Poreklo prezimena, selo Ravni Del (Vlasotince)

Poreklo stanovništva sela Ravni Del, opština Vlasotince. Istraživanje „Sela u vlasotinačkom kraju“ saradnika portala Poreklo Miroslava B. Mladenovića Mirca, lokalnog etnologa i istoričara

Nastanak sela i poreklo stanovništva:

Selo Ravni Del je naselje u opštini Vlasotince u Jablaničkom okrugu.

Prema popisu iz 2002. bilo je 183 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 256 stanovnika).

Na planinskoj zaravni, blagih padina planininskog ogranka Bukove glave, sa leve strane reke Vlasine, prostire se planinsko selo Ravni Del, na nadmorskoj visini od 543 do 700 metara nadmorske visine.

Ravni Del je seosko naselje razbijenog tipa, zaravnjenom grebena između klisurastih dolina Rastovnice i Bistrice, levih pritoka Vlasine, 7 kilometara istočno od Vlasotinca.

U naselju Ravni Del živi 152 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 44,1 godina (43,8 kod muškaraca i 44,4 kod žena).

U naselju ima 61 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,00.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografska slika stanovništva posle Drugog svetskog rata je izgledala ovako:

1948.(369 stanovnika), 1953.(344), 1961.(362), 1971.(341), 1981.(298), 1991.(256) i 2002.g. (186 stanovnika).

Do 1940 godine selo Dejan je bilo opštinsko mesto sreza vlasotinačkog.

Do tada administartivno je dejanskoj opštini pripadalo: Dejan sa zaseocima: Lenovo (Lenove), Zlatićevo (Zlatiševe), Predanča (Prodanča), Đorđine, Mankiševe (Mankićevo); selo Borin Do sa zaseocima Bilo i Džakmonovo.

Posle Drugog svetskog rata (1945.g.) stvorena je drugačija administrativno-topografska karta rasporeda ovih naselja.

Tako je zaseok Mankićevo (Mankiševe) pripao selu Ravni Del, a zaseok Bilo je pripao Donjem Dejanu.

Zaseok Zlatićevo je postalo kao naselje i selo.

Zaseoci:Levenove, Đorđine i Predanča su ušli u sastav sela Gornji Dejan.

Selo Ravni Del u lokalnom govoru se naziva Ramni Del. Obuhvata 10 mahala: Stanimirovce (10k), Padina (4k), Mitkince (10k), Dubrava (14k), Donja mala (13k), Gromađe-Grmađe (8k), Jabučje (10k), Sokak (9k), Bara (8k), i Krst (12k).

Najkraće, selo Ravni Del se sastoji iz dve celine: samog Sela Ravni Del (sa mahalama) i zaseoka Mankićevo(sa mahalama).

Ta podela je administrativna, topografska i „lokalno-seoska“- prema rodovskim celinama.

Tako u zaseok Mankićevo postoje mahale (rodovi): Stanimirovci, Padina (Rajkovci), Mitkinci i Dubrava.

Dok, samo Selo Ravni Del se sastoji od više mahala: Donja Mala, „Sredina sela“ i Gornja Mala.

Postoje i ovakve podele mahala u Selo Ravni Del:Donja mala –Velinci, Vitište (Šućurovci, Bara, „Krst“(Sredina Sela), Sokak,Jabučje, Grmađe.

Naselje je formirano na mestu sa ostacima starije naseljenosti -tragovi iz kameno doba i rimskih građevina na lokalitetu Crkvište i sl..

Predanje o nastanku sela:

Prema prvom predanju sam naziv sela RAVNI (RAMNI) DEL potiče iz dva dela ovakvih reči:- DEL i RAVNIŠTE(RAMNIŠTE), pa se spajanjem te dve reči dobio R a v n i (R a m n i) D e l.

*

U početku formiranja naselja Ravni Del su samo bile 12 kolibe(pojate). Od tih pojata kasnije su nastale kuće i mahale po rodovima.

Stanovništvo se raseljavalo tamo gde je bilo najpogosnije za stočarstvo i sadnji krompira, žitarica i voća.

Selo nastaje u vreme osmanliske najezde sredinom XV veka, kada se doseljava stanovništvo iz vlasotinačkoga sela Tegošnica (tada su bila sela u sastav ovog naselja: Stranjevo, Tegošnica, Donje Gare-sa Krčinovom, i Krivi Del).

Taj deo naselja u Dejanu, Kruševici i Ravnom Delu je magom raseljavano kada su bile bune i ustanci protivu Turaka.

Tako su često u ovom kraju mnoga naselja bila dugo vekova bila pusta, da bi se kasnije krajem 18. i u 19. veku naseljavalo višeetapno stanovništvo sa svih strana.

Prilikom postojanja dejanske crkvene parohije, postojale su crkve u zaseoku Mankićevo a i u samo Selo ispod Džarkove Čuke(gde su postojale i ovčarske kolibe), a i u potesu Crkvište.

To kazuje na starost ovih naselja, a ovo stanovništvo sada u Selo Ravni Del je mahom nastalo od 12 koliba koje su se raselile iz sela Donje Kruševica, a drugi deo stanovništva se naselio iz crnortravsko-vlasinskoga kraja višeetapno.

Dok, u zaseoku Mankićevo (do 1940.godine prpadalo topografski i adsministrativni-atarski selu Dejan) naseljavanje je takođe bilo višeetapno, a ima i „ostaka“ starih rodova iz predhodnog perioda naseljavanja-čak i starosedelačkog stanovništva.

Tako i danas na potesu Crkvište(kod kuće Bore Stankovića-učitelja) u Mankićevu ima zidina od nekada postojeće crkve-takođe ima ostataka postojanja crkve i u Selo Ravni Del.

Stanovništvo je srpsko (slave: Sv.Đorđa i Sv. Nikola, litije Đurđevdan.)-prema Stamenković Srboljubu („Geografska enciklopedija Srbije, knjiga 1 (A-Đ), 2001.g. Beograd).

Nažalost ova istraživanja oko seoske slave(Litije) i krsnih slava, u mnogim selima su pogrešno napisane ili su čak i upisane nelogično.

Kao lokalnom etnolologu je dobro poznato da je Đurđevdan posebno obredni praznik bio od vajkada kod svih Srba; pa je često uziman i kao krsna slava mnogih rodova u ovom kraju: vlasinsko-crnotravsko-vlasotinačkoga kraja.

Interesantna su atarska zbližavanja sličnih rodova i iz drugih sela u pogledu imanja i šuma.

Tako Mankićevci (Stančići) imaju jedno do drugog imanje i šume u potesima: Bara- Džarkova Čuka, sa Milenovićima iz Đorđine (Crnonica), livade sa Dejancima (Tasići) i Petrovići i Stojanovići (Predanča) i Mladenovići (Bara).

Zanimljiv je potes BAZOVICA (ispod Džarkove Čuke-gde sam i sam tu bio ovčar i govedar-podvukaoM.M 2014.g), gde su bile njive i livade i šuma Mankićevaca, Đorđinaca (Dojčinović, Đurić).

Čak taj potes označava i naziv nekad srpskog sela BAZOVICA u znepoljskoj oblasti (Bugarska danas-a do 1878.g pripadalo Srbima)- pa je posle 1879.g. Berlinskog kongresa ta teritorija pripojena Bugarskoj.

