Poreklo prezimena, selo Markova Crkva (Lajkovac)

Poreklo prezimena sela Markova Crkva, opština Lajkovac. Prma knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Položaj sela.

-Markova Crkva je desnoj obali reke Toplice, baš na njenom ušću u Kolubaru i kad prestaje teći klisurastom dolinom. Seoske kuće su po plećima brda. Brda su strmenita i sva od sekundarnog krečnjaka s vrtačama.

Izvora u selu je dosta. Na Brdu je izvor Jastrebovac vrlo jak izvor, od kojega postaje kratak potočić, koji silazi u Toplicu. Pod Brdom su izvori: Jabukovac i Žiškovac. Kroz selo teče reka Toplica, a pored njega KOlubara, koja je ovde retko kad brodna.

Zemlje i šume.

-Topličke zemlje su crna smonica, vrlo rodne, podesne za oranicu i kosanicu. Brodske zemlje su za voćnjake i strmna žita, a ranije su bile pod vinogradima.

Šume ima dosta u klisuri, iznad crkve i po stranama brda. Ima je dovoljno za ogrev i građu. U selu nema nikakvih zajednica.

Tip sela.

-Markova Crkva je selo razbijenog tipa. Kuće su rasturene po Brdu u manjim grupama, gde svaka grupa označava po jednu porodicu. Džemata nema.

U selu su: Dimitrijevići, Pavlićevići, Sretenovići, Gajići, Jovanovići, Marjanovići, Dimitrijevići, Milovanovići, Markovići, Spasojevići i Anđelkovići.

U selu nema većih zadruga, kao zadružna smatra se Sretenovića.

Podaci o selu.

-Markova Crkva prema spisku sela valjevske eparhije iz 1735. godine imala je 12 domova. Markova Crkva po haračkim tefterima iz 1818. godine imala je 12 domova sa 10 porodica i 27 haračkih lica.

Po popisu:

-1866. godine – 12 domova i 94 stanovnika.

-1874. godine – 14 domova i 92 stanovnika.

-1884. godine – 15 domova i 125 stanovnika.

-1890. godine – 18 domova i 166 stanovnika.

-1895. godine – 19 domova i 169 stanovnika.

-1900. godine – 21 dom i 180 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva je od 1866. godine 2,56 a procentni 2,06%.

Ime selu.

-Crkva u ovom selu odvajkada se zove „Markova Crkva“, pa je po njoj dato ime selu.

Starine u selu.

-Od starina u selu na prvom mestu pominjemo Markovu Crkvu, koja se nalazi pod Brdom, pored Toplice, a u njenoj klisuri. Crkva je sa jednim kubetom, mala, zidana od kamena i nekoliko puta paljena od Turaka.

Za njeno zidanje vezane su ove dve priče. Po prvoj priči bila su tri brata: Marko, Petko i Stepan, pa su imali silno blago i kad su braća Marko i Stepan otišli na Kosovo, naredili su Petku da izabere tri mesta u okolini i da svakom bratu sazida po jednu crkvu, jer su držali da se neće vratiti. Petko je sazidao sebi crkvu u Petci (kod Lazarevca, op. Milodan), Marku Markovu Crkvu, a Stepanu u Stepanju, pa kako su ove druge dve crkve bile manje, to su ga braća proklela, te njegova crkva nije nikad propevala, a ove dve večito su služile.

Po drugoj priči crkvu u Bahu, Markovu i Dokmirsku zidao je isti velikaš o svom trošku, pa je ove dve dovršio a Bašku nije hteo, što mu preduzimač nije hteo da ispuni ugovor.

Po jednoj zabelešci ovu crkvu je popravio Gospodar Jevrem Obrenović o svom trošku 1837. godine i tad je nešto dozidao, ali ipak crkva nije propevala do pre nekoliko godina, do 1892. godine, kad su je sami seljaci molbom otvorili.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

-Markova Crkva je staro naselje. Ona se pominje u spisku sela paleškog okruga iz 1737. godine pod imenom (na staroslovenskom, op, Milodan) „Markovaseska“. Drži se da su selo osnovali preci današnjih Dimitrijevića, za koje se ne zna da su se i odakle doselili.

-Dimitrijevića ima 6 kuća, slave Jovanjdan.

Sve ostale porodice su doseljene.

-Pavlićevići su doseljeni posle Kočine Krajine iz Otilovića u Polimlju, slave Nikoljdan.

-Marjanovići su iz Bučja u Polimlju, slave Nikoljdan.

-Jovanovići su iz Maoča u Donjem Polimlju, slave Đurđevdan.

-Sretenovića predak doselio se kao sveštenik iz obližnjeg Vračevića, slave Lazarevdan.

-Spasojević je sišao iz Lelića od Bojanića u Podgorini, slave Miholjdan.

Noviji doseljenici:

-Milovanovići su iz Toči u Polimlju, slave Jovanjdan.

-Markovići su iz Mataruga u Polimlju, slave Nikoljdan.

-Anđelkovići su sa Zagrada na Čevu u Crnoj Gori, slave Aranđelovdan.

-Dimitrijevići, sveštenička porodica iz Beograda, slave Nikoljdan.

U selu ima 21 kuća od 10 porodica.

Zanimanje stanovništva.

-Markovčani se zanimaju svima privrednim radnjama, kojima i ostali seljaci u oblasti. Ne uče zanate i ne udaljuju se iz sela.

Pojedinosti o selu:

-Markova Crkva je sastavni deo markovačke opštine u Srezu Kolubarskom. Sudnica u škola su kod Markove Crkve. Groblje je na Brdu. Preslavljaju Spasovdan.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, „Kolubara i Podgorina“. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.