Poreklo prezimena, selo Ljubiš (Čajetina)

Poreklo stanovništva sela Ljubiš, opština Čajetina – Zlatiborski okrug. Iz knjige „Zlatibor – antropogeografska ispitivanja“ od Ljubomira Ž. Mićića. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Položaj sela.

Ljubiš je jugoistočno od Male Čigote i Murtenice. Atar mu se proteže za 5 časova (hoda) do Krive Breze u Zlatiboru. Duboko ga proseca Ljubišnica. Pruža se na jugoistoku do Ćave i Treštene Stjene, gde nastaje selo Visoka. Selo je veoma brdovito i krečnjačko, samo je Gornje Selo nešto blaže od Donjeg.

Uzak prolaz Ljubišnice kroz Rebar i Joksimoviće Krševe deli Ljubiš na Gornje i Donje Selo.

U Donjem Selu su, na desnoj strani Ljubišnice, na Visu Pećinari, Čubraci i Radojičići (prelaze na levu stranu Ljubišnice po Ćavu); pod Brestom u Dolovima i na levoj strani reke u Kaluđerovini su Žunići, Terzići i Lazovići; pod Jankovim Poljem su Kukanjci, na Guvini Stankovići i u Kraljevom Potoku Suzovići. Na levoj strani Ljubišnice su kod Drine Kovačevići, u Gudurama Bogdanovići, u Obarku Obradovići dok su Smiljanići na Brdima, Lukama, Glijetu, Staroj Kućetini, Dolini i Smiljanskom Brdu.

U Gornjem Selu su sa desne strane Ljubišnice Dacovići, Ušendići, Joksimovići i Markovići u Obarcima, sa leve strane reke su Ršumovići, Prektovići, Marići, Cvjetići i Šibovići.

U Donjem Selu, kraj Ljubišnice ipored ruma Užice – Nova Varoš je mehana, škola i sudnica.

Vode.

U Gornjem Selu su glavni izvori: Vrelo u Krajnjem Potoku, u Cvjetnjaku, u Brezicama, Velika Česma, vodica od koje postaje potok Kućište, Tadijevac i Mumljava*.

*Mumljava je na desnoj strani Ljubišnice u jednoj steni, dubokoj 2-3 i širokoj 2 metra, na jednom kraju izvire a na drugom teče kroz kamen. Kad udari jaka kiša voda ne može proći ispod stene, napuni pećinu i prelazi preko nje i u steni neprekidno „mumlja“. Sa nje nose vodu Joksimovići silazeći pomoću merdevina.

U Donjem Selu: Ljubiško Vrelo, Solarka u Potocima (od njega je potok niz Žunjića Dolove), Kamena Česma, Vrela, Česma u Dumači od koje nastaje potok Ambarine, u Majdanu Sedranom (Sige), Skakavica (sliva se kod Obradovića Groblja), Vrelo u Dolovima (ide u Obradovića Bent), Smiljanska Voda i Sige.

Zemlje i šume.

Njive i livade zovu se: Liješće, Nevolja, Krševi, Borići, Metaljka, Bućino Kućište, Varagina Koliba, Obarić i Ršumska Pećina u Gornjem Selu; Straža, Dragošeac, Vranjevina, Podovi, Ravno Brdo i Presla.

Šume ima u Jelama, Stajištu, Jarugama, Crnom Vrhu, Ušendića Čestama, Marića Čestama i Zabranima.

Ispaše su: Bojište, Bregovi, Krš i Šegarice.

Ime selu i krajeva, starine.

Priča se da je se Ljubiš nazvao po nekom Ljubiši, pretku Dacovića.

Kaluđerovina i Kaluđerske Ćelije sa leve strane reke u Donjem Selu su dobile ime po „grčkom“ manastiru koji je tu bio*.

*Tu je jedna Pećina a ima i Grčko Groblje; u blizini su iskopavali, naročito kod mehane, neobično velike ljudske kosti i novac iz 1633. godine u veličini petodinarke.