Kasnije posle toga iz tog kraja čitavo srpsko stanovništvo je raseljeno u oblastima: vlasinsko-crnotravsko-vlasotinačk-lužnički kraj i to višeetapno.

Potes PEJINO GROBLJE se nalazi sa leve strane reke Vlasine, na kosi sela Ravni Del kada se pređereka Vlasina kod mesta “Orače”.

Tu su nekada bile kolibe jedna do drugih rodova: Marinkovići (Petkovići)-Ravni Del, Veljkovići (Kruševica-Ravni del), Ivanovići i Lepojevići-Jankovci (Kruševica).

Kolibe i voćnjaci sa gradinama (baštama) su korišćene sve do kraja 20 veka. Danas je sve to uraslo u šipražje i bukovu i drugu šumu.

Po ovom potesu se vidi da je obde bilo naselje, a Peja se pominje i u gornjem delu sliva reke Vlaisne, što označava i poreklo nasljavanja ovog stanovništva krajem 18. i u 19 veku sa područja Crne Trave i Vlaisnske i Znepoljske oblasti .

* * *

Anegdote:

Sam naziv sela potiče iz reči sa dva dela: Ramnište (Ravnište) i Del – zaravan se tako zove u ovom kraju, pa se tako verovatno i dobio naziv sela Ravni Del.

U ovom kraju se Ravnište naziva Ramnište pa se tako u topografskim kartama selo vodi kao Ramni Del, a u administrativom pogledu u opštini kao Ravni Del. Postoji anegdota iz vremena vladavine Turaka.

Kada je Turčin išao konjem u usponu od Ravnog Dela za Krivi Del, pošto se umorio upitao je :”Gde smo stigli?”

Dobio je odgovor Ravni Del, i na to je rekao:”Ako je ovo Ravni Del, kakav je onda taj Krivi Del?”

* * *

STARINE:

U zaseku Manićeva sa toponimom CRKVIŠTE (Stanimirovci, kod kuće Bore Stankovića, učitelja, rođ. 1949.) još postoje tragovi zidina nekadašnje crkve.

Verovatno su to ostaci nekadašnje naseljenosti (tragovi iz kamenog i rimskih građevina na lokalitetu Crkvište i sl.) ili srednjovekovne srpske crkve; jer postoji ta predpostavka da su pored ove crkve postojale još dve crkve u Selo Ravni Del.

Istraživaču ostaje “pretpostavka” da je na tom mesto postojala prvo rimska, pa onda i srpska crkva, jer se ovaj atar dejanski pominje u srednjovekovnim turskim popisima u okviru sela DEHAN(Dejan)-niške nahije.

Ta “pretpostavka” je čak potkrepljena da se pominjala DEJANSKA PAROHIJA, a da kasnije u Dejanu uopšte nije bilo postojanja bilo kavih crkava-verovatno su porušene u vremenu pod zulum Turaka.

Još jedna neistražena činjenica napominje starine koje su postojale u ovom kraju iz vremena vladavine Rimljana-latina, kao i više njihovih kastela i ostataka crkava u drugim selima ovoga kraja.

Za vreme Turaka u ovom kraju se rudarilo. Tako od planinske rečice Gracka, sa atara planinskog zaseoka Predanča dejanskog atara (i Mankićevo pripada dejanskom ataru), postojala je “vada” koja je ravno-krivudala do ispod mahale Grmađe- sve do mahale potesa RUDIŠTE zaseoka Mankićeva sela Ravni Del.

Na tom mestu je na “fizički” način se prečišćavala vodom ruda gvožđa, koje je kopana u tom delu sela na mestu zvanom Rudište.

O tom vremenu su 70.godina 20. veka mogle da se čuju priče starijih ljudi iz sela Kruševice i Ravnog Dela.

Danas tom “vadom” je prosečen pet kilometara makadamski put na relaciji Ravni Del-Predanča, ali su ostala sećanja i zapisi o starinama o rudovanju za vreme Turaka.

*

U selo Ravni Del su iz nekada postojale tri crkve.

Jedna crkva je bila na potesu mahale Mankićevo, kod kuće Bore Stankovića (1949) učitelja-gde još ima ostataka te crkve.

Dok druge dve crkve su postojale u Džarkovu Čuku, gde su predhodno bile 12 kolibe naseljene iz sela Kruševice, potom tu sagrađene kuće čakmare pokrivene sa slamom-kuće staroga sela.

Zapis: 2011.g. s. Ravni Del

Kazivač: Dragan Cvetković Ravni Del

Zabeležio: Miroslav Mladenović lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

P r a v o s l a v lj e:

Meštani Ravnog Dela su pravoslavne vereispovesti i poštuju crkvene praznike i slave.

Selo Ravni Del ima dve topografske celine: Selo Ravni Del i Mankićeve (Mankiševe)-Mankićevo.

Zajdenička seoska slava(Litije) je Spasovdan, koji se proslavljao kod „Ksta“ u selo, što se i sam autor ovog članka seća iz svoje mladosti.

U Selo Ravni Del krsne slave su:Sveti Nikola i Đurđevdan, dok u zaseoku Mankićevu su krsne slave: Sv. Đorđa „Posna“, Pejčindan, Đurđevdan i Gmitrovdan.

*

Pravoslavna crkva Sv. Arhangel Gavril, locirana u mahali Vlasina, sagrađena 1838. godine, poznata je po velikom crkvenom zvonu (meštani kažu da je treće po jačini u Evropi) izlivenom 1885, u vreme vladavine kralja Milana Obrenovića.

Današnji hram sagrađen je odmah iza 1878.godine. Pre toga je bila starija crkva. Na dan crkvene slave, u mesecu julu, u Kruševici je do dsredinom 20. veka bio veliki sabor. Dolazilo se sa svih krajeva okolnih sela.

Crkveni obredi stanovništva dejansko-kruševačke parohije se odvijao u dve parohije:

Crkve u Kruševici (koja je postojala i pre današnje crkve na mestu Babin Del) i u dejanskom ataru(kod mesta Crkvište-Mankićevo i u Selo Ramni Del-u srednjem veku) od izgradnje kruševačke crkve oko 1838.godine.

Postojale su dve parohije: KRUŠEVAČKA (Velika Kruševica, Crnatovo, Boljare, Crna bara) i DEJANSKA (Dejan, Ravni Del i Mala Krusevica).

Kruševačka parohija je 1924. godine imala 2278 duša, a Dejanska 1882 duša.

Sveštenici (popovi) koji su služili pri ovoj crkvi:

– Prvi sveštenik (pop) pre oslobođenja od Turaka bio je pop Stojan.

– Pop Kosta(takođe pre oslobođenja od Turaka),

– Pop Stanko Cocin „ot Dejan“ (oko 1866),

– Onufije Popović (1875-1895),

– Mihajlo Stefanović, paroh dejanski (oko 1893),

– Dimitrije C. Zdravković (1895-1915),

– Marko Fišić, paroh dejanski (oko 1908),

– Jovan Popović (oko od 1908),

– Jovan Milojković(1919-1923.g),

– Radivoje Davinić (1924-1952),

– Nikolaj Bazbaj (ruski emigrant),

– Dobrivoje Šušulić, paroh kruševački i Zoran Stojanović (pred kraj 20. veka-današnji arh. namesmik vlasotinački, koji i danas u 21. veku opslužuje ove parohije).

