NASELJA MESNE ZAJEDNICE GONJE – Božov Potok, Mašoviće, Pralja, Šušure
Poreklo stanovništva sela Pralja, opština Sjenica. Prema studiji „Sela sjeničkog kraja antropogeografska proučavanja“ Mile A. Pavlović iz 2009. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Pralja je seosko naselje udaljeno 15 km zapadno od Sjenice. Smešteno je u gornjem toku reke Uvac, na severnim padinama planine Ozren. Nalazi se u visinskom pojasu 1.120-1.220 m. Površina seoskog atara i katastarske opštine iznosi 730 ha. Selo je popisne 2002. godine imalo svega 17 stanovnika. Do Drugog svetskog rata bilo je u sastavu sela Gonje (opširnije u tekstu o Mesnoj zajednici Gonje).
Po kazivanju Jevta Vučkovića „u okviru Mesne zajednice Gonje nalazi se i zaseok Vrljaje, koji je nastao u drugoj deceniji XIX veka doseljavanjem Vučka Milićevića i njegovog srodnika Vukomana iz Crne Gore. Do kraja XX veka u njemu su živeli samo Vučkovići. Od 1912. do 1920. godine u vreme formiranja prvih opština u srezu Sjeničkom u Vrljajama je bilo središte Trijebinsko-gonjske opštine. Ovaj zaseok je 1952. godine, zajedno sa naseljem Pralja, upisan kao jedna katastarska opština, a od 1964. godine ta katastarska opština piše se i kao jedno selo – Pralja. Vrljaje su od Sjenice udaljene 9 km i do njih se stiže putem koji vodi preko sela Šušure. Građen je 1979. godine.
U ataru Vrljaja nalaze se vrela, koja se javljaju po obodu površi Zastijenje: Lazića vrelo, od koga nastaje Lazića potok i uliva se u Uvac; Vrljajčansko vrelo, sa istočne strane površi, od koga se formira istoimeni potok, na kome su nekada radile četiri vodenice. Stanovnici smatraju da je selo dobilo ime zbog ‘vrletnosti’ terena – strm teren na kome je locirano.
Selo je dobilo struju 1982. godine, a lokalni vodovodi sa izvora u selu, za po nekoliko kuća, izgrađeni su 90-ih godina XX veka.
U Vrljajama je 50-ih godina XX veka bilo 13 domaćinstava, 60-ih godina 14, a od 2004. godine u selu živi samo Milijana Vučković i bavi se stočarstvom i povrtarstvom.”
Iseljena domaćinstava iz sela Vrljaje (od 1960. do 2004. godine, na osnovu podataka Jevta Vučkovića):
1. Vučković Obrad
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se u selo Bogute.
2. Vučković Dobro
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Čačak.
3. Vučković Tomo
Domaćinstvo ima 4 člana. Iselili su se u Sjenicu.
4. Vučković Radosav
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se u Sjenicu.
5. Vučković Milija
Domaćinstvo ima 5 članova. Iselili su se u Umku.
6. Vučković Milan
Domaćinstvo ima 6 članova. Iselili su se u Čačak.
7. Vučković Svetko
Domaćinstvo ima 13 članova. Iselili su se u Čačak.
8. Vučković Zdravko
Domaćinstvo ima 2 člana. Iselili su se u Kragujevac.
Ostala domaćinstva su se iselila pojedinačnim iseljavanjem njihovih članova, i to u različitim vremenskim razdobljima. Svi iseljenici su u mestima iseljavanja posebna domaćinstva:
1. Vučković Mirčeta, iselio se u Beograd;
2. Vučković Zoran, iselio se u Beograd;
3. Vučković Radoman, iselio se u Beograd;
4. Vučković Dragojlo, iselio se u Beograd;
5. Vučković Hranislav, iselio se u Beograd;
6. Vučković Vlastimir, iselio se u Beograd;
7. Vučković Radojica, iselio se u Beograd;
8. Vučković Milojica, iselio se u Beograd;
9. Vučković Selimir, iselio se u Beograd;
10. Vučković Radovan, iselio se u Beograd;
11. Vučković Marko, iselio se u Beograd;
12. Vučković Desimir, iselio se u Sjenicu;
13. Vučković Danilo, iselio se u Sjenicu;
14. Vučković Ljubisav, iselio se u Sjenicu;
15. Vučković Vaso, iselio se u Sjenicu;
16. Vučković Rafajilo, iselio se u Novu Varoš;
17. Vučković Darko, iselio se u Paraćin;
18. Vučković Jeremija, iselio se u Niš;
19. Vučković Milorad, iselio se u Kraljevo;
20. Vučković Miljan, iselio se u Užice;
21. Vučković Velibor, iselio se u Novi Pazar;
22. Vučković Milenko, iselio se u Kragujevac;
23. Vučković Vukajlo, iselio se u Jagodinu,
24. Vučković Nedeljko, iselio se u Beograd;
25. Vučković Rodoljub, iselio se u Beograd;
26. Vučković Bojan, iselio se u Beograd;
27. Vučković Miloš, iselio se u Srbobran;
28. Vučković Srbislav, iselio se u Kraljevo;
29. Vučković Danko, iselio se u Kraljevo;
30. Vučković Ljubomir, iselio se u Novi Pazar;
31. Vučković Rade, iselio se u Čačak;
32. Vučković Budiša, iselio se u Beograd.
Intenzivno iseljavanje domaćinstava i pojedinaca počelo je 1960. godine. Stanovnici ovog sela iseljavali su se najviše u Beograd, zatim u Sjenicu, Čačak, Kraljevo, Kragujevac i Novi Pazar.
