Poreklo stanovništva gornjebanatskog naselja Ečka, koji je Jovan Erdeljanović sastavio prema “Letopisu stare Ečke”. Priredio saradnik portala Poreklo Aleksandar Marinković
Otkuda se i zašto se selo ovo zove Ečka, ne zna se pozitivno, a kada je naseljeno i od koga, i to se ne zna, niti ima pozitivnih istorijskih podataka o tome. U opisu ove županije navodi se da je ovde živela jedna od Atilinih žena kojoj je bilo ime Esce, i da otud ovo mesto nosi svoje ime. Stoga je Odbor za pomađarivanje mesta bio predložio da se ovo selo nazove Ečehilda, ali je opštinsko predstavništvo odbilo i protestvovalo protiv toga. Navod da ime selu dolazi od imena Atiline žene, biće da je skaska, izmišljena da bi se moglo što pre ovo mesto označiti da je mađarskog porekla, iako u njemu nema Mađara, niti je bilo.
Ečka je nesumnjivo jedno od starijih mesta, jer nije naseljeno pod Marijom Terezijom…. Usled toga što je narod morao sad kulučiti i davati spahiji desetak, napustiše mnogi ”sedioci” ovo mesto i svoj posed i odoše u Vojnu granicu, ponajviše u Čentu, gde se i sad cela jedna ulica zove Ečanski sokak. To su bili Srbi što su se ovde zatekli, a samo mali broj od njih, 40-50 kuća, ostade i nadalje ovde. Pošto su mnoge kuće ostale puste i zemljišta naputena, naseli spahija Rumune, koje dovede iz sela Macedonija kod Rudne prema Temišvaru i iz drugih sela. Posle je naseljavao i Nemce iz raznih sela….(moj dodatak – spahija se zvao Lukač Lazar, rodom Jermenin, koji je držao i državno dobro Belje u Slavoniji).
– Bilo je ovde Srba 1878. godine 231 duša, domova 45, bračnih parova 50;
– 1890. godine svega 183 duše , bračnih parova 38, domova 37
– Godine 1905. svega 206 duša, domova 38, bračnih parova 46
– Godine 1908. svega 195 duša, domova 38, bračnih parova 44
– Godine 1911. svega 204 duša, domova 35, bračnih parova 41
– Godine 1915. svega 199 duša, domova 36, bračnih parova 49
– Godine 1920. svega 196 duša, domova 34, bračnih parova 51
….Ali se skoro svake godine poneko iseli: 1892., 1893. i 1897. po 1 MIŠKOVIĆ sa skupa 18 duša; 1899. RADONIĆ sa 3 duše; 1895. ČOROGAR sa 7 duša; 1906. SABOVLJEV sa 4 duše; 1903. BITEVIĆ sa 5 duša; 1908. Radonić sa 4 duše.
Škole nije moglo biti, ni srpkih učitelja, zbog malog broja srpske dece, nego su posle odeljenja od Rumuna, srpskoj deci učitelji bili parosi: najpre Dimitrije Murgulović, a zatim, od 1879.-1908. Svetozar Teodorović.
…. A leta 1874. godine se Srbi odele od Rumuna i vrate u svoju staru crkvu, koja je njihova i bila i koju su oni sagradili i imali pre dolaska Rumuna. Paroh Dimitrije Murgalović pređe Srbima, a drugi paroh, Kiril Magdić (docnije Magda), ostane kod Rumuna.
Parohijani su svi Srbi, od kojih su Čorogari bili poreklom Rumuni. Svi znaju i rumunski, dok Rumuni ne znaju svi srpski. Srbi su telesno dosta razvijeni i zdravi, većinom crnomanjasti, a manjim delom plavi. Uzrasta su srednjeg i većeg, a malih je najmanje. Ženske su slabije razvijene, ima ih dosta kržljavih i retko je videti lepoticu. Srbi su vesele naravi i vole pesmu, svirku i kolo i dobri su igrači skoro svi. U krvi im je da se za ma šta iz inata zavade, jedan drugom u nos idu i prkose, a žene često ne govore jedna s drugom i prave spletke i svađu, pa i sudu odmah trče, a naravno da se nađu koji to potpiruju i pomažu. Narod je vredan i štedljiv. Iako voli da se u svoje vreme i proveseli, ipak se ne može reći da je odan piću…. Mnogi su čistiji i za to imaju više smisla no Rumuni, kod kojih je nečistoća i nema u tome. Stoga su Srbi zdraviji i ne stradaju ni blizu od zaraznih bolesti toliko koliko Rumuni…. Kuće su od naboja, pod trskom i crepom, čiste, okrečene i zagrađene.