Danas stanovništvo sela Ravni Del slavi svoje krsne slave, a povratili su i svoje stare običaje vezane za crkvene obrede krštenja i venčavanja u crkvi.

Nažalost kruševačka crkva je dugi niz desetina godina 20. i 21. veka bila ruinirana, pa se ostavljalo malo prostora za prave vernike pravoslavlja u selo Ravni Del.

Sada su napori za obnavljanje runiniranog ovog crkvenog hrama u selo Kruševica, pa se tako danas i veliki broj mladih obraća sveštenstvu prilikom obavljanja pravoslavih obreda u vremenu krsnih slava.

* * *

Selo nekad i sad:

Ravni Del je povezan sa makadamskim putem sa asfaltnim putem Vlasotince -Svođe. Makadamski put odnosi voda posle svake veće kiše, pa je prilaz selu otežan tokom kišnog perioda.

Selo je elektrificirano, a ima i vodovod zdrave pijaće vode sa planinskih izvora.

Selo je zaseljeno iz sela Kruševica, gde su preko reke Vlasine, prvo bile pojate za stoku, da bi kasnije postale kuće za porodice.

Pošto je selo bilo zasnovano kao stočarsko naselje sa 12 koliba, onda su ravnodelci i mankićevci bili poznati kao stočari-ovčari, koji su napasali stada čak i u potesu do Bukove Glave.

Neki su čak i „iljadili“ u čuvanju ovaca. Ovce su se čuvale zbog vune i mleka, a prodavala se šiljegovina i ovnovi čak u Stambol i Solun.

Bili su neki poznati trgovci stokom.

U vremenu nemaština pod Turcima i Bugarima, ravnodelci su čuvali stoku po pojatama van svojih kuća prema Džarkovoj Čuki.

Tako baba Roska(devojačko Ranđelović) rođena ranodelka 1903.godine je ispričala priču kako su u vremenu gladi i nemaštine „žirili“ tokom zime svinje u potoku Gracka-prema selu Predanča.

Nekada su se stanovnici pored stočarstva bavili drvarenjem, a taj oblik rada je održan i danas. Bili su poznati drvari sa volovskim zapregama.

Prodavali su i prodaju drvo za ogrev i drvenu građu.

Bilo je i zanatlija:krojača-terzija,vodeničara, muzikanata(gajdaša i trubača), ciglara…..

 

U godini nemaštine sredinom 20. veka kao i okolini- stanovnici siromašnih sela u ovom kraju su odlazili u Vojvodini u berbi „žutog“ kukurza-da bi se prehranili „žutom“ projom.

Ovo naselje je naseljeno velikim delom Srbima. To je nekada bilo čisto stočarsko naselje.

Selo Ravni Del je elektrificirano 1974.godine., a vodom se snabdeva sopstvenim vodovodima.

Ima četvorogodišnju osnovnu školu osnovanu 1948.godine, a osmogodišnju osnovnu školu deca pohađaju u selo Kruševica.

Ravnodelci su poznati po drvarenju kao rabadžije. Od toga živi većina.

Kao prve investicije od zarade mnogi su kupili traktore.

U prošlosti su bili i ciglarski pečalbari, a sada su mahom zidari pečalbari.

Nadomak Ravnog Dela u Džarkovoj čuci meštani sade planinski krompir, a uspevaju i žitarice.

Mnogi sade i vinograde. Klima pogoduje voćarstvu i pčelarstvu. Ravnodelci se i danas bave stočarstvom – čuvaju se krave. Volove za vuču su zamenili traktori.

Postoje još domaćinstva koja čuvaju ovce, koje se napasaju zapuštenim livadama ispod Bukove glave u rejonu sela Predanca i Kozila.

Posle Drugog svetskog rata iz sela se iselilo dosta mladih obrazovnih ljudi-među njima učitelja, nastavnika i medicinskih radnika.

U toku leta početkom i krajem 20 veka ravnodelci su bili poznati pečalbari-ciglari; potom u 21. veku rade kao pečlabari-zidari.

U selo ravni del danas ima pčelara i voćara. Postoje povoljni klimatski uslovi za ove dve grabne poljoprivrede.

Proizvodnja krompira je tržišna, a značajne prihodi meštani ostvaruju od prodaje drvene građe i ogrevnog drveta.

Danas Ravnodelci pored „drvarenja“-rabadžisanja, postali su dobri majstori zidari-pečalbari, voćari i pčelari.

U selo još postoji četvororazredna osnovna škola, retka koja još ima dece u ovom kraju. Deca osmoletku školu pohađaju u selo Kruševica.

Selu nedostaje asfaltni put i organizovana proizvodnja zdrave hrane u prirodi. Pored zdravog voća i meda, seljani bi mogli da učestvuju i u preradi divljih jagoda, onda gljiva i otvaranju etno kuća u prirodi.

Ovaj kraj je ekološki zdrav i velika je šteta šro se uopšte ne koristi za turističku destinaciju u okviru opštine i uopšte juga Srbije.

*

Znamenite ličnosti sela:

Iz sela Ravni Del bili su poznati vodeničari: Nikola i Dušan Cvetković.

Terzije (krojači) su bili poznati iz roda Icići.

Od muzikanata iz sela su bili: Milan Jvanović(„Gulaveza“) trubač i klanetaš, njegov sin Cane(Tihomir) trubač i otac Nikola Icić tupandžija(goč) i trubači i basadžije sinovi Cane i Stanomir Icić.

Kasnije su bili „trio“ muzikanti:Tupan(deda Nikola Icić) i Vlasta Mladenović iz Predanču i Milutin Andrejević (klanet-saksafon a i braća harminikaši iz roda Ranđelović.

U selu je bio potznat „drvar“ Joca Marinković (1943), koji je hrom bio veoma snalažljiv u korišćenju zakona fizike da sa „štakom“ natovari volovska kola bukovinom.

Zanimljivo je da su njegovi volovi samostalno znali kada da stanu kada da ođu i sami su slušajući svoga gazdu išli za varoš na pijac kada su se drva prodavala u Vlasotince.

Svi smo ga poštovali i cenili u planini. Tu svoju „bolest“ je „zaradio“ kada je kao mladi ovčar od umora zaspao na mokru zemlju, razboleo se i bez lečenja lekara noga mu se „osušila“.

Još jedna zanimljiva ličnost sela je Čeda „Nakin“., koji je radio sve ženske poslove:tkao, vezao i pleo sve što radi ženska osba. Imao je dve ćerke, koije su udate, a čuvao je ovce do kraja života. Nema ko da ga nije poiznavao od ovčara u okolini.

Od znamenitih obrazovnih ravnodelaca, jedan od Marinkovića(Miroslav) je postao potpresednik u opštini Kragujevac, Bora Staković učitelj je bio volonter na funkciji Presednika skuopštine opštine Vlasotince i sada Branko Stanković nastavnik matematike je direktor OŠ „Karađorđše Petrović“ u selo Kruševica.

