Poreklo stanovništva sela Rakari, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Položaj sela.
Rakari su na obema obalama reke Toplice. Seoske su kuće po plećima i padinama bregova, koji se dižu nad Toplicom sa jedne i druge strane. Zemljište iznad Toplice je neravno, bregovi nisu visoki, ali se strmo spuštaju reci sa desne strane, dokle vrlo blago sa leve. Na desnoj strani su Orlovac i Lipovica, a na levoj Pliskavice.
Izvora je dosta, ali gotovo svaka kuća ima svoje bunare. Izvori su većinom ispod brda pred reka pa se slabo upotrebljavaju za piće. Glavniji izvori su: Kulinovac ispod Orlovca, jak i ne presušuje i od njega pod istim imenom otiče potok u Toplicu, Radojičića Bunar, Čarapića Voda i dr.
Zemlje i šume.
Rakarske zemlje su nanosne topličke zemlje ili crne smolne zemlje po bregovima; rodne su i imaju dobrih livada oko Toplice. Malo posnije i suvlje su po Orlovcu do Veliševaca i Gunjice, zbog toga što su na sekundarnom terenu.
Šume je vrlo malo, ograničena na pojedice zabrane po Orlovcu i Lipovici, što nije dovoljno ni da podmiri sve domaće potrebe, već se kupuje sa strane iz drugih sela. Nikokvih zajednica nema.
Tip sela.
Rakari su selo razbijenog tipa. Seoske su kuće prema položaju sela grupisane u tri džemata. Prvi je džemat na Orlovcu, drugi na Lipovici a treći na Pliskavicama. Prvi se kraj zove Lugonjići, drugi Čarapići a treći Rakari.
U Lugonjićima su: Lugonjići.
U Čarapićima su: Stevići, Cvijovići, Čarapići (Pavlovići), Stevanovići (Đorđevići), Spasonjići, Radojičići, Petrovići, Maksići, Srećkovići, Matići, Gajovići, Jankovići, i Nikolići.
U Rakarima (na Pliskavici) su: Markovići, Rakarčevići, Obradovići, Stojanovići, Živkovići, Vujići (Uskokovići), Cvetkovići, Nikolići (Mačuri) i Milovanovići.
Osim ovih ima i nekoliko kuća rakarskih i u Gornjoj Toplici; Parćinci, Dragutinovići, Markovići i Pavlovići.
U Rakarima su svega dve poveće zadruge Čarapića, inače je u celom selu najveća inokonština.
Podaci o selu.
Rakari su 1818. godine prema haračkim tefterima imali 27 domova sa 36 porodica i 79 haračkih ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 41 dom i 285 stanovnika.
-1874. godine – 41 dom i 263 stanovnika.
-1884. godine – 51 dom i 299 stanovnika.
-1890. godine – 56 domova i 355 stanovnika.
-1895. godine – 82 doma i 357 stanovnika.
-1900. godine – 60 domova i 373 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva je 2,75 a procentni 0,90%.
Ime selu.
Ime selu, kao i ime džematu, nepoznato je. Ali se priča da je ime ovom džematu došlo od prezimena porodice, koja se nekada zvala Rakarci. Druga dva džematska imena su od imena viđenijih porodica u selu.
Ime ovog sela zapisano je i u spisku paleških sela iz 1737 godine, Rackary, sasvim onako kako se i danas izgovara.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Rakarčevići (Rakarci), Blagojevići, Obradovići, Radojičići i Maksići: Prva porodica u Rakarima, za koju se drži da je u selu od Kosova i da se ne zna otkuda se doselila jesu Rakarčevići (Rakarci), koji su poznati u selu samo pod ovim prezimenom, mada svaka porodica ima i drugi prezime. Prva kuće Rakarske bile su na Pliskavici do Toplice, gde su otprilike danas kuće Blagojevića i Obradovića iz ove iste porodice. Kad se ova porodica razmnožila, onda je posle deobe izašla i prva se naselila u Lipovici, pa i tamo ima svojih predstavnika. Ovoj porodici srodni su na Lipovici Radojičići i Maksići, svi slave Đurđic.
