Raseljavanje porodice Bursać iz Plavna u Dalmaciji 1692-2012. godine

AUTORI: Slobodan Đ. Bursać i Vladimir N. Bursać

Uvod

Kontakti,  koje su autori ovog kratkog prikaza imali sa svojim prezimenjacima, su ukazivali na relativno slabo poznavanje istorije i preseljavanja svoje porodice, porodice Bursać. Retki su oni prezimenjaci koji poznaju svoje porodično stablo tri i više generacija u prošlost, i koji imaju svest o zajedničkom poreklu svih Bursaća.

Ovaj rad je pokušaj da se pojedinačne priče o poreklu i preseljavanjima, porodična predanja i dostupni podaci u srpskoj etnografskoj literaturi, kao grane i lišće, spoje  u jednu zajedničku sliku.

A ta slika je slika jednog drveta, sa stablom i krošnjom zajedničkog porodičnog porekla porodice Bursać.

Autori su svesni da u ovom radu nisu iznete sve činjenice o svim pripadnicima porodice Bursać, i da se iznete činjenice možda razlikuju od porodičnih predanja. Zato pozivamo sve članove Sabora Bursaća, da ako imaju drugačije podatke ili podatke koji ovde nisu izneti, da pomognu autorima u sklapanju zajedničke slike o poreklu Bursaća.

U toku 20. veka Bursaći su evidentirani u sledećim mestima: Plavno, Drvar, Grahovo, Novi na Uni, Sanski Most, Bosanska Gradiška, Ključ, Pištaline, Johova, Pobrđani, Bojna, Božići, Gornji Petrovići, Isjek, Donji Hrastovac, Veliko Dvorište, Peći, Bravski Vaganac, Radomirovac,  Vitasovci, Jutrogošta, Tiškovac, Gorjevac, Budimlić Japra, Petoševci, Vrdnik, Mali Badić, Pejići, Kruhari, Dobroselo, Hajderovci, Kolunić, Korjenica, Bosanska Dubica, Sjeničak Lasinjski, Drinić, Dnopolje, Veliko Palančište, Rajinovci, Ljusina, Grabovac, Seferovci, Palučci, Golubinci, Sonta, Begluci, Grubišno Polje, Laktaši, Kamenica, Glinica, Vrtoče, Kostajnica, Brekinja, Trubar, Derventa, Doljani, Belišće, Našice, Glina, Virovitica, Gračac, Makarska, Petrinja, Nova Gradiška, Ljubljana, Zagreb, Rijeka, Podravska Slatina, Slavonska Požega, Široka Kula, Varaždin, Šibenik, Šabac, Majur, Kosovska Mitrovica, Beograd, Zrenjanin, Aradac, Bočar, Kumane, Banatsko Aranđelovo, Zemun, Batajnica, Paraćin, Vrebac, Gračac, Donji Lapac, Dugopolje, Kupirovo, Neteka, Pavlovac, Teslingrad…

Svi oni su potomci raseljenika iz mesta koje se zove Plavno.

Naselje Plavno, se nalazi oko 15 kilometara severo-zapadno od Knina. Površina Plavanjskog polja iznosi oko 8km2. Plavno je sadašnjim stanovništvom  naseljeno maja 1692. godine sa 70 porodica Saničana  predvođenih knezom Pavlom Đurićem.

1840.godine parohija Plavno je imala 1757 stanovnika. Popis 1912. godine nalazi 2.456 pravoslavnih stanovnika. Godine 1991. Plavno je imalo 1.712 stanovnika. Godine 2013. ima oko 120 stanovnika.

Stariji osnovni nadimci Bursaća u Plavnu koji potiču iz 19. veka i ranije su: Grbonjići, Lemeševići (Mujići, Zekići, Vilaševići, Banjketići) i Pedići (Tubići, Lošići, Kablići). Kasnije su se razvili i sledeći nadimci: Jajići, Sakanovići, Špirići, Buljići. Svi prethodno pomenuti nadimci Bursaća se odnose na naselje sa desne strane potoka Bašinca. Sa leve strane potoka Bašinca su se razvili sledeći nadimci među Bursaćima: Stevići, Bazalo, Jakovetići, Martičići, Lukišići Vujići  i drugi.

Primarna iseljavanja iz Plavna u 18.veku i početkom 19. veka u bliža područja:

– Pavlovac u Ličkom polju, naseljen u periodu oko 1770. godine iz Plavna

– Lička Kaldrma, naseljeno 2 kuće  posle Laudonovog rata 1792. godine iz Plavna

– Kupirovo kod Srba, naseljena 1 kuća posle Laudonovog rata 1792. godine iz Plavna

– Tiškovac, naseljeno 6 kuća  nakon Laudonovog rata 1792. godine, a pre 1810. godine iz Plavna

– Dugopolje kod Srba, naseljeno posle Laudonovog rata 1792. godine iz Plavna

– Tuk-Dževar u Bjelajskom polju, doselili iz Plavna posle 1810. godine, 1925. godine je bilo 3 kuće

– Strmica, naseljeni iz Plavna oko 1850. godine, 1924.godine je bila 1 kuća, Jovanjštaci

Primarna iseljavanja iz Plavna u 18.veku u dalja područja:

– 1771-1774. godine velika organizovana seoba iz Dalmacije u Srem (Krnješevci, Obrež,Ogar, Golubinci).   Iz Dalmacije je iseljeno ukupno preko 630 porodica, a oko 150 porodica u Srem i Temišvarski Banat.