Pored medicinskih sestara (Krstić, Vučić), iz sela Rvni Del ima obrazovanih:pravnika, ekonomista, učitelja, profesora.

Učitelji, nastavnici i profesori su: Bora Stanković (učitelj), Branko Stanković (nastavnik matematike), Toma Marinković (nastavnik-živi u Kragujevac), Jovica Lepojević (profesor matematike).

* * *

ISTORIJA

Poginuli i umrli ratnici (1912-1918.g):

– Milorad L. Mihailović, Ravni Del, vojnik, poginuo 1913.

– Pejča P. Stanković, Ravni Del, vojnik, poginuo 1913.g

(Izvor: Kruševačka Crkva-MZ u Borare)

*

Spisak poginulih boraca i od terora fašizma, za vreme Drugog svetskog rata Vlasotinca i okoline (Iz knjige Petar Stanković-Ljuba:- „VLASOTINCE I OKOLINA U RATOVIMA I REVOLUCIJAMA 1903-1945, Vlasotince 1979.g.“)

Poginuli borci u NOR-u i žrtve faišističkog terora 1941-1945.g.:

1.) Milan. A. Stanković, od Bugara 8.11.1943.godine, Ravni Del;

2.) Stojan Đ. Stojanović, od Bugara 3.11. 1943.godine, Ravni Del;

3.) Vojislav S. Andrejević, od Bugara 3.11.1943.godine, Ravni Del;

4. ) Borislav S. Andrejević, od Bugara 3.11.1943.godine, Ravni Del;

5.) Milorad S. Andrejević, od Bugara 3.11.1943.godine, Zlatićevo;

6.) Stevan K. Stanković, od Bugara 3.11.1943.godine, Zlatićervo;

7.) Gligorije Petković, od Bugara 3.11.1943.godine, Zlatićervo;

8.) Krista L. Sokolović, od Bugara 3.11.1943.godine, Mankićevo;

9.) Aleksa Jovanović, od Bugara 3.11.1943.godine, Mankićevo;

10.) Ljubica Stojanović, od Bugara 3.11.1943.godine, Mankićevo;

11.) Darinka Kostić, od Bugara 3.11.1943.godine, Mankićevo;

12.) Jakov C. Veljković, od Bugara 3.11.1943.godine, Mankićevo;

13.) Dobrica M. Stanković, od Bugara 13.8.1944.godine, Ravni Del;

14.) Slavica M. Lepojević, od Bugara 13.8.1944.godine, Ravni Del;

15.) Gradimir Ž. Andrejević, od nemaca 1944.godine, Zaplanje-12/22.div. NOP;

16.) Jordan N. Krstić,od Nemaca 1944.godine, Vučitrn-46.srpska div. NOP;

17. ) Ljubomir M. Lepojević, od Nemaca 29.9.1944.godine, Vlasotince-22.srpska diviz. NOP;

18.) Ratko Andrejević, od Nemaca 11.4.1945.godine, Srem-12/22 divizije NOP.

* *

ZLODELA BUGARSKE KAZNENE EKSPEDICIJE:

Svedočenje Josima Arsića(mahala Đorđine-s.G.Dejan u II svetski rat-okupacija pod Bugarskom, 1943. godine):

– Bugarska kažnjena ekspedicija 1943. godine činila je zlodela u naš kraj.

Pošla je od selo Kruševica, preko Ravni Del-sve što je našla, palila je kuće, plemnje i u njima zatvarala decu i ljude i tako su u vatru ljudi goreli.

U Mankićevo izgorela je Darka Kostić-zatvorena u kuću i zapaljena, a Aleksu Stančić su streljali ispred kuće, a Ljubicu uz ambar u kuću su streljali.

U Ravni Del je ubijen jedan od Šućorovci (Stankovići).

U Đorđinsku reku-Bistricu, Bugari su ubili Ljubomira Đorđevića.

Onda u Đorđine su ubili: Blagojević Vlajka, Milenković Svetozara, Dojčinović Svetozara, Milosavljević Borivoju-streljali ih sa Đurić Jankom i dva sina: Svetozar i Vlajko (Dejan) na zvano mesto Eremijište-kod spomenika i “krsta” u selo Zlatićevo.

Svetozar Đurić je pokušao da beži, kada su išli kroz šumu-oni su ga uhvatili. Sapleo se od kupina.

Ubili ga: rastrgli mu creva, rastrgli ga i stavili ga na buku između Gornji Dejan i Zlatićevo-bukovo branište prema Svođu.

Istog dana i mene se uhvatili Bugari i sa tom grupom poveli na streljanje u Zlatićevu, ali sam nekako preživeo streljanje.

Oterali su me u zarobljeništvo.

Kada sam se vratio iz zarobljeništva, kao kmeta su me Bugari zatekli kod kuće u Đorđine.

Kada smo prolazili kroz bukovu šumu, molio sam jednog Bugarina da me pusti jer imam kući malu decu.

Taj bugarski vojnik se sažalio i malo je sa mnom zastao, naredio mi da čučnem-kleknem i rekao da će preko mene da puca, a ja da padnem kao mrtav.

Tako je i bilo-čučnuo sam u rov, opalio je tri metka preko mene, a ja sam onako kao mrtav pao u rov.

Na žalost, ostale su odveli i streljali-a među njima i mog brata.

Odmah sam tada pobegao iz šume i sakrio se kod Dragoslava Petkovića u G.Dejan i krio se nekoliko dana po Dejan, sa strahom da me Bugari ponovo ne potraže za streljanje.

Zapis: 1979. godine mahala Đorđine selo Gornji Dejan, Vlasotince

Kazivač: Josim Arsić (mahala Đorđine-s.G.Dejan u II svetski rat-okupacija pod Bugarskom, 1943. godine)

Zabeležio: Miroslav Mladenović, lokalni etnolog i istoričar

*

Svedočenje Ruže Stamenković (selo Kruševidža, 1943.godine u II svetski rat-okupacija pod Bugarskom, 1943. godine):

– Bugarski štab je bio u školu. Bugari narede mom Dušanu(bio je pekar), da pođe sa njima na vodice.

Oni ga nose i bace usred vode u Vlasinu-a on bega i svi trče Bugari po njega, kod mesto zvano Orače.

Tu je bila i ćuprija za preko Vlasinu se išlo za Ravni Del.

Jednom su partizani prelazili preko te ćuprije, pa sam brzo obavestila komandanta brigade da idu Nemci u susret i tako se spasi cela brigada jer je mogla da upadne u klopku Nemcima koji su išli od Vlasotince tenkovima.

To sam saznala od jednog seljaka, koji se vratio iz Vlasotince, ali su greškom u međusobnoj unakrsnoj vatri tada poginule dve ovčarice iz Ravni Del.

Tozaiz Gornji Ora mi je davao artiju, koju sam nosila na ramnodelsku ćupriju-a tu je bila bugarska stražarmica.

Išla sam drpava- pocepana, a Milevaje pevala:”Jeleno momče, babele, babele…”.

Bugarski stražar sve je sedeo na vrata, na 5 metara ispred stražara bugarskog išla sam i kazuvala na brata Boška Cvetkovića iz Ravni Del.

