Poreklo stanovništva sela Gornja Gušterica, opština Lipljan (Kosovo i Metohija). Prema studiji „Kosovo“ Atanasija Uroševića. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Selo je u ravnici, u podnožju planine Žegovca, na sastavu Janjevske i Oklapske reke.
Do 1930. delilo se na Gornju i Donju mahalu, koje je delio slovinjski put (put za Slovinje). Od pomenute godine, izmeštanjem zbog poplava, koje vrše i Janjevka i Oklapska reka, počele su se stvarati nove mahale. 1932. već je bilo šest kuća na desnoj strani Janjevke i ta je mahala dobila naziv Grbljača. Dve kuće su pak bile preseljene na levu obalu Oklapske reke, na mesto Trole.
Selo je bilo čiflik nekadašnjih kosovskih samozvanih vlastodržaca Džinića, u njemu se stanovništvo smenjivalo, te nema ni starinaca ni mnogo starih doseljeničkih rodova.
Srpski rodovi:
– Jerci (1 k. Sv. Arhanđeo). Doseljeni iz Ibarskog Kolašina početkom 19. veka. Najstariji su od svih rodova u selu. Pojasevi su im u 1932. od doseljenja bili: Živa, Jovanče, Deka, Milan (50 godina).
– Šušini (3 k., Sv. Nikola). Doseljeni iz Kamenoglave u Gornjoj Moravi uskoro posle Jeraca. Pojasevi u 1932. od doseljenja: Stanko, Stola, Trajko, Jovan (60 godina).
– Kekići (3 k.,Sv. Nikola). Preseljeni iz Glogovca kad i Šušini.
– Stepići (5 k., Vavedenje). Doseljeni od Debra (od Dibre) oko 1830. Pojasevi u 1932. od doseljenja: Sima, Marko, Mladen (70 godina).
– Slavići (3 k., Sv. Arhanđeo). Doselili se od Krive Palanke u Šaškovac, pa posle kratkog vremena se, 1830. (znaju godinu doseljenja) preselili u G. Guštericu. Od Krive Palanke su izbegli od krvi, a iz Šaškovca su se preselili zbog svađe s Arbanasima.
– Sandić (1 k., Sv. Jovan Krstitelj). Predak mu je doveden s majkom iz nekog susednog sela kao pastorak oko sredine 19. veka.
– Bužar (5 k., Mitrovdan). Preseljen iz Novog Sela (na Gračanki) sredinom 19. veka.
– Mula Jašini (3 k., Sv. Petka). Preseljeni iz Gračanice sredinom 19. veka. Prezime im je po pretku Jašikoji je u G. Gušterici pri doseljenju bio jedino pismeno lice „mula”.
– Karaperići (2 k., Sv. Nikola). Početkom 19. veka su od zuluma izbegli iz Kukavice (Marevce, Novobrdska Kriva reka) u Bukovicu. Iz Bukovice su uskoro prepši u Dobrotin, gde im je u svađi s Arbanasima poginuo jedan od predaka, te se potom ponovo vraćaju u Bukovicu, odakle su se u G. Guštericu doselili na pet-šest godina po dolasku muhadžira.
– Ćirković ili Topličanac (1 k., Đurđic). Preseljen iz Topličana oko 1870.
– Stalići (2 k., Đurđic). Preseljeni iz D. Gušterice oko 1890.
– Sušički (1 k., sv. Nikola). Preseljen od roda Markovčana u Sušici oko 1880.
– Perenići ili Deljini (1 k., Sv. Mina – „Sv. Kralj“). Preseljeni od istoimenog roda iz Dobrotina u D. Guštericu, a u G. Guštericu prešli oko 1890.
– Mužičanac (2 k., Sv. Arhanđeo). Preseljen od roda Paćariza u Mužičanu oko 1895.
– Kukuregdžići (2 k., Sv. Nikola). Preseljeni iz istoimenog roda u D. Gušterici oko 1900.
– Šopčići (3 k., Sv. Arhanđeo). Preseljeni iz istoimenog roda u Livađu oko 1900.
– Dimić (1 k., Sv. Jovan Krstitelj). Preseljen oko 1905. iz Robovca iz roda Pećinovića.
– Bakšići (1 k., Sv. Janićije). Pre seljen iz istoimenog roda u D. Gušterici u Livađe, a iz Livađa u G. Guštericu 1916.
– Gavršović (1 k., Sv. Arhanđeo). Doseljen 1920. iz Aranđelovca (Šumadija) na ženino imanje.
Pravoslavni Cigani:
– Vukašinovići (4 k., Sv. Vasilije). „Šetali” svuda po Kosovu. U G. Guštericu davno doseljeni.
– Jozići (1 k., Sv. Vasilije). I ovi „šetali” svuda po Kosovu. U G. Gušterici se nastanili 1915.
Muslimanski Cigani:
– Ramadanović (1 k.). „Šetali” po Kosovu. U G. Gušterici nastanjeni oko 1910.
IZVOR: SANU, Srpski etnografski zbornik, knjiga LXXVIII, Odeljenje društvenih nauka, Naselja i poreklo stanovništva, knjiga 39, ATANASIJE UROŠEVIĆ: KOSOVO, IU “Naučno delo“, Beograd, 1965. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
____________________
DODATAK: Podaci prema Popisu stanovništva KiM iz 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Dragiša Gile Živković.
