podaci o selu.
Dobrača je 1903. godine imala je 15 rodova sa 122 doma u kojima je 1900. godine živelo 862 stanovnika da bi 1910. godine broj kuća iznosio 148 a broj stanovnika 979, koji je zbog stradanja u Velikom ratu 31. januara 1921. godine opao na 855 stanovnika.
Dobrača ima dva groblja; jedno je u Gornjem a drugo u Donjem Kraju. Svako svoje upokojene ukopava u svom groblju.
Zavetina je Sabor Arhanđela Gavrila 26. marta po starom, odnosno 8. aprila po novom kalendaru. Litija se nosi na Prvi dan Sv. Trojica.
IZVOR: Prema knjigama Todora Radivojevića „Naselja u Lepenici“ i „Lepenica“. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)