Tako jednom Bugari teli da povatu partizane u Ravni Del, ali gi obavestim preko zalvu u Ravni Del, pa su se spasli i pobegli u Džarkovu Čuku.

Partizani su streljali u Ramni Del onija kuj su sarađivali sa Bugari.

Svi su išli kroz selo, d’nju bugari i četnici, noću partizani, svi su tražili ‘leba, moralo se sa svi da se sarađuje da bi se ostalo živo.

Takoj smo se u selo čuvali, jedni drugi smo štitili tako jedne zime dojdu partizani da se ogreju u školu, čukali su na vrata, učiteljica Ljubica neje smela da gi primi, ja sas partrizani razbijem vrata a ona pobegla.

Odvedem gi kude mene da se ogreju. Učiteljicu su izdali saradnici sa četnicima, pa je morala da pobegmne iz Kruševicu.

Ete i takvi su bili za vreme rata pod Bugari u Kruševicu.

Zapis: 1979. godine selo Kruševica, Vlasotince

Kazivač: Ruža Stamenković (selo Kruševidža, 1943.godine u II svetski rat-okupacija pod Bugarskom, 1943. godine):

Zabeležio: Miroslav Mladenović, lokalni etnolog i istoričar

*

IZVOĐENA NA STRELJANJE:

Svedočenje Roske Ivanović (devojačko Ranđelovićiz selo Ravni Del), bila je prethodono udata u rod Mitić u selo Ravni Del.

U vremenu Bugarskog terora 1943. godine u ovom kraju, Bugari su u selo Ravni Del ubijali ljude i palili kuće i plemnje.

Tako su zapalili njihovu kuću i plemnju-a u njoj je živ izgoreo tada i njen muž od roda Mitić u Donjoj Mali sela Ravni Del.

Tada su Bugari izveli na streljanje Rosku kao majku i tada 4 njena nejaka deteta- tada udatu u prvom braku Mitić.

Postrojili su ih na kosini livade za streljanje. Tada se jedan Bugarin sažalio male nejake dece i prišao ka njima i rekao im na bugarskom da ih neće ubiti, nego kada bude pucao uvis oni da se kotrljaju kao pobijeni i da pobegnu.

Tako je baba Roska80.godina 20. veka tu priču ispričala autoru ovog zapisa kada je kao prosvetni radnik stanovao u njihovoj kući, gde se udala 1946.godine po drugi put u rod Ivanović u selo Kruševica.

Ovako je baba Roska svoje sećanje sa streljanje izgovarala:

– Jeda’n Bugarin nas odvede podaleko od zapaljenu kuću i plemnju da ni strelju.

T’g nam je poštedil život zbog malu decu.

Kada smo se postrojile sa decom na streljanje, Bugarin je samo rekal:-“Jakli snaj (pobegni)”. Bugarin se vrnul tamo kude ostali Bugari i onda je kaznena ekspedicija otišla dalje da pali i strelja po selo.

Mi smo se samo utrkaljle nizbrdo niz livadu sas decu, a Buarin je pucal nekolko put, da čuju onija tamo bugari ko da ni je ko bajagi postreljal.

Takoj se mi spasimo sas dec i pobegomu u branište i nesmo se od stra vrtale sve do mrak.

Zapis: 1978.godine selo Kruševica

Kazivač: Roska Ivanović-Mitić (devojačko Ranđelović), rođena 1903.godine u selo Ravni Del, udata po drugi put u selo Kruševica

Zabeležio: Miroslav B Mladenović nastavnik OŠ “Karađorđe Petrović” selo Kruševica Vlasotince

* * *

GULAVEZA I MEČKA

Obaljal se Milan Gulaveza.
Sas mečku u opkladu.
Tamo negde u pečalbu,
Bili naži ciglari,
Dejanci, ravnodelci, brezovčani.

Ciga dal golemu nagradu,
Koj obali njegovu mečku.
Gulaveza se uvati sas mečku.

Učinilo mu se da će je obali,
Onakoj jak i mlad.
Gorštački navali na nju,
Al mečka bila pojaka,
Počela da krši Milana.

Ciglari oko njega,
Privikaše svi u glas:
„Drž’ se Milane, pojak si“!
Al mečka bila pojaka.
Povikaše.“ drž’ se Gulavezo“!

More golem zor vidoše,
nekako ed’n se seti,
pa u glas povika:
„Milane sprst u dupe“!
Ovaj toj učini.

Mečka rovnu i pade na zemlju.
Milan Gulaveza dobi opkladu.
A Ciga oće još jednu opkladu.

A Milan Gulaveza će si:
„A bre brate od str’a,
Više ni sas zajca,
Neću da se obaljam,
Kamo li sas rutavu mečku“.

Takoj ti je toj bilo
Sas Milana Gulavezu,
I obaljanje sas mečku.

Napomena: Pesma Posvećena Milanu Jovanoviću(“Gulavezi”)-poznatom trubaču i klanetašu iz sela Ravni Del sredinom 20. veka

(Izvor:-Zbirka pesama na dijalektu: PLANINSKA ORATA, 2008.g. Vlasotince, Autor:Miroslav B Mladenović Mirac, str. 82)

* * *

NARODNE IZREKE:

-Tojaga ima dva kraja.

Mile, mile, cile-dok mu samo, trebam.

Pošta mi po selo-uvatio študur.

Trpen-spašen.

U tuđega tka pogolema patka.

Vrzan pop mirno selo.

Klepan kamen bolje melje.

Tepano dete bolje sluša majku.

Jedno dete, ko nijedno.

Mazan li je-pazi se.

Laka ko perca, vredan ko ’čelica.

Brat za brata sirenje za pare.

Prodava zjala.

Spolja mazno, unutra gnjezdo.

Slušaj starejjoga, ali po njega neidi.

Liši magare do zelene trave.

Nek sjaše kurta, da uzjaše murta.

Tvrdica-mlaznica.

Oštro na rabotu, al preko u narav.

Nema šta, muž ko puž.

Tropa ko mače po tavan.

Kume izgore ti kesa.

Zabavio se, al ne zaboravil.

Bog čeka, al i kažnjava zle ljude.

Menja veru za večeru.

Dabogda imao pa nemao.

U svako žito ima kukolj.

Konja vodi peški odi.

Kuj rani dve sreće grabi.

„Oj bela džigerico,

I ti li si meso,

Oj vrbovo drvo,

I ti li si ogrev,

A zetovo čuvanje,

I ti li si ’rana.“

Kude tor tuj pomor.

Kude vajda tuj i šteta.