Odelo je čisto i nije raskošno. Zimi od belog sukna čakšire, bele obojke i opanke, leti u gaćami i papučama. A paradno: čizme i plave (ugasite) ćurdije i čakšire, široke šešire, momci rekle ratne boje, retko svilene, a devojke haljine vunene, bez dukata i svile; ima mlada koje nose šešir okićen veštačkim cvećem.
Narod se hrani dosta dobro i žene kuhaju dobro i ukusno. Skoro svaki kolje ranjenika te ima smoka u kući. Živine drže te jedu meso i jaja, a i dosta mleka. Leti povrća i voća, kojeg ovde ima prilično. Hleb je pšenični, a zimi mešaju pomalo i kukuruzna brašna, a i krompira, pa i kulju i proju i u nju bundeve, a i inače češće jedu pečene bundeve. Postove osim uskršnjeg, ne drže (osim starih ljudi i žena) i pričešćuju se samo uskršnjeg posta i to ne svi. Bolesnike vrlo retko pričešćuju.
…. Psovke i gadne reči kao i kletve nisu jako rasprostranjene. U crkvu ide narod dosta uredno, osobito zimi; manje leti kad su poljski radovi.
Godine 1836. Izgorelo je gotovo sve selo na Veliku subotu: jedna Vlahinja bacila žar iz peći, a jak vetar bio.
Naseobina Stajićevo osnovana 1923. godine i pošto su i ovdašnje porodice, osim 5-6 kuća, odbile tamo zemlju, mora da su se preseliti tamo. I Stajićevo spada u ečansku eparhiju.
IZVOR: Jovan Erdeljanović – ”SRBI U BANATU”; priredio saradnik portala Poreklo Aleksandar Marinković
26. oktobar 2012. u 00:38
Goran Goranic
Imate delimicno pogresnu informaciju za prezime Corogar, da su Srbi sa poreklom rumunskim. Corogar prezime nose dve loze i nisu u nikakvom krvnom srodstvu. Jedna loza potice iz Raske i takodje je doseljena u Banat, a druga loza potice iz delova oko Temisvara koji su bili naseljeni iskljucivo srpskim zivljem. Tacno je da su dosli iz dela Rumunije koji je bio vecinski naseljen srpskim zivljem. Obe loze su porekla srpskog. Mozete se posluziti sa knjigom koju je izdala Srpska pravoslavna crkva u kojoj pise o obe loze Corogar dosta opsirno.
Ja sam jedan od od loze Corogar.Kod nas niko nije znao rumunski, poznajem obe loze jer su se doseljene obe u Banat. Postoji jos samo jedan preziveli Corogar u Crnoj Gori, okolina Kolasina. Neke loze je Sveti Nikola slava, druge je Sveta Petka.
Smatram da bi bilo bolje da upotrebite knjigu koju je Srpska pravoslavna crkva izdala jer je tacnija od letopisa koji su delimicno tacni.
26. oktobar 2012. u 18:35
Aleksandar Marinković
Ovde se ne radi o upotrebi nekog izvora koji je tačniji u odnosu na drugi koji je delimično tačan. Tekst je preuzet iz Erdeljanovićeve knjige koju je odobrila Akadamija nauka, i cilj je da podaci iz te knjige postanu dostupni širem krugu ljudi. Ukoliko vi ili bilo ko drugi, poseduje neki verodostojni izvor koji bi Erdeljanovićeve podatke dopunio ili možda čak opovrgao, može slobodno da ponudi link ili da ga prekuca i postavi na sajt.
