Poreklo prezimena, selo Družetić (Koceljeva)

Poreklo stanovništva sela Družetić, opština Koceljeva. Izvodi iz knjige Ljubomira Ljube Pavlovića „Antropogeografija valjevske Tamnave“, izdanje 1912. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Družetić je na obema obalama rečice Uba, u Jautini i pored Gole Glave i Koceljeve, brdsko, šumovito i neravno selo, sa kućama razređenim pri vrhovima potoka u poveće džemate: Donju malu do Gole Glave, Majdan uz istoimeni potok, Borovčevicu ili Srednju Malu do Koceljeve i Koren sa obe strane reke Uba i u Juatini.

Druga vlašićka kosa počinje u šabačkom Crniljevu na onom mestu odakle Tamnava otpočinje teći umesto severnim, istočnim pravcem. Druga kosa je niža od prve i razlikuje se dosta od prve, mada su obe tačno jugoistočnog pravca. Kao što je kod prve kose glavni i najznatniji vis Beleg u Miličinici i iznad valjevskog Crniljeva, tako je i ovaj drugi, Jautina u Goloj Glavi najglavniji, jer koliko je Beleg udaljen od početka Vlašića, toliko je i Jautina od Donjeg Crniljeva. I kosa i njene suviše kratke i severne i južne kosanice širokoh su pleća, sa jasno izraženim krečnjačkim poljicima, jer celom dužinom kose na više mesta ispoljeni su sekundarni krečnjaci, ispod kojih su peščari, konglomerati i filiti. Krečnjačka poljica: Odžino Polje između Miličinice i Goločela, Preseka na Šeševici, Jasikova Ravan u Ljuticama, Konjski Grob na međi Bresnice i Koren u Družetiću, su poljica bez vidnih ostenjaka, i rtova sa vrtačama po sredini, koje su starijeg i novijeg porekla, široke, zadnivene i obdelane.

Tamnava je brdska i ravna oblast, kao i oblast niske ravnice, prema čemu ima i raznih sela. Tamnava ima četiri vrste sela: brdska, tamnavska, polojska i drumska. Brdska sela su u gornjem i srednjem toku Tamnave i u podnožju slovačke kose; nije ih mnogo, a ima ih koja su pojedinim krajevima brdska, a ostalim tamnavska. Kuće ovih sela su u malama ili džematima, gde su džemati po visovima, pristanjcima i ulegnućima, a nikad u dolini potoka ili rekavica.

U oblasti ima dosta izvora, koji svojim imenima opominju na karakter mineralnih izvora. Takvi bi izvori bili: Zmajevac u Kamenici, Mlakonja u Raduši, Hlađani u Družetiću, Živanica u Novacima, Savinac u Zukvama, Vidan u Grabovcu, Slana Bara u Galovićima i Slanac u Koceljevi.

Svaka gologlavska mala ima po jedan ili po dva zasebna potesa, a sve zajednički po jedan deo svog Polja, a tako i kod bukorskih mala, čiji je zajednički potes Mokro Polje do Galovića. Kad se mala namnoži i nema gde da se više širi, onda malo podalje stvara drugu malu, koja se po vremenu spaja sa svojom maticom. Tako su se u Bukoru spojile Donja Mala sa svojom maticom Divičem, u Goloj Glavi Balačka sa Brđanima, u Ljuticama Rasnica sa Ljuticama itd. Tipska brdska sela su: Bukor, Gola Glava, Družetić, Ljutice, Donje Crniljevo, Goločelo, Galović itd.

Zajednice brdskih sela veće su i one su spusti i šume. Ove se zajednice daju pod ispašu i žirovnicu i prihodi idu u opštinsku kasu na isplatu državnog poreza i prireza na sva imanja. Iz ovih zajednica seoska sirotinja ima besplatan ogrev, a oskudni u imanju dobijaju, po rešenju seoskog i opštinskog zbora i odobrenju nadležnih državnih vlasti, potrebno zemljište na večitu svojinu. Najlepše, najveće i najočuvaninje zajednice ove vrste imaju sela: Gola Glava, Koceljeva, Pambukovica, Kamenica, Ljutice i Družetić. Gologlavske zajednice u Jautini, družetićke u Straži i Visu, koceljevačke i pambukovičke, poznate po opštim imenom Koceljevačka Šuma, u prostoru preko 400 hektara, jesu najlepši šumski krajevi u oblasti i one drve sva donja tamnavska sela.

