Poreklo stanovništva sela Progoreoci („Progorevci“), opština Aranđelovac. Prema knjizi „Šumadijska Kolubara“ Petra Ž. Petrovića, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Položaj sela.
Progoreoci su u osoju Vagana i sa obe strane Kruševičke Reke. Kosa Širakovac deli ga od Kruševice, a Gornje Njive i Prosek su na granici prema Darosavi. Gornji kraj sela naziva se Vagan a donji Širakovac. Manji krajevi se nazivaju po rodovima: Gavrilovića Kraj, Jaćimovića Kraj, Novakovića Kraj i Josipovića Kraj. Naselje je razbjenog tipa kao što su i susedna sela u Kačeru i Gornjoj Jasenici. Cigansko naselje je u potoku Sečinama.
Vode.
Selo obiluje izvorskom vodom. Znatniji izvori su: Krdžalinac, Osredak u Širakovcu, Stubline u dolini Krive Reke, Vrba i izvor Javor kod Arsenijevića kuća. Pod Vaganom ima mesto i izvorčić Vaganić, za koji se kazuje da ga je otvorio Sveti Sava. Narod veruje u njegovu lekovitu moć od glavobolje, pa se na dan Sv. Save i svake „mlade nedelje“ skupljaju bolesnici kod njega, piju vodu i umivaju se, da bi ozdravili. U mestu Slatini izvire mineralna kisela voda, a druga kisela voda je u mestu Sečinama. Osim izvora u selu ima i pet đermova. Kroz selo protiču Kruševička Reka, Kriva Reka koja utiče u Peštan kod drumskog naselja u Ddarosavi, Širakovac, Kamenac, Hajdučica i dva bezimena potoka, od kojih jedan izvire ispod Javora a drugi protiče kroz mesto Sečine.
Zemlje.
Njive i livade su pomešane. One su na ovim mestima: Ravnoj Gori, Brdu, Proseku, Lugu pored Peštana, Vrbi, Glavici, Kuliču, Kod Vrbe, Ostenjku, Vinogradima, Dajinovcu, Brdolivadi, Gornjim Njivama, Sečini, Karanovoj Poljani, Tominoj Kosi, Hajdučici, Drenu, Selištu sa leve strane Krive Reke, Poljicama i Zelenici više Selišta. U selu se vadi granit i kaolin. Ispaša je na Vaganu.
Starine u selu.
Staro, kažu „madžarsko“, groblje je u mestu Madžarima u Lugu. Neki stari put, po svoj prilici srednjovekovni, koji je vodio od Beograda za Rudnik, prelazio je Prevoj na Vaganu, pa se spuštao preko današnjih Progorelaca na izvor Vrbu. kazuje se da je Jerina, despota Đurđa, dobiijala vruće lepinje, koje su joj se donosile ovim putem iz Smederava za Ostrvicu, gde je neko vreme boravila.
Ime selu.
Po predanju ime selu postalo je u vremenu despota Đurđa. Jednom su se kraj izvora Vrba odmarale despotova žena Jerina i njegova svastika Jelena. Tako odmarajući se one se posvađaju. Jerina je bila toliko zla i opaka žena, da je ispod nje, na mestu gde je sedela, progorela trava i to se mesto nazove „Progoravci“. I danas, kazuje se, na mestu gde je sedela Jerina ne niče trava, a gde je sedela Jelena, tu raste bujna trava.
Podaci o selu.
Litija se nosi na Spasovdan a zavetni dan su Mladenci. Kao naselje Progoreoci su označeni na Ebšelvicovoj karti. Godine 1818. bilo je u njemu 12 kuća a 1844. godine imalo je 31 kuću sa 226 stanovnika. Danas u Progoreocima ima 29 rodovoa sa 146 kuća i dva ciganska roda sa 14 kuća.
Poreklo stanovništva.
Pre Karađorđevog ustanka doselilo se devet rodova:
–Spasojevići su najstariji rod u selu. Po kazivanju njihove babe, doselili su se preci od Sjenice, Đurđevdan.
–Arsenijevići* (Jošići, Milanovići i Markovići) doselili su se iz okoline Pirota u kraj Širakovac, Đurđevdan.
*Po arhivskim podacima pominje se 1836. godine Novak Arsenijević iz Pogorelaca.
–Gajići su iz Dobrinje kod užičke Požege; rod su im Đurđevići u Kruševici, Đurđevdan.
U starije rodove ubrajamo i one koji ne znaju za svoju starinu:
–Milinkovići, Đurđevdan.
–Stepanovići (Alimpijevići i Đorđevići) su jedan rod, ali su se već razrodili, Đurđevdan*.
*Čedomir Gajić zna po kazivanju starijih ljudi, da „Đurđevci“, tj rodovi koji slave Đurđevdan nisu svi istoga roda.
–Gačići, Đurđic.
–Dimitrijevići, Mitrovdan.
–Živanovići, Aranđelovdan.
–Stanojevići (Kovačevići), Aranđelovdan.
–Novakovići su iz Bosne, izumrli po muškoj lozi, slavili su Jovanjdan.
U prošlom veku doselilo se devet rodova:
–Milinkovići drugi (Tomići) su od Tamburevića i Živkovcima u Kačeru, Nikoljdan.
–Rakočevići (Jovanovići) su iz Morače u Crnoj Gori, Nikoljdan.
–Bugarčići (Stanojevići) su iz Koprivnice u Pirotskom okrugu, Sv. Petka.
–Vasići su od Vojinovića u Kalanjevcima u Kačeru a starinom su od Bajine Bašte, Aranđelovdan.
–Popovići su od Joksimovića u Orašcu u Gornjoj Jasenici, a starinom su iz Berana, Mratindan.
–Bošnjakovići su iz Bosne, Jovanjdan.
–Baltići su se doselili 1890. godine iz Trudelja u Kačeru, Nikoljdan.
–Josipovići su iz Dragolja u Kačeru, Jovanjdan.
–Pavlovići su iz Kovačevca u Donjoj Jasenici, Đurđic.
Noviji doseljenici su:
–Lukić je iz Orašca u Gornjoj Jasenici, došao ženi u kuću 1908. godine, Đurđic.
–Nikolići su iz Niša, Nikoljdan.
–Tošić, trgovac, je iz Temišvara, Đurđevdan.
–Jakovljevići su iz Orašca a daljom starinom su od Nikšića, Sv. Joakim i Ana.
–Tanacković je od Stanojevića u Maskarama u Gornjoj Jasenici, Đurđic.
–Kolarević-Era, došao iz Venčana ženi u kuću, slavi ženinu slavu – Đurđevdan.
–Đurašković, kamenorezac, je iz Hercegovine, ušao ženi u kuću, Nikoljdan.
–Lukići drugi su iz Trbušnice, Mratindan.
–Aćimovići su iz Kruševice, došli 1918. godine na kupljeno imanje, Nikoljdan.
–Teodosijevići su iz Kruševice, Jovanjdan.
–Radići su iz Bosne, Aranđelovdan.
Ciganski rodovi su:
–Stanojevići su kovači, gurbeti, Nova Godina (Sv. Vasilije).
–Ivkovići su iz Ovsišta u Gornjoj Jasenici, ne slave.
IZVOR: „Šumadijska Kolubara“ Petar Ž. Petrović, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)