Zapis: 198o.godine selo Kruševica i Ravni Del

Kazivači: baba Roska Ivanović (devojka Ranđelović iz selo Ramni Del-1903.g.) i Smiljka (Veljković) Ivanović(1928.g) iz Kruševice

Zabeležio: Miroslav Mladenović nastavnik OŠ „Karađorđe Petrović“ selo Kruševica, Vlasotince

* * *

ZAGONETKE:

– Četiri brata se jure, niko nikog ne stiže(Kola-volovska zaprega)

-Puna kaca sitnog jaja (Zubi)

-Crna vrca preko brdo promiče (brobinjci-mravi)

-Da li voliš krv ili šareno tojače (Vino i zmija)

-Crno mače dupe peče (Kotao)

-Puna škola đaka, nigde nema vrata (Lubenica)

-Sedam brata u jedne gaće (Pasulj u mejunku)

-Crno malo na put stalo, svakoga diralo (Trn)

-Gore nebo, dole zemlja a po sredini šta je (Četvrtak)

-U gorici na jednoj nožici (Pečurka-gljiva)

-Četiri brata pod jednim šeširom (astal-Sto sa nogarkama)

Zapis:1984.godine selo Ravni Del

Zabeležili: Dinić Ivica učenik iz selo Ravni Del i nastavnik osnovne škole „Karađorđe Pterović“u selo Kruševica, Vlasotince

* * *

Poreklo rodova i prezimena po mahalama:

Zaseok M a n k i ć e v o:

– Mahala Dubrava (Dubravci-iz Dubrave):-Prezimena:Stančić, Pejčić i Kostić-krsn.sl. Sv. Đorđe „posna“, Sokolović (krs.sl. Gmitrovdan);

– Mahala Mitkinci:– Prezimena Mitić-krsn.sl.Sv.Đorđe „posna“;

– Mahala Padina (Rajkovci)-Čukarci:-Prezimena: Rajković, Kostić(prizetak iz.R.Sel-Grmađe)-krsna slava Sv.Đorđe „posna“;

– Mahala Stanimirovci(Murdžina mala-iz Dubrave):- Prezimena: Stanković i Kostić („Baralejini“)-krsna slava: Pejčindan;

*

Zaseoci S e l o R a v n i D e l:

Mahala D o nj a M a l a(13k):

– Rod Velinci (krs.sl.Sv.Stevan),

– Rod Mitići (krsna slava Sv. Nikola)

– Rod Ilić (sv, Nikola-živi u Vlasotince),

-Rod Pejčić (Savetka iz tog roda udata u Stojanović u Predanču),krs.sl. sv. Nikola;

– Rod Šućurovci („Vitište“)-Prezimena: Stanković, Kostići, (krs.sl. Sveti Nikola),

-Rod Stanković (drugi rod)- Prezime Stanković krsna slava Sv. Nikola;

– Rod Gigini(Petkovi):-Prezimena: Marinković, Petković-krsna slava Đurđevdan;

– Rod Mitrovi: Prezimena: Mitrović-krsna slava:Sv. Nikola,

– Rod Lepojini: Prezimena: Lepojević-krsna slava Sv. Nikola;

-Rod Stojanovi-prezime Stojanović, krsna slava: Sv. Nikola;

*

– Rodovi u „Krst“- Sredina Sela (1976.g):

– Rod Ninići (1k.)-Prezime Ninić,sv. Nikola,

– Rod Krstići (5k)-Prezime Krstić, krs.sl. Sv. Nikola,

– Rod Pešići –Prezime Pešić,odseljeni u Kragujevac, Požarevac, Brijanje,

– Rod Jovanovići(6k)-Prezime Jovanović(iz Modru Stenu-iz Crne Gore, Nikšić)-krsna slava Sv. Nikola;

-Rod Novkovi-Prezime Novković(1k), naseljeni iz Bučumeta-krs. Slava Đurđevdan;

– Rod Cvetkovi -Prezime Cvetković (4k), naseljeni iz Crne Trave-krsna slava Đurđevdan;

– Rod Gaćanci (Gaćani)- Prezime Prokić (2k)-svi slave Sv, Nikolu;

– Rod Petkovi-Prezime Petković (3k), slave Đurđevdan;

– Rod Šućurovci (7k)- Prezime Kostići, Stanković (prizećen-„Koplini“ iz Brezovicu), slave sv. Nikolu;

– Rod Đokići-Prezime Đokić (2k), slave Đurđevdan;

*

Mahala Bara (8k):

– Rod Kurlinci (3k)- Prezime Andrejević (iz ovog roda Julkaudata u Jovanović a bratanica Slavicaudata u istu familiju Petrović u Predanču), krsna slava S. Nikola),

– Rod Mickini (Terzije)-Prezime Icić (2k), krsna slava Sv. Nikola,

– Rod Dinini-Prezime Dinić (2k), slava Sv. Nikola,

– Rod Đokini–Đokić (2k), slave Sv. Nikolu;

*

Mahala Sokak (10k):

– Rod Krstini-Prezime: Krstić, slava Sv. Nikola,

– Rod Stojanovi-Prezime Stojanović, slava Sv. Nikola,

– Rod Vučini-Prezime Vučić (3k)(u rodbinskoj vezi sa Cvetkovićima-poreklo Crna Trava), slava Sv. Nikola,

– Rod Petkovi-Prezime Petković, slava Sv. Nikola;

*

Mahala Gromađe (Grmađe (8k)):

– Rodovi sa prezimenima:

– Cvetković (Đurđevdan),

– Mihajlović (sv. Nikola),

– Jovanović(druga familija-Sv. Nikola),

– Đokić (sv. Nikola).

– Ranđelović (sv. Nikola).

*

U Vlasotince su doseljeni pre i posle oslobođenja od Turaka: Lepojini (Cvetanovići-Lenka), Terzijini, Milovci (Rade „apotekar“), Miloševići, Kostići (Jova „Ravnodelac), Koca Mitrović u s. Šišava i druge familije.

*

Odseljeni (do 1976.g):

– Pešići odseljeni u Kragujevac, Požarevac i Brijanje,

–Đokići (2k) u Šabac i Bešku,

– Cvetkovići (2k) u Šabac i Prnjavor,

– Šućurovci (4k) u Kosančić,

– Jovanovići (2k)-Popovac kod Niša i Bačkoj,

– Dinići (1k)-u Kragujevac,

– Marinkovići (2k)-Grošnica kod Kragujevca,

– Icići (2k)-Prugovo kod Požarevca,

– Vučići, Stankovići (3k)-Vlasotince i Kruševica,

– Mitrovići (2k)-Boljare i Brgule,

– Stojanovići (2k)- Peugovo kod Požarevca.

Iseljeni iz selo Ravni Del (sa Mankićevom) krajem 20 i početkom 21. veka najviše u selo Manastirište i Vlasotince.

* * *

Poreklo prezimena Mitić(mahala MANKIĆEVO-rod MITINI ):

Rodonačelnik: Mita

Poreklo: selo Dol (Gadži Han) ili selo Dolac (Bela Palanka). Ovaj rod ima u selo Mankićevo (Ravni Del), Babušnicu, Leskovac, Kruševac i Beograd.

Iz roda je poznat fudbaler zvezde Rajko Mitić i Dragutin Mitić hotelijer u Leskovcu i novinar-urednik državne televizije Beograd (stare Jugolsavije SFRJ) SURUTKA –Mitić

Krsna slava: Sveti Jovan (u Džakmonovo(Borin Dol)-Mitići), Sveti Đorđe („posna“ slava-Sv. Alimpije) u Mankićevo (Ravni Del). Seoska-LITIJE (Mankićevo): S p a s o v d a n.