Seoske zajednice brdskih sela daju se pod ispašu i nigde se zajednički ne pasu; uzimaju ih pod zakup pojedinci ili udruženi pojedinci, gde napasaju ili samo svoju stoku ili puštaju i druge seljake. Ispaša ove vrste ima u Koceljevi, Pambukovici, Goloj Glavi, Družetiću, Kamenici i Novacima.

Starovlaškog tipa je najveći broj sela u oblasti podeljena na krajeve, male i džemate. Seoski potoci i rečice dele selo na Gornji i Donji Kraj, a svaki kraj deli se na male, gde se u svakoj jasno raspoznaju porodične grupe. Džemati i male su u vrhovima seoskih potoka, po prostranjcima brda, oko izvora, više osojnim nego prisojnim stranama, s velikim okućnicima i sa zgradama duboko unetim u voća. Kuće se po malama rasturene na džematiće, gde su porodice vrlo bliske, dokle sve druge su po 200 do 300 metara jedna od druge, gde su pri tom male voćnjacima u šumama spojene. U Bukoru, tipskom predstavniku starovlaškog sela, svaka mala, a njih je 4 na broj, ima u svojoj sredini i po jednu granicu, koju čuva kao nejveću svetinju, a sve male u sredini sela svoju Bukorsku granicu, kod kojih su seoski koševi i kod koje se drže seoski sabori, sastanci i čine razne molitve. Predstavnici ovog tipa sela su: Bukor, Donje Crniljevo, Galovići, Slatina, Družetić, Stepanje, Vrhovine, Gvozdenović i dr.

u Vukovim haračkim tefterima pominju se kao zaseoci: Koren u Družetiću i Jautina u Goloj Glavi, ali nisu bili zaseoci ni inda, pa ni danas, jer ih niko tim imenom od njihovih seljaka ne zove.

Druga vlašićka kosa počinje u šabačkom Crniljevu na onom mestu odakle Tamnava otpočinje teći umesto severnim, istočnim pravcem. Druga kosa je niža od prve i razlikuje se dosta od prve, mada su obe tačno jugoistočnog pravca. Kao što je kod prve kose glavni i najznatniji vis Beleg u Miličinici i iznad valjevskog Crniljeva, tako je i ovaj drugi, Jautina u Goloj Glavi najglavniji, jer koliko je Beleg udaljen od početka Vlašića, toliko je i Jautina od Crniljeva. I kosa i njene suviše kratke i severne i južne kosanice širokih su pleća, sa jasno izraženim krečnjačkim poljicima, jer celom dužinom kose na više mesta ispoljeni su sekundarni krečnjaci, ispod kojih su peščari, konglomerati i filiti. Krečnjačka poljica: Odžino Polje između Miličinice i Goločela, Preseka na Šeševici, Jasikova Ravan u Ljuticama, Konjski Grob na međi Bresnice i Koren u Družetiću, su poljica bez vidnih ostenjaka, i rtova sa vrtačama po sredini, koje su starijeg i novijeg porekla, široke, zadnivene i obdelane.

Ako su livade udaljene od kuća, onda dosta domova imaju svoje kolibe. Kolibe su jednodeljne zgrade, u kojima prema potrebi noćivaju pojedini zadrugari. Kolibe su na krajevima livada i pašnjaka, pored kotareva u košara i više zgrada za sklanjanje alata i drugih zemljodelskih sprava nego za stanovanje. Oko kolibe se nalaze obično i još neke zgradice: košić za kukuruz, ambarić za žito, košara (primitivna štala, op. Milodan) i obori. I seljaci brdskih sela ove oblasti: Gole Glave, Družetića i Bresnice, ako imaju imanja po udaljenijim selima, imaju ovakve iste kolibe. Kolibe su sagrađene od istog materijala, od kojega i lošije kuće, a košare se grade od brvana, pletara ili od krovine a pokrivaju daskom, crepom ili krovinom.