Atar sela Pralje je bogat šumom, pašnjacima i izvorima.
Meštani smatraju da je selo dobilo naziv od perila na Uvcu, gde su žene prale veš. Ovo je jedino selo ovog naziva u zemlji.
U Praljama je postojala zgrada mekteba, u kojoj je školske 1916/17. i 1917/18. godine po odobrenju austrijskih vlasti organizovana nastava za učenike. U periodu od 1920. do 1941. godine u Praljama se nalazila zgrada Trijebljansko-gonjske opštine. Pedesetih godina XX veka selo je imalo 14 domaćinstava i upisivalo se kao Pralja.
Selo je struju dobilo 1982, telefon 2006. godine, a vodom se snabdeva sa izvora. Ima makadamski put na dužini 4 km od puta Sjenica – Gonje. Đaci četvororazrednu školu pohađaju u Gonju, a osmorazrednu u Sjenici.
Najvažnije zanimanje stanovništva je stočarstvo.
Broj stanovnika u Pralji je od 1953. godine u naglom opadanju (87%), a broj domaćinstava je opao za 86%. Lagani porast broja stanovnika uočava se od popisne 1991. godine. Prosečan broj članova u domaćinstvu se menjao sa promenom broja stanovnika i domaćinstava. U selu je 2002. godine evidentirano po jedno domaćinstvo sa 7 i 8 i više članova.
Broj stanovnika i domaćinstava sa indeksima i prosečnim brojem članova u domaćinstvu
Godina Broj stanovnika Broj domaćinstava Srednji broj članova u domaćinstvu
1948. 180 30 6,00
1953. 135 24 5,62
1961. 45 8 5,62
1971. 40 8 5,00
1981. 13 4 3,25
1991. 14 3 4,66
2002. 17 3 5,66
Domaćinstva u selu Pralja:
1. Brajović Rodoljub
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je Sjenice i autobuske stanice 15 km, a od osnovne škole 4 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i ne poseduje sanitarne uređaje. Struju su dobili 1982. godine. Jedno lice je zaposleno u Sjenici, 2 lica traže posao, a jedno pohađa osnovnu školu. Bave se uzgojem ovaca, goveda i živine.
Poreklo: doselili su se 1928. godine iz sela Međani (Prijepolje).
Rod: po očevoj strani – Boškovići, Vučkovići.
2. Vučković Milan
Domaćinstvo ima 7 članova. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 10 km, a od osnovne škole 3 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Struju su dobili 1982. godine. Dva člana domaćinstva pohađaju osnovnu školu. Bave se uzgojem goveda i živine.
Poreklo: doselili su se početkom XIX veka iz Pavinog Polja (Bijelo Polje).
Rod: Petakovići, Tripkovići, Rakonjci, Boškovići, Dumići, Čolovići, Kneževići.
3. Rebović Radič
Domaćinstvo ima 6 članova. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 14 km, a od osnovne škole 3 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala, sa sanitarnim uređajima i vodom. Struju su dobili 1982. godine. Dva člana domaćinstva pohađaju osnovnu školu. Bave se uzgojem goveda i živine.
Poreklo: doselili su se početkom XIX veka iz Pljevalja.
Rod: Brajovići, Velimirovići i Vukovići.
4. Bošković Slaviša
Domaćinstvo ima 8 članova. Udaljsno je Sjenice i autobuske stanice 14 km, a od osnovne škole 3 km. Kuća nije zidana od tvrdog materijala, ali ima sanitarne uređaje i vodu. Struju su dobili 1982. godine. Četiri člana domaćinstva pohađaju osnovnu školu. Bave se uzgojem goveda i živine.
Poreklo: preci su im se doselili početkom XIX vska iz Pavinog Polja (Bijelo Polje). Familija se preselila iz Caričine na imanje Milisava Vučkovića.
Rod: Vučkovići, Sredojevići, Pešići, Predići.
5. Mrvić Dragan
Domaćinstvo ima 2 člana. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 13 km, a od osnovne škole 1 km. Kuća je zidana od tvrdog materijala i opremljena vodom i sanitarnim uređajima. Struju su dobili 1982. godine. Domaćinstvo se bavi uzgojem živine, goveda i ovaca.
Poreklo: doseljeni su iz sela Lopiže (opština Sjenica) 1929. godine.
Rod: Čvorovići, Brajovići, Dumići, Lovići, Tripkovići.
6. Lainović Milica
Jednočlano domaćinstvo. Udaljeno js od Sjenice i autobuske stanice 15 km, a od osnovns škole 3 km. Kuća nije zidana od tvrdog materijala, nema vodu i sanitarne uređajs. Struju je dobila 1982. godine. Domaćica se bavi uzgojem goveda.