Nevolja (ili Nevalja) je dobila ime jer je to mesto jako „usporito i uzbrdito“, te je ovud „nevoljno“ proći. Jankovo Polje je dobilo ime po Cincar Janku, koji se ovde u društvu sa Lazarom Mutapom borio protiv Turaka. Straža je dobila ime zbog toga što je tu bila pogranična karaula do 1833. godine, Kraljev Potok, što je tu dolazio nekakav kralj itd. Na Repištu i Smiljanskom Brdu ima Selište* a na Selskom Zborištu Crkvina.

*Priča se da su tu živeli Grci; iskopavali su legene i bakarne sanove.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

–Dacovići (Zečevići) je „najstarije vatrište“ u Ljubišu. Oni su ranije stanovali na Zečevu Brdu u Bjeloj Rjeci mada vele da im su to bile „ljetnice“ a „zimnice“ u Zečevoj Previji po Malom Čigotom na Zlatiboru. Od njih su Zečevići u Sirogojnu i Gorobilju. Bili su jedno vreme gotovo zamrli i porodicu je obnovio jedan mališan, Damljan (Daco), slave Đurđevdan

–Smiljanići: Pre 300 godina doseljene su tri snaje-jetrve: Smiljana, Ojdana i Jasna iz Kotora* u Dalmaciji, pa se Smiljana nastani u Ljubišu na mestu koje se sada zove Stara Kućetina, Ojdana u Visku (od nje su Ojdanići) a u Kruščicu (od nje su Simićevići, Stojići i Vasovići). Od Smiljane je danas velika porodica Smiljanića, koji ima u Ojkovici, Alin Potoku, Čajetini, Jasenovi, užičkim Ravnima, Užicu, Čačku, Požezi i okolnim selima; Godoviku, Rasnoj, Visibabi i Bakionici. Mnogo ih je kao činovnika svih grana rastureno po Srbiji, slave Đurđic.

*Da ne bude iz Kotora u vrh Metohije, pod Suvom Gorom bliže Ibarskom Kolašinu.

Pre 200 godina doseljeni su:

–Žunići (Terzići i Lazovići) iz Bijele Rijeke***.

–Čubraci (Radojičići) su „iz Turske“ od kojih su od pre 100 godina Bogićevići u Rečicama kod Požege, slave Stevanjdan.

–Joksimovići (Cvjetići) su iz Vraneša, najpre bili odseljeni u Šumadiju gde ih je počela „satirati i moriti neka bolest“ te se vrate u Ljubiš, slave Đurđevdan.

U drugoj polovini 18. veka doseljeni su:

–Kukanjci (Mjailovići) su iz Kuknja kod Prijepolja, slave Nikoljdan.

–Ršumovići su iz Negbina od Kuzelja, od njih su Ršumi u Rasnoj kod Požege i Sevojnu kod Užica***.

–Marići su iz Kućana od Gogića, ima ih u Sevojnu i Rasnoj***.

–Obradovići (Suzovići) su iz Radojne, ima ih odseljenih u Crljene kod Beograda, slave Nikoljdan.

–Prentovići, pozvali ih i naselili Dacovići „od Kosova“, slave Đurđevdan.

Početkom 19 veka doseljeni su:

–Stankovići su od Draškovića iz Močioca, ima ih u Kruščici, slave Nikoljdan.

–Pećinari su iz Kruščice od Simićevića, jedna porodica u Smiljanićima*/***.

–Ušendići su iz Hercegovine došli na poziv Joksimovića, slave Đurđevdan.

–Bogdanovići su iz Kosatice, ima ih u Nikojevićima, slave Aranđelovdan.

–Kovačevići su „iz Kostura u Turskoj“, slave Đurđevdan.

U vreme ratova 1876. godine doseljeni su:

–Markovići su iz Bistrice, slave Đurđevdan.

–Šibovići su iz Gostilja***.

*Njihov praded Mihajlonije dobro stajao sa seoskim agom, Turčinom, tri godine mu ovaj davao samo jarce na čuvanje a ostalim muzene ovde i koze, ubije ga i pobegne u Ljubišku Pećinu gde je živeo kao hajduk do Prvog Ustanka.

***Ne kaže se koju slavu slave.

IZVOR: Ljubomir Mićić – Zlatibor. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.