Iseljavanja iz Pavlovca u Lici:

– 1781. godine  su pojedinci kao vojni obveznici-graničari Vojne krajine upućeni u Žabalj (Šajkaški bataljon). Evidentirani su pod prezimenima Bursać i Bursaćev. Zbog potreba vojne službe,  prekomandovani su i u Gospođince 1784. godine i Šajkaš 1788.godine.

– Ličko Petrovo Selo – doselili posle 1792. godine

– Rastovac kod Grubišnog polja u Slavoniji, doselili posle 1795. godine iz Pavlovca

Iseljavanja iz Ličke Kaldrme u 19. veku:

Stariji osnovni nadimci Bursaća u Kaldrmi su Vranići i Lovrići-Kovači (Kovačevi). Kasnije su se javili Cerini, Matijini-Matići, Pavličići, Staklari, Papanovi, Tataljanci-Veljići, Pecini-Dračevići, Kuzmanovi, Pušonje, Šnjucini-Šnjuce, Ćorići.

– Gornje Vrtoče u Uncu, doselili iz Kaldrme posle 1878.godine; bilo je 6 kuća 1934. godine,

– Donje Vrtoče u Uncu, doselili iz Kaldrme posle 1878.godine ;  bilo je 2 kuće 1934. godine,

– Bastasi u Uncu, doselili iz Kaldrme posle 1878, bila je 1 kuća 1934. godine,

– Trubar u Uncu, , prešli iz Kaldrme, bilo je 5 kuća 1934. godine

– Kamenica kod Drvara, naseljena oko 1830. godine iz Ličke Kaldrme

– Drinić u Bjelajskom polju, 1880. doselili iz Smoljane (Bravsko polje), starinom Isjek u Grahovu gde su doselili oko 1810. iz Kaldrme, 1 kuća. 1925. godine

– Veliki Badić kod Krupe, doselili oko 1850. iz Kaldrme, bila je 1 kuća 1925. godine,

– Gornji Bušević kod Krupe, doselili oko 1850. iz Kaldrme, bilo je 6 kuća 1925. godine,

– Gornji Petrovići kod Perne (Cazinska krajina) doselili iz Kaldrme oko 1830.god, 2 kuće 1925. godine,

– Velika Rujiška kod Krupe, doselili iz Kaldrme pre 1850.g, bilo je 5 kuća 1925. godine,

– Bojna (Cazinska Krajina), pre 1875. iz Kaldrme, bila je 1 kuća 1925. godine,

– Glinica (Cazinska krajina), pre 1878. godine iz Kaldrme, bila je 1 kuća 1925. godine,

– Isjek kod Grahova  naseljen oko 1810. godine iz Kaldrme

– Peći kod Grahova, naseljeni oko 1880. godine iz Ličke Kaldrme

– Pobrđani (Bosanska Dubica) naseljeni oko 1880. godine iz Ličke Kaldrme

– Palučci kod Martin Broda, doselili oko 1880. godine iz Ličke Kaldrme

– Srpska Sanica u Saničkoj Župi, doselili sa Tromeđe posle 1878. godine, Sv.Nikola, 1 kuća 1940. godine

– Stubline u Valjevskoj Tamnavi, posle 1827.godine, 1 kuća

Iseljavanja iz Tiškovca:

– Gornje Vrtoče u opštini Drvar, doselili posle oko 1850. godine iz Tiškovca

– Kolunić u Bjelajskom polju, 3 kuće doselile iz Tiškovca oko 1880, 4 kuće doselila oko 1900. iz Bukovače (Bjelajsko polje), u Bukovaču doselili oko 1850. iz Tiškovca, 1925. godine bilo 4 kuće

– Bravski Vaganac u Bravskom polju, posle 1878. doselili iz Kolunića, nikoljštak, 1925. godine  bila 1 kuća

– Ljusina kod Jezerskog (Cazinska krajina), doselili iz Tiškovca, 1925.godine bilo 2 kuće

Iseljavanja iz Trubara:

– Bosanski Doljani, doselili oko 1850. godine iz Trubara, 1925.godine je bilo 4 kuće

– Klišević, doselili iz Doljana, nakon podele kuća među sinovima, 1925. godine je bilo 2 kuće

– Gorijevac kod Ripča, doselili posle 1878. iz Bosanskih Doljana, 1925. godine bila 1 kuća,

– Pištaline (Cazinska krajina) kod Krupe, doselili pre 1878.g iz Trubara, 1925.godine bila 1 kuća

– Lohovo kod Bihaća, oko 1850. doseljeni iz Trubara, nakratko se zadržali i iselili ka Novom na Uni