Poreklo: doselili su se početkom XIX veka iz Crns Gore.
Rod: Aleksići, Avramovići.
7. Lainović Vuk
Domaćinstvo ima 2 člana. Udaljeno js od Sjenice i autobuske stanice 15 km, a od osnovne škole 3 km. Kuća nijr građena od tvrdog materijala, nema vodu i sanitarne uređaje. Struju su dobili 1982. godine. Domaćinstvo se bavi uzgojem govsda.
Poreklo: doselili su se početkom XIX vska iz Crne Gore.
Rod: Aleksići, Avramovići.
8. Brajović Nikola
Domaćinstvo ima 4 člana. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 16 km, a od osnovne škole 4 km. Kuća nije zidana od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje i vodu. Struju su dobili 1982. godine. Jedan radnosposoban član traži posao. Domaćinstvo se bavi uzgojem goveda i ovaca.
Poreklo: doselili se 1928. godine iz sela Međani (opština Prijepolje).
Rod: Robovići.
9. Brajović Strajo
Domaćinstvo ima 3 člana. Udaljeno je od Sjenice i autobuske stanice 16 km, a od osnovne škole 4 km. Kuća nije zidana od tvrdog materijala i nema sanitarne uređaje i vodu. Struju su dobili 1982. godine. Domaćinstvo se bavi uzgojem ovaca i goveda.
Poreklo: doselili su se 1928. godine iz sela Msđani (Prijepolje).
Rod: Robovići, Mrvići.
10. Brajović Nada
Jednočlano domaćinstvo.
Iseljenici iz sela Pralja:
1. Biberović Ziko.
Domaćinstvo ima 6 članova. Iselili su se u Veles (Maksdonija) 1967. godine iz ekonomskih razloga. Nosilac domaćinstva js bez školske spreme.
2. Biberović Adem
Domaćinstvo ima 7 članova. Iselili su se u Veles (Makedonija) 1967. godine iz ekonomskih razloga („radi boljeg života”). Nosilac domaćinstva js bez školske spreme.
3. Purković Hilmo
Domaćinstvo ima 8 članova. Iselili su se u Sjenicu 1955. godine iz ekonomskih razloga. Nosilac domaćinstva je bez školsks spreme.
4. Brajović Ljubo
Domaćinstvo ima 9 članova. Isslili su se 1981. godine u Adrane kod Kraljeva, radi zaposlenja i školovanja. Dva člana domaćinstva su bez školske spreme, a 7 lica je završilo osmogodišnju osnovnu školu. Porodična slava: Sv. Nikola.
5. Purković Hivzija
iseljen u Sjsnicu;
6. Purković Hilmija, iseljen u Sjenicu;
7. Kučević Salih, iseljen u Novi Pazar;
8. Biberović Fehim, iseljsn u Novi Pazar;
9. Balija Murat, issljsn u Sjenicu.
Terenska istraživanja ukazuju na to da su se stanovnici Pralje uglavnom selili u Kraljevo, Novi Pazar, Sjenicu i Veles (Makedonija).
Učešće stanovnišgva do 19 godina starosti 1971. je iznosilo 50,00%, 1991. godine 28,57%, a 2002. godine 41,17%, dok je učešće stanovništva starijeg od 60 godina 1971. iznosilo 10,00%, 1991. godine 28,57%, a 2002. godine 23,54%. Indeks starenja je 1971. bio 0,20, 1991. godine 1,00 i 2002. godine 0,57 indekenih poena. Na osnovu podataka iz gornjih tabela može se reći da je selo na pragu demografskog gašenja.
Stanovništvo po veroispovesti
Godina 1991. %
pravoslavni 14 100,00
muslimani – –
ostali – –
Stanovništvo po nacionalnoj pripadnosti
Godina 2002. %
Srbi 17 100,00
Bošnjaci – –
Muslimani – –
Ostali – –
Selo je naseljeno srpskim stanovništvom, koje uglavnom slavi Sv. Nikolu. Doseljeno u XVIII veku iz Crne Gore.
U ovom selu je 1981. bilo 13 lica sa preko 15 godina starosti u ovom selu, 1991. godine 10 i 2002. godine 11 stanovnika. Od 11 lica preko 15 godina starosti 2002. godine, 2 su bila bez školske spreme, 3 sa 4 razreda osnovne škole, 3 sa osnovnom školom i po jedno lice sa KV školom i srednjom stručnom školom. Jedno lice js sa nepoznatim školskim kvalifikacijama, a evidentirana su i 2 nepismena stanovnika.
Selo ima 17 stanoviika, od toga 66,66% domaćinstava živi od poljoprivrede, a 33,34% domaćinstava spada u kategoriju mešovitih, nema ekonomsku perspektivu i demografsku budućnost.
IZVOR: UNIVERZITET U BEOGRADU GEOGRAFSKI FAKULTET, Mila A. Pavlović: SELA SJENIČKOG KRAJA antropogeografska proučavanja – naučna monografija, štampa „Forma B“, Beograd, 2009. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)