Čarapići, Đorđevići, Pavlovići i Spasonjići: Najstarija porodica doseljena u ovo selo su Čarapići, iz Jezera u Drobnjacima i odmah pored Radojičića naseljena na Lipovici. Čarapići su se doselili sa nekoliko porodica, od koji su dve otišle dalje odavde i sišle Beogradu, te se naselile u Belom Potoku (familija Vase Čarapića, op. Milodan) i Ripnju, Okrugu beogradskom, a jedna posle otišla u Gvozdenović u Tamnavu. Čarapići su danas opšti naziv džemata, dokle su ostale porodice izmenjale prezimena, a odseljene zadržale su ga, pa ma gde se nalazili. Čarapići su doseljeni u selo pred kraj 17. stoleća i zovu se još kako je gore nevedeno, slave Đurđevdan.
-Markovići su se doselili uz Kočinu Krajinu iz Kolašina u Crnoj Gori, slave Đurđevdan.
-Lugonja (Lugonjići) se doselio kao sluga u Popoviće iz Jezera u Crnoj Gori, pa su ga posle gazde namestile na Orlovcu, napravili mu kuću i oženili ga, slave Đurđevdan.
-Stevići i Petrovići su iz Vrbove u Polimlju, slave Lučindan.
-Cvijovići su iz Seljana u Polimlju, slave Đurđevdan.
Doseljenici iz novijeg doba u vreme Prvog i Drugog ustanka:
-Stojanovići, predak se doselio iz Tvrdića u okrugu užičkom, slave Jovanjdan.
-Živkovići, čiji se predak doselio iz Brekova u Starom Vlahu, preko granice sadašnje, slave Ilindan.
Noviji doseljenici, posle 1840. godine:
-Srećkovići, otac se prizetio u Rakarce i doselio se iz Kalenića-okrug užički, podrazumeva se da slave Đurđic.
-Matići, otac se doselio u Rakarce, a poreklom je iz Dražinovića-okrug užički, slave Đurđic.
-Nikolići su iz Briježđa i došao ženi na imanje, slavi Alimpijevdan.
-Gajović je došao ženi u kuću iz porodice Uakaraca, slavi Đurđic, doselio se iz Gornjeg Lajkovca.
-Obradović je iz Sankovića, dovela ga mati i ovde ostao, pa se prizetio u Rakarce, slavi Đurđic.
-Vujić je Uskoković iz Planinice, prizetio se u kuću starog Rakarca, koja je izumrla po muškoj liniji, slavi Nikoljdan i Đurđic.
-Paraćinac se doselio iz Županjca-okrug beogradski kao trgovac i mehandžija, slavi Nikoljdan.
-Nikolić-Mačur je sišao iz Struganika na svoje ranije kupljeno imanje, slavi Nikoljdan.
-Janković je iz Planinice, posle deobe sišao na svoje imanje, slavi veliku Gospojinu.
-Milovanović se doselio iz Obarde u Polimlju uz Babinsku Razuru, slavi Đurđevdan.
-Dragutinovići su iz užičkog Kalenića, doselili se kao kovači, slave Đurđevdan.
-Pavlović se doselio kao učitelj iz Valjeva, slavi Nikoljdan.
-Marković je iz Slavkovice u okolini i doselio se kao mehandžija, slavi Đurđevdan.
-Cvetković se doselio kao majstor iz Zaselja-okrug užički, slavi Nikoljdan.
U Rakarima je 58 kuća od 23 porodice.
Zanimanje stanovništva.
Rakarci se zanimaju svima privrednim radnjama, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Glavna zanimanja su zemljoradnja, stočarstvo i voćarstvo. Sva toplička sela gaje osobitu stoku, pa i ovo. Voće u poslednje doba naglo se podiže. Rakarci ne uče zanate i nigde se ne sele, osim ako koji slučajno ne ode uz mater ili ženi na imanje.
Pojedinosti o selu.
Rakari su sastavni deo Gornjo-topličke opštine u Srezu kolubarskom. Sudbnica i škola je u Gornjoj Toplici a crkva u Cvetanovcima. Groblje je razdeljeno na dva kraja. Preslava seoska je Spasovdan.
Gornja Toplica je drumsko naselje i opisana je kod Berkovca, a polovina je u ataru ovog sela.
IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.
Komentari (0)