Iseljavanja iz okoline Bosanske Krupe (Veliki Badić, Gornji Bušević, Gornji Petrovići, Velika Rujiška):

– Hašani, pred okupaciju Bosne doselili iz pravca Bosanske Krupe, već 1925. ih nema

– Budimlić Japra, doselili iz pravca Bosanske Krupe u periodu pred Okupaciju Bosne 1878. godine,

– Seferovci kod Bosanske Gradiške, doselili oko 1880. iz pravca Bosanske Krupe

– Jutrogošta kod Prijedora, doselili iz Budimlić Japre oko 1880. godine

– Sanski Most i okolina (Kruhari), doseljeni oko 1880. godine iz Budimlić Japre

– Prijedor, doselili iz Jutrogošta oko 1900. godine

Iseljavanja iz Plavna u 20.veku:

I pored ogromnog broja odseljavanja u toku 18. i 19. veka iz Plavna,  popis 1924. godine zatiče Plavno sa  422 kuće i ukupno 2294 stanovnika. Od tog broja kuća Bursaća je bilo 49 (11,6%).

– Šabac i Majur su naseljeni 1919-1941. sa nekoliko porodica iz Plavna (1919.godine Miloš i Savka Bursać, 1920. godine Jovan i  Marija Bursać)

– Batajnica je naseljivana iz Plavna u periodu od 1955. do 1990.godine

– Busije su naseljene od 1998. godine

– Irig , doseljeni iz Plavna 1948. godine (individualno doseljavanje) i narednih godina

Iseljavanja iz Ličke Kaldrme u 20.veku:

– Apatin, posle 1945. je kolonizovano više porodica-raznih ogranaka iz Ličke Kaldrme

– Kolut kod Apatina, 1945. kolonizovana 1 porodica iz Kaldrme

– Čantavir i Višnjevac doseljeni iz Ličke Kaldrme

– Bačka Palanka iz Ličke Kaldrme

– Zemun, 1945. iz Ličke Kaldrme su kolonizovani Dušan i Boja Bursać sa decom (6 sinova i 2 kćerke)

Naknadna iseljavanja:

– Nakovo kod Kikinde je 1945. godine  kolonizovano iz opština Grahovo (Tiškovac, Isjek) i Petrovac (Drinić)

– Banatsko Veliko Selo kod Kikinde, 1945. kolonizovano iz opština Petrovac (Bravski Vaganac,) i Bihać (Klišević, Gorijevac, Zalužje)

– Kumane (opština Novi Bečej), 1967. godine doselili iz opštine Sanski Most (Kruhari)

– Bočar (opština Novi Bečej), 1945. godine  kolonizacija iz Buševića kod Bosanske Krupe

– Krajišnik kod Zrenjanina: 1945. kolonizovane 3 porodice, Bosanski Doljani, Gornji Petrovići  i Glinica

– Banatsko Aranđelovo, 1926. godine doselili iz Tiškovca, 1 kuća

– Aradac kod Zrenjanina: 1967. doselili iz Kruhara kod Sanskog Mosta

– Zmajevo, od 1926-1927.godine  individualna doseljavanja iz Kliševića

– Pančevo, jedna porodica iz Hašana, oko 1925. doselila u Stubline kod Obrenovca, pa za Smederevsku Palanku i odatle u Pančevo. Jedna porodica iz Ban. Aranđelova. Jedna porodica iz Gračanice na Kosovu. Jedna porodica iz Nakova.

– Kačarevo kod Pančeva, 1947. godine doselili iz Kamenice kod Drvara,

– Vršac, doselili iz Pobrđana kod Bosanske Dubice

– Derventa, doseljeni posle 1954. iz Budimlić Japre, odselili za Valjevo

– Ruma, doselili oko 1960.godine iz Iriga

– Vranje doseljeni iz Donjeg Tiškovca

– Kosovska Mitrovica, Trepča  je kolonizovana u periodu 1919-1938  zbog individualnog odlaska na rad u rudnike Trepča

Korišteni izvori:

”Pounje u Bosanskoj Krajini” Milan Karanović,  1925. godina.

”Unac” Petar Rađenović, 1933-1934.godina (objavljeno 1940.)

”Kupreško, Vukovsko, Ravno i Glamočko polje”  Borivoje Ž. Milojević, 1923.g:

”’Naselja i seobe u Lici” Stjepan Pavičić,

”Prezimena Srba u Bosni ”, Đorđe Janjatović, Sombor, 1993. (stanje 1882.godine)

”Tromeđa”, Đuro-Đujan Jarić, Bosansko Grahovo 1981.

“Rečnik prezimena Šajkaške”, Novi Sad 1983.godine, Gordana Vuković i Ljiljana Nedeljkov

”Poreklo i nastanak prezimena Bursać”, Slobodan Bursać, 2000. godine

”Kninska krajina,naselja i poreklo stanovništva”, Prota Savo Nakićenović, Beograd, 1999.

”Antropogeografija Valjevske Tamnave”, Ljubomir Pavlović, Naselja knj.8, SANU, Beograd, 1912.