Poreklo stanovništva sela Ljutaje, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Ljutaje su seosko naselje razbijenog tipa, koje je smešteno na strmim dolinskim stranama Ljudske reke i obroncima Golije. Udaljeno je 28 km istočno od Sjenice. Locirano je u visinskom pojasu 900-1.000 m. Površina seoskog atara iznosi 306 ha, a deo je katastarske opštine Duga Poljana, čija je površina 1.428 ha. Na osnovu rezultata popisa iz 2002. godine, selo je imalo 88 stanovnika.
Selo je skriveno brdima od kojih su najveća: Koškovska kosa, Klisalište, Klik i Veliko Čadovište. U ataru sela preovlađuju površine pod livadama (Čadovište, Vrlaje, Uzejirovina, Medovske livade, Rijeka, Dugačka Njiva, Šehitluci) i listopadne šume (Klik, Koznik, Medov gaj, Sejimenska kosa itd.). Kroz selo protiče i Dugopoljski potok. Poznati izvori i česme u ataru sela su: Klađenac, Ljutajka (Medagina česma). Na Ljudskoj reci bile su i vodenice. Sve do nedavno radila je vodenica porodice Drobnjak.
O postanku imena sela postoji nekoliko predanja: po jednom, naziv vodi od svojstva seoskog zemljišta. Selo se nalazi na osojnoj strani, pa je zbog toga zemljište kiselo – ljuto, slabo rađa. Po drugom predanju, tj. legendi koja kaže: “Za vreme austrougarsko – turskih ratova na prostoru ovog sela vođene su borbe između hajdučkih grupa, koje su napadale, i turskih straža, koje su čuvale ovo područje. Za jednu takvu bitku kažu da je vođena ceo dan i da je to bio “ljuti boj”, pa po tome selo dobi ime Ljutaja. Na jednoj ledini poginuo je hajdučki vođa Ćor Mijat, po kome i danas jedno uzvišenje nosi ime. Takođe, i groblje “šehitluci” (koje se nalazi pored seoskog puta), pripisuje se ovim sukobima, gde su sahranjeni turski stražari, poginuli u ovom boju.” [Sebečevac, 1993]
U popisu iz 1921. godine Ljutaje se navode kao zaseok u sastavu dugopoljske opštine, a status samostalnog naselja dobija Statutom opštine Sjenica 1964. godine, kada je izdvojeno iz opštine Duga Poljana.
Najvažnija zanimanja stanovništva su ratarstvo, voćarstvo, stočarstvo i trgovina. Selo je struju dobilo 1982. godine. Meštani se vodom snabdevaju individualno sa seoskih izvora. Ljutaje su povezane makadamskim putem. Od dnevnih migranata 2 su radnika, 3 učenika srednjih škola i 5 učenika osnovne škole. U osnovnu školu đaci odlaze u Bele Vode.
U Ljutajama broj stanovnika je rastao u periodu 1948-1961. (19%), a do 2002. godine opadao (46%). Broj domaćinstava se smanjio u periodu 1971-2002. godine 33%. Prosečan broj članova u domaćinstvu pratio je promene koje su se odvijale u brojčanom kretanju stanovništva i domaćinstava. Godine 1991. bilo je sa 5 i više članova 14 (63,64%), a 2002. godine 13 (72,22%) domaćinstava.
Broj stanovnnka i domaćinstava sa indeksima i prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnika Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinstvu
1948. 138 21 6,57
1953. 151 22 6,86
1961. 164 26 6,30
1971. 127 27 4,70
1981. 124 26 4,76
1991. 116 22 5,27
2002. 88 18 4,88
Domaćinstva u selu Ljutaje:
1. Ljajić Izet
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje. U domaćinstvu nema zaposlenih. Dva lica traže posao, a jedno je učenik osnovne škole. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda.
Poreklo: bošnjačko.
Rod: Kicore.
Anketni list za domaćinstvo popunio je Kicora Izet.
2. Drobnjak Milinko
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 5 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali nema sanitarne uređaje. Jedan član domaćinstva je zaposlen van teritorije Sjeničkog kraja, a 3 lica traže posao. Jedan član porodice je učenik osnovne, a 1 srednje škole. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i živine.
Poreklo: srpsko.
Rod: Drobnjaci.
Anketni list za domaćinstvo popunio je Drobnjak Milinko.
3. Ljajić Saliha
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 4 km. Kuća je građena od tvrdog materijala, ali nema sanitarne uređaje. Jedan član domaćinstva je zaposlen van teritorije Sjeničkog kraja, a 2 lica traže posao. Jedan član porodice je učenik osnovne, a 2 lica srednje škole. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i živine.
Poreklo: albansko.
Rod: Ljajići.
Anketni list za domaćinstvo popunila je Ljajić Saliha.
4. Kicora Hasim
Jednočlano domaćinstvo. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 3 km. Kuća nije građena od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje. Jedini član domaćinstva nije zaposlen i bavi se uzgojem goveda.