Poznat rodoslov:

Braća Vasiljko i Ljubomir Mitić

Ljubomir Mitić (1906)- Leposava Mladenović-Ilić(1906-1969, živela 53 godina, ćerka Arse iz Predanču):-Tihomir (1925), Leposja(udata u Stančić u Makićevo za Mošu Stančića(2010) gajdaša u Mankićevo), Cane (1928), Vlastimir (1930), Stevan (1934).

Tihomir Mitić(1925):- Stanomir (1954). Ima dve ćerke. Jedna udata u Džakmonovo za za pešić Stanimira. Žive u Vlasotince.

Vidosava Mitić (1946)-udata u Melenci kod Zrenjanina.

Lenka(1948), Nikola-živi u Vlasotince kod „Šešir“ kafanu na ulaz u Vlasotince..

Cane Mitić (1928):-Dragoljub (1954)-živi u Mankićevo (Ravni Del), Milunka (1951)-udata za Slobodana Stančića u Mankićevo, Živka (1955) –udata u Ravni Del.

Vlastimir Mitić (1930)-Stana Đorđević (1928, s. Predanča)- „usvojen“ od tetke Pejke Stojanović(devojačko) Ilić(ćerka Arse Ilića-Mladenovića):-Slavoljub (1953), Slobodan (1955). Oženjeni i žive sa porodicama u Vlasotince.

Stevan Mitić (1934)-Stanomir (1960), Zoran (1970)-žive u Mankićevo.

Vasiljko Mitić –Borisav(nije imao dece), Dobrosav (1927)-Drgoljub-Draža (nije se ženio), Božidar (1960). Živi u Mankićevo.

Zapis: 2011.godine, Vlasotince

Kazivač: Slavoljub Mitić (1953).g. rođen u selo Predanča(G.Dejan), živi sa porodicom u vlasotince

Zabeležio: Miroslav B Mladenović Mirac lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

Poreklo prezimena Cvetković, Vučić (GRMAĐE-Ravni Del):

Rodonačelnik: Cvetko

Poreklo: Naseljeni sa područja Crne Trave

Krsna slava: Đurđevdan

Poznat rodoslov:

Nikola Cvetković-vodeničar-Dušan (odseljen u Vlasotince) i Stevan(žive na GRMAĐE u Ravni Del).

Prema kazivanju Dragana Cvetkovića, iz roda Cvetković Stevana; rod Vučić (krsna slava Sv. Nikola) iz Ravnog Dela su istoga roda.

Tog roda je i Čeda Vučić(apotekar)-koji je umro, a sa porodicom žive u Vlasotince, a na početku 21. veka postoji i „Vučić“ trgovinska radnja u Vlasotice.

Vučići vode poreklo iz Crne Gore i Hercegovine, a ovi rodovi iz ovih krajeva su se doseljavali na Vlasini, Crnoj Travi i okolnim selma vlasotinca u bežanju od osveta od Turaka ili zbog rudarenja od teškoga rada bežali od Turaka ili od bugarizacije.

Stari kumovi roda Cvetković-Vučić su iz Vlasotinca-„TIĆA“(1948.g) radio u tekstilnoj prodavnici „sedmi juli“ do oštine(završio srednju poljoprivrednu školu sa autorom zapisa u Leskovcu-podvukao M.M. 2011.g)

Zapis: 2011.g. s. Ravni Del

Kazivač: Dragan Cvetković, Ravni Del

Zabeležio: Miroslav Mladenović lokalni etnolog i istoričar Vlasotince

* * *

Poreklo prezimena Stančić, Sokolović, Pejčić, Kostić, Jovanović (mahala MANKIĆEVO-rod DUBRAVCI ):

F a m i l i j a   S t a n č i ć

Rodonačelnik: Stanča

U Rod Stančić se prizetio Aleksa Jovanović(m.Čavdarovci iz Donji Dejan i preuzeo „na zemlju“ krsnu slavu Sv. Đorđu-a njegova krsna slava u D.Dejan je Đurđevdan.

Poznat rodoslov:

Aleksa Jovanović – Mladena (s.Kruševica):- Stojadin (1923), Dušan, Dikomir, Milunka.

Stojadin Stančić-Milunka (Dimitrijević,1925,Bara-D.Dejan):- Stojana (1948), Divna (1950), Sretko (1952)-odseljeni u Vlasotince.

Dušan Stančić-Dubravka (G.Dejan-Stojčić):- Rade Aleksić (1945)-živi u Manastirište, Borko Stanojević(1939)-umro mlad, Mira, Slavica.

Tomislav Stančić-Zagorka (Samarnica)-nisu imali porod.

Dikomir Stančić-Budimka (Samarnica):-Slobodan (1953), Nada (1955)-žive u Mankićevo.

U ovu mahalu zaseoka Mankićevo iz roda Jovanović(Čavdarovci-D.Dejan) zaselio se i Jovanović Borko -rođeni brat Aleksae Jovanovića, sa krsnom slavom:Đurđevdan.

*

F a m i l i j a   K o s t i ć

Rodonačelnik: Kosta

Krsna slava: Sv. Đorđe „posna“

Poznat rodoslov:

Kostić Milivoje-Verica-Mirosavka (vračarica lečila bajanjem od bronhitisa)-Zvonko(oženjen), Stojana-svi žive u Mankićevo.

*

F a m i l i j a   P e j č i ć

Rodonačelnik: Pejča

Krsna slava: Sv. Đorđe „posna“

Nemaju nikakakvu rodnu vezu sa familijom Kostić u Manićevu. Radivoje Pejčić (1921-još živ) ima tri ćereke: Stana, Radmila i Verka koje žive u Nišu.

*

F a m i l i j a   S o k o l o v i ć

Rodonačelnik: Sokol

Krsna slava:Gmitrovdan

Familija iseljena i jedino Draža Sokolović živi u Mankićevo.

* * *

Poreklo prezimena Rajković, Kostić(mahala MANKIĆEVO-rod PADINCI-Rajkovci ):

Rodonačelnik:Rajko

Krsna slava: Sv. Đorđe „posna“

Poznat rodoslov:

Dikomir Rajković-Cvetka:-Vera (1948)-udata u Stojičići u G.Dejan, Zora (1949)-udata za Mirka Stojanovića u s.Predanča-čiji sin Slaviša Stojanović je sada trener FK „Crvena Zvezda;

od drugog brata Dikomira su ćerke: Ljubinka(udata u belići u Vlasotince) i Olga(udata).

*

F a m i l i j a   K o s t i ć

U Rod Rajkovići za Simku Rajković sae prizetio Jovan Kostić iz mahale Grmađe sela Ravni Del u zaseok Mankićevo.

Kao „prizetak“ na „zemlju“ je prihvatio krsnu slavu Sv. Đorđe „posna“.

Poznat rodoslov:

Simka Rajković(Rajkovci- Mankićevo)-Jovan Kostić (Grmađe-Ravni Del):-Ljilja (1952)-udata za Jovana Petrovića u Predanču-žive u Vlasotince, Stojana (1955)-udata za Boru Stankoić(Mankićevo) učitelja-žive u Vlasotince i Zorica(udata u Vlasotince).

* * *

Poreklo prezimena Marinković, Petković (mahala DONJA MALA-rod Gigini):

Rodonačelnik: Marinko (Petko)

Krsna slava: Đurđevdan

Poznat rodoslov:

Gligorije(Giga) Petković(Marinković)- Rade (u Kragujevac), Stojan-živi u Ravni Del i Luka( živi u Kragujevac.