Srpska imena sela, koja su postala od prezimena razrođenih porodica ili muških i ženskih imena i nadimaka je, između ostalih, i Družetić.

U Družetiću i Bresnici, u blizini družetićske Bele Ornice, nalaze se mesta, koja se zovu Rimska Groblja, koja su do pre 40 godina bila sa spomenicima. Za bresničko Rimsko Groblje zna se, da nu je kamenje povađeno i upotrebljavano na zidanje nove koceljevačke crkve, a od družetićskog još nešto ima.

Rimska Čaršija ili Grda u Družetiću, na Beloj Ornici, drži se da je bio veliki rimski grad sa trgom, u kome su živeli i građani i vojska. Po svoj Ornici i susednoj Bresnici ima rimskih grobova i sarkofaga, zatim kopaju se cigle, kamenje, oružje i novac. Do pre 40 godina groblje se održalo, ali ga danas skoro i nema, jer je ceo ovaj kraj obrađen u ziratnu zemlju ukoliko ga nije obuhvatila pojedinačna šuma.

Sela, koja su pre 300 (sada 400) godina, samostalno postala na ranijim nestalim naseljima ili na mestima koja su bila naseljena je, između ostalih, i Družetić.

Zadružni život je u oblasti na velikoj ceni. Jedinština je posledica porodičnih nedaća i ona ne mora da predstavlja siromanštinu. Inokonština je posledica deobe i materijalnog upropašćavanja kuće i porodice od strane rđavih starešina i predtavnika. Nema doma u selu, koji nije bio, ili koji nije zadužen ili koji se ne sprema da bude zadužen. Za zadružni život vezano je i blagostanje doma, za jedinštinu oskudica u radnoj snazi, za ikonoštinu krajnja nemaština. Pa i danas ova oblast ističe se sa najvećim brojem stanovnika na jednu kuću u Kraljevini. Zadruga ima s osobinama i bez osobina, i uopšte uređenih, kao što su zadruge gornjih valjevskih oblasti. U oblasti zadruge prvog oblika, kao i gore, su: Stankovići u Goloj Glavi, Aškovići i Miloševići u Čučugama, Đapići i Arsenovići u Bukoru, Jovanovići i Cvejići u Donjem Crniljevu, Kovačevići i Paunovići u Koceljevi, Petrići u Družetiću itd.

Poreklo familija-prezimena sela Družetić:

Prezime – kada su doseljeni – odakle su doseljeni – krsna slava – napomena:

-Banovići i Stanojlovići. Videti Stanojlovići i Banovići.

-Grubetići, druga polovina 18. veka, Morača, Mitrovdan.

-Jovanovići-1 i Markovići-2. Videti Markovići 2 i Jovanovići 1.

-Jovanovići 2, posle 1827. godine, Osladić u Podgorini, Trifundan.

-Lazići, druga polovina 18. veka, Carina u Azbukovici, Jovanjdan.

-Maleševići i Savići. Videti Savići i Maleševići.

-Markovići 1, druga polovina 18. veka, B. Krajina, Nikoljdan.

-Markovići 2 i Jovanovići 1, druga polovina 18. veka, Osat, Trifundan.

-Mitrovići, posle 1827. godine, Drlače u Azbukovici, Đurđic.

-Obradovići, druga polovina 18. veka, Zarožje-okrug užički, Đurđevdan.

-Purići, druga polovina 18. veka, Suvodanje u Podgorini, Đurđevdan.

-Savići i Maleševići*, prva polovina 18. veka, Stari Vlah, Đurđic.

*U Družetić doselila su se tri brata rođena: Jovan, Juriša i Mališa s Uvca iz Rasnice. Mališa je ostao u selu, Juriša prešao u Ljutice a Jovan u šabačku Kamenicu. Neki od Mališinih sinova spustili su se u Stubline.

-Simići, druga polovina 18. veka, Gornje Košlje u Azbukovici, Jovanjdan.

-Stanojlovići i Banovići, prva polovina 18. veka, Bosna, Aranđelovdan.

-Stepanovići, posle 1827. godine, susedna Gola Glava, Jovanjdan, uljezi u Saviće.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Antropogeografija valjevske Tamnave”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.