Poreklo: bošnjačko.
Rod: Kicora.
5. Saitović Arslan
Domaćinstvo ima 8 članova. Udaljeno je od osnovne škols i autobuske stanics 3 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i oprsmljena sanitarnim uređajima. Dva člana domaćinstva su zaposlena van teritorije Sjeničkog kraja, a 3 lica traže posao. Domaćinstvo ss bavi uzgojem goveda i živine.
Poreklo: bošnjačko.
Rod: Saitovići.
6. Rugovac Koso
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 3 km. Kuća je građena od tvrdog materijala i opremljena sanitarnim ursđajima. Dva člana domaćinstva traže posao, a 2 pohađaju osnovnu školu. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i živine.
Poreklo: bošnjačko.
Rod: Rugovci.
7. Ljajić Nazim
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od osnovne škole i autobuske stanice 3 kt. Kuća je građena od tvrdog matsrijala i opremljena sanitarnim uređajima. U domaćinstvu nema zaposlenih, a 2 lica tražs posao. Jedan član js osnovac a 1 srednjoškolac. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i živine.
Poreklo: bošnjačko.
Rod: Ljajići.
8. Mušovići, 1 domaćinstvo,
9. Jusufovići, 2 domaćinstva,
10. Nuhovići, 2 domaćinstva,
11. Rašljani, 2 domaćinstvo,
12. Saitovići, 1 domaćinstvo,
13. Habibovići, 1 domaćinstvo.
Iseljenici iz ssla Ljutaje:
1. Rugovac Omer
Jednočlano domaćinstvo. Iselio ss 1970. godine u Francusku, radi zaposlenja i ženidbe. Završio je osmogodišnju osnovnu školu.
2. Tatović Zoran
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se 1985. godine u Lazarevac, radi zaposlenja. Nosilac domaćinstva je završio višu školu.
3. Ljajić Isa Ćemal
Domaćinstvo ima 2 člana. Iselili su se 1975. godine u Bajinu Baštu, radi zaposlenja i ženidbe. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
4. Rugovac Besim
Domaćinstvo ima 2 člana. Iselili su se 1977. godine u Francusku, radi zaposlenja i ženidbe. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
5. Kicora Hido
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se 1985. godine u Novi Pazar, radi zaposlenja i ženidbe. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
6. Rugovac Sulejman
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se 1969. godine u Novi Pazar, radi zaposlenja i školovanja decs. Nosilac domaćinstva je završio četvororazrednu osnovnu školu.
7. Drobnjak Mirko
Domaćinstvo ima 3 člana. Iselili su se 1976. godine u Beograd, radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
8. Rugovac Iljas
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se 1980. godine u Novi Pazar, radi zaposlenja i školovanja dece. Nosilac domaćinstva je završio osmogodišnju osnovnu školu.
Na osnovu gornjih podataka sa terena, žitelji ovog sela su se iseljavali najviše u Novi Pazar, Bajinu Baštu, Beograd i inostranstvo (Francuska).
Broj stanovnika do 19 godina starosti od 1991. (32,75%) do 2002. godine (40,90%) je neznatno smanjen, pri čemu smanjenje u istom periodu beleži i stanovništvo sa 60 i više godina života – 35%. Indeks starenja, takođe, se smanjuje sa 0,4 u 1991. godini na 0,30 indeksnih poena 2002. godine. Svi ovi pokazatelji ukazuju da stanovništvo ovog sela pripada progresivnom tipu.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
pravoslavni 6 5,17
muslimani 109 93,97
ostali 1 0,86
Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi 6 6,82
Bošnjaci 81 93,18
Muslimani – –
Ostali – –
Selo Ljutaje po veroispovesti naseljava muslimansko stanovništvo (93,97%) i pravoslavno (5,17%). Po nacionalnoj strukturi, po podacima iz 2002. godine dominantni su Bošnjaci sa 93,18%, dok 6,82% stanovništva čine Srbi. Stanovništvo je uglavnom doseljeno u XVIII i XIX veku iz Hercegovine, za vreme čuvene hercegovačke bune, i iz Crne Gore.
U selu je 1981. stanovnika sa preko 15 godine starosti bilo 95, 1991. godine 90, a 2002. godine 57. Od 1981. do 2002. godine smanjio se broj lica bez školske spreme 74%, sa 4 razreda osnovne škole 32% i sa osnovnom školom 35%, a povećao sa srednjom školom 25%. Nepismenih lica bilo je 1991. godine 12 (13,33%) i 2002. godine 4 (7,00%).
Domaćinstva izvore prihoda ostvaruju uglavnom iz poljoprivrede, jer je ovo danas uglavnom ratarsko selo, sa zanemarljivim stočnim fondom (60 grla goveda i 5 ovaca) i da je mešovitih domaćinstava 44,44%. Ovakav odnos je posledica toga, što većina meštana živi u selu i posle radnog vremena izvore prihoda ostvaruje u poljoprivredi.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)