Stojan Marinković-Julka(grmađe):- Sreko(1941), Dragoljub, Verica(data u Vučići Ravni Del-žive u Vlasotince, vlasnici kafane „Tri šešira“ u Vlasotince), Joca;

Sretko Marinković (1941)-Danica (1938, „Šućurovci“-Stanković, R.Del):-Mirjana(1964., udata u Petkovići u selo Crnatovo, žive u Vlasotince), Vesela(1961., udata u Miljkovići u s. Šišavu);

Dragoljub Marinkoić (se prizetio u Ravni Del)-Leposdka-slave:Sv. Nikolu i Đurđevdan-deca: Zoran (u Hrvatskoj), Mika (nestao-ima jedno dete, njegova žena Persa se preudala u Đorđine), Sunčica (1960) udata u Stajkovce;

Joca Marinković nema porod. Nije živ.

Stari KUMOVI Marinkovićima (Petkovićima) su Stamenkovići(Mladenovići) „Dlakari“ iz s. Crnatovo (a konkretno ovde je kum Petar Stamenković)-žive u Vlasotince (njihova krsna slava je Sv. Ranđel).

Marinkovići u s.Ravni Del su u srodstvu sa Marinkovićima(Kujinci) u s. Kruševica.

Rodovi Petkovići i Marinkovići u selo Ravni Del su istom srodstvu, a iz tog roda je i Blagoje Petković „prizećen“ u mahalu „Vlaina“u s. Kruševica.

* * *

Poreklo prezimena Stanković (mahala DONJA MALA-rod“Šućurovci“):

Rodonačelnik: Stanko

Krsna slava: Sv. Nikola

Poznat rodoslov:

Braća:Blagoje, Cane i Caka(familija Stankoić se naselila u mahalu „Vlasina“ u s. Kruševica)

Blagoje Stankoić-Anđa:-Dragoljub, Vlasta, Nada (udata u R.Del), Danica (1938., udata u Marinkovići-R.Del).

Dragoljub Stanković-Draginja (d.Dejan):-Novica(odselio se u Mansatirište), Divna(udata u Šišavu), Gordana (1963-u Ćupriju);

Vlasta Stanković-Natalija (iz Đorđine):-Mirjana, Slađana-udate i žive u Vlasotince;

Cane Stanković-Najda:-Gode (živi u Vlasotince).

Otac Pavle, Branka Stankovića-nastavnika matematike i direktora OŠ „Karađorđe Petrović“ u s. Kruševica, prizetio se iz roda Stanković(„Koplina“) iz sela Brezovica u rod „Šućurovci“-Stankovići u selo Ravni Del.

Poznat rodoslov:

Jokica Stanković(Šućurovci-R.Del)-Pavle Stanković(„Koplinai“-Brezovica):-Branko(1961), Gordana, Cveta.

Branko Stankoić-Vesna (Boljare):- imaju dva sina studenta matematike i učiteljskog fakulteta. Žive u s. Boljare.

* * *

Toponimi (nazivi mesta):

– Sokak, Arničje, Pejino Groblje, Krst,Mankiićevo(Mankiševe), Gromađe (Grmađe), Donja Mala, Kladanac, Bazovica, Džarkova Čuka, Bučje, Jabučje, Dubravci, Baralejini, Vitište, Gaćanci, Rastavnica, Vodeničište, Plandilo, Trševina,Bara, Kurlinci, Crnonica,Golema Livada, Baralejini, Rajkovci, Čuka, Rajkove livade, Del, Velike livade, Gigini, Buzini,Pejino groblje, Šućurovci, Bajči Kamen, Vr’ livada, Golema livada, ….

*

Mnoge mahale nose naziv prema obeležju samog naziva mesta ili određenog rituala u vremenu verskog praznika.

Tako je mahala VITIŠTE dobila naziv prema “vitelu”(ljuljaška-današnji ringišpil) na kome se ljuškala omladina i deca u vremenu verskog praznika SIRNICE.

Mahala BARA dobila naziv po “bari”-vododerini” u livadi.

Mahala GRMAĐE (Gromađe) po “gromadi”-gomili kamena (kamenitosti mesta).

Mahala JABAUČJE dobila naziv prema mnogobrojnosti stabala divljih jabuka.

Mahala “KRST” je dobila naziv prema “krstu” verskom obeležju zapisa u drvo MIRO (Hrastovo drvo) oko koga se održavali obredi u vremenu LITIJA.

Mahala SOKAK je dobila naziv kao “središno mesto” okupljanja u vremenu sedenjki, razgovora, igre i pevanja pesama-posle završetka rada u polje u jesenjim danima na selo.

*

Potes PEJINO GROBLJE se nalazi sa leve strane reke Vlasine, na kosi sela Ravni Del kada se pređereka Vlasina kod mesta “Orače”.

Tu su nekada bile kolibe jedna do drugih rodova:Marinkovići (Petkovići)-Ravni Del, Veljkovići (Kruševica-Ravni del), Ivanovići i Lepojevići-Jankovci (Kruševica).

Kolibe i voćnjaci sa gradinama (baštama su korišćene sve do kraja 20 veka). Danas je sve to uraslo u šipražje i bukovu i drugu šumu.

Po ovom potesu se vidi da je obde bilo naselje, aPeja se pominje i u gornjem delu sliva reke Vlaisne, što označava i porteklo nasljavanja ovog stanovništva krajem 18. i u 19 veku sa područja Crne Trave i Vlaisne i znepoljske oblasti ali višeetapno.

* * *

NAPOMENA:

Ovde je izostavnjen RODOSLOV porekla prezimena, kao i dopuna višeetapnog raseljavanja stanovništa; dok se ne istraži poreklo rodova sa prezimenima iz vlasotinačko-crnotravsko-vlasinskoga kraja.

IZVORI:

[1] Miroslav B. Mladenović Mirac:- ZAPISI Iz rukopisa: “Sela u vlasotinačkom kraju“, 1970-2014.g., Vlasotince

[2] Stamenković Srboljub: “Geografska Enciklopedija naselja Srbije”, knj.1 (a-đ), Beograd, 2001.g.

[3] Petar Stanković-Ljuba:- VLASOTINCE I OKOLINA U RATOVIMA I REVOLUCIJI (1903-1945), 1979.g., Vlasotince

[4] Miroslav B Mladenović Mirac:- zbirka pesama na dijalektu PLANINSKA ORATA , 2008,g, Vlasotince:-

[5] http://sr.wikipedia.org/sr/Razgovor:Ravni_Del

[6] Kazivači : Roska Ivanović-Ranđelović(1903), Dragan Cvetković, Dobrivoje Stojanović, Stojana Stančić, Mirjana Stanković-selo Ravni Del, Vlasotince

Zapisi: 1976, 1978, 2011, 2014.godine selo Ravni Del-Vlasotince

* * *

Autor: Miroslav B. Mladenović Mirac, lokalni etnolog i istoričar i pisac pesama i priča na dijalektu juga Srbije

26. februar 2014. Vlasotince, Republika Srbija