Selo GORNJA GUŠTERICA, izveštaj učitelja Vukadina Popovića:
Ovo selo je imalo 25 srpskih kuća. Ranije je bilo čifluk kosovskih samozvanih vlastodržaca Džinića. Stanovništvo se smenjivalo te nije bilo mnogo ni starinaca ni mnogo doseljenika. Svoju zemlju imalo je 5 porodica. Dve su bili starinci i dobrog imovnog stanja – Zarka Krstića sa 14 čeljadi i sa zemljom od 17 dana oranja i Trajka Mitića sa 7 članova i 15 dana oranja. Vlasnici zemlje bili su i domaćinstava slabog stanja Mona Maksimović 5/8, Deka jovanović 6/3 i Dika Stanković 5/2. Doseljeničke kuće poreklom su: druga iz Kolašina, oko 200 godina, a prva i treća pre 100 godina iz Morave.
S manje svoje a s više agine zemlje bili su Živan Nedeljković sa 8 članova. On je uporedo sa svojom zemljom od 10 dana oranja obrađivao i aginu od 30 dana oranja. Njegov aga bio je Ibija Hadži-Jusufović iz Prištine. I aga i čifčije su bili dobrog imovnog stanja. Drugo domaćinstvo, Rajka Petkovića sa 7 članova i svojom zemljom od 4 dana oranja obrađivao je i zemlju Boža Topala iz Janjeva od 36 dana oranja, koji je bio imućan a i čifčija je dobro živeo. Oba ova domaćinstva bila su u selu od starina. Domaćinstva i slobodni seljaci i polučifčije imali su svoje kuće i dvorišta sem Rajka Petkovića, koji je živeo u aginoj kući.
Potpunih čifčija bilo je 18. Tri su bili starosedeoci. Domaćinstva Tajka Zarića sa 4 člana porodice obrađivalo je 200 godina pre1912. aginu zemlju Abije iz Prištine. Aga je bio imućan a čifčija siromašan. Starosedeoci Trajko Šušić sa 16 čeljadi i Todor Petković sa 6, obrađivali su čifluke od Bože Topala od 50, odnosno 20 dana oranja. Njihovi preci radili su na toj zemlji od pre 250 godina. Oba domaćinstva bila su dobrog imovnog stanja. Porodica Petković je živela u aginoj kući.
Došljaci su bili iz okolnih sela. Iz Donje Gušterice doselile su se 4 kuće: Pre 20 godina došli su Kola Krstić sa 8 osam čeljadi i radio je na čifluku od 16 dana oranja kod age Škodra i Mita Trajković sa 4 člana, koji je obrađivao čifluk Raif-age. Age su bile iz Janjeva. Prvi je bio “orta” a drugi dobrog imovnog stanja, dok je čifčija prvog bio dobrog, a drugog slabog stanja i stanovao je u aginoj kući. Kasnije doseljenici Aleksa Nešić sa 2 člana obrađivao je zemlju Gaspara Karamatića od 4 dana oranja, a Boža Stalić sa 7 čeeljadi Abijinu zemlju od 26 dana oranja. Imovno stanje prvog čifčije bilo je slabo i živeo je u aginoj kući, a drugog “orta” i imao je svoju kuću.
Iz sela Sušice doselile su se tri porodice: pre 50 godina došao je Trajko Živić sa 5 članova, a radio zemlju Gospara Karamatića do 15 dana oranja, Stevan Simić sa 8 članova i obrađivao je zemlju Tunašinka (?) od 30 dana oranja, a pre 20 godina Anđel Krstić sa 5 članova, i obrađivao je posed Tade Raifova iz Prištine, od 6 dana oranja. Raif je bio “orta” imovnog stanja. Prvi i treći čifčija bili su dobrog imovnog stanja i živeli su u aginim kućama, a drugi je imao svoju kuću, ali je biosiromašan. U siromašne došljake spadao je i Mladen Marković sa 5 članova, doji je radio zemlju Dila iz Janjeva od 15 dana oranja. Preci su došli pre 100 godina iz Konjuha. Imao je svoju kuću i dvorište.
Bilo je i dosta čifčija dobrog imovnog stanja. Doseljenici iz Mužičana od pre 20, odnosno 15godina bili su Ćirković Marinko sa 7 članova i 25 dana oranja zemlje Gospara Karamatića i Trajka sa 10 članova i 30 dana oranja čifluka Zaita iz Prištine, koji je bio dobrog imovnog stanja. Čifčije su živele u aginoj kući a u svom dvorištu. Iz Novog Sela pre 100 godina došli su preci Stevana Slavića sa 14 i Mladena Živića sa 12 članova. Oni su obrađivali čifluke aga iz Janjeva od po 35 dana oranja, i to Ivana Albata i Gaspara Karamatića. I ove čifčije su živele u aginim kućama a svojim dvorištima.
Iz Bukovca, Dobrotina i Livađa došlo je po jedno domaćinstvo. Iz prvog sela bio je mona Karaperić sa 6 čeljadi. Obrađivao je zemlju Zaita-bega od 15 dana oranja. Preseljen je pre 50 godina. Pre 5 godina došao je iz drugog sela Dela Perenić sa 8 članova. Radio je na zemlji Tunašinka (?), od 30 dana oranja, a pre 10 godina doselio se iz trećeg sela Mihailo Mitić sa 13 članova, koji je radio na imanju istog age od 30 dana oranja. Prvi čifčija je imao svoju kuću, a sva trojica dvorišta.
Agalari su plaćali porez od 1887. godine. Od tada čifčije su davale četvrtinu proizvoda. Ugovor s agom imao je samo Anđel Krstić.
Komentari (0)