S druge strane, vi se pozivate na novije izdanje u okrilju SPC, a Erdeljanović se oslanja na izvorne crkvene letopise te iste SPC. Dakle, nije problem u Erdeljanoviću.
I ponovo napominjem, da vernici SPC ne moraju nužno i imati srpsko poreklo bez obzira iz kojeg kraja dolaze.
31. oktobar 2012. u 02:12
Goran Goranic
Izvor je vecinom tacan jer se navodi:
Parohijani su svi Srbi, od kojih su Čorogari bili poreklom Rumuni.
Ja samo preciziram da jesu bili iz krajeva rumunskih koji su bili nastanjeni Srbima.
ERDELJANOVIC U TOM TEKSTU I KAZE DA SU COROGARI SRBI ali SA POREKLOM RUMUNSKIM,A JA SAM SAMO PRECIZIRAO DA SU DOSELJENI BILI SA RUMUNSKIH PROSTORA, SA TIH PROSTORA SU PRVO DOSELJENI ODNOSNO NASELJENI SRBI IZ RUMUNIJE, A POTOM I RUMUNI.
NARAVNO DA VERNICI SPC NISU SVI SRBI KAO STO NI SVI SRBI NISU VERNICI SPC.
27. septembar 2015. u 19:55
Dejan Čorogar
Postovani!
Ja sam od loze Corogar,koji su bili doseljeni u Ecku.Moj pradeda je 1930.god.porodicu preselio u obliznje selo Orlovat.Koliko sam ja saznao,trebalo bi da su moji preci u Ecku doseljeni sa Carnojevicem,a jednom prilikom sam saznao da u Crnoj Gori,ne znam tacno gde,postoji selo u kome svi stanovnici imaju prezime kao ja.Bio bih Vam veoma zahvalan za detaljnije podatke,posebno zato sto se bavim mislju da izradim porodicni grb.
Pozdrav!
13. maj 2017. u 17:00
vojislav ananić
Ečka – je tipično vojvođansko selo. Nalazi se deset kilometara južno od Zrenjanina, izmedju Begeja i magistralnog puta Zrenjanin – Beograd. Naselje ima izuzetno povoljan geografski položaj, pošto preko sela prolaze putevi koji povezuju centar opštine tj. Zrenjanin sa Lukićevom, Tomaševcem, Orlovatom, Stajićevom, Farkaždinom, Perlezom, čentom, Knićaninom, Belim Blato i Lukinim Selom. Ustvari preko njega vode i putevi koji povezuju ovaj deo Banata sa Beogradom i Novi Sadom. Selo se inače, nalazi na 20 stepeni i 22 minuta istočne geografske dužine i 45 stepeni i 22 minuta severne geografske širine. Njegova nadmorska visina iznosi oko 80 metara, dok se u neposrednoj okolini kreće izmedju 80 i 85 metara.
Geografska slika Ečke i cele okoline, kao i položaj, jasno govore da su i u davnoj istorijskoj prošlosti na ovim prostorima postojali maksimalni uslovi za stalni boravak i život ljudi. Na osnovu ovoga nameće se zaključak da su ovo područje naseljavali ljudi još početkom nove ere. U prilog ovoe govore i brojni arheološki lokaliteti koji se nalaze u atarima Mužlje, Botoša, Zrenjanina, Perleza i slično. Dokazano je da su na teritoriji Ečke i njene okoline još pre nove ere živela ilirska, sarmeatska, dačanska i druga plemena. Takodje je naučno dokazano da je krajem III pa do sredine IV veka živelo brojno sarmatsko pleme Roksalani. Do sada se ne raspolaže dokazima da je na mestu današnjeg sela, naučno potvrdjenim, postojalo pre početka XVII veka neko stalno ljudsko naselje. Na osnovu dosadašnjih istraživanja ustanovljeno je da se na jednoj karti jugozapadnog Banata iz 1553. godine pominju od stalnih naselja samo Bečkerek, Perlez, Jankov Most i Sarča. Ovo govori da Ečka u to vreme nije postojala. Kada su 1718. godine na osnovu Požarevačkog mira Turci proterani iz ovih krajeva Banata nastaje veći brj novih sela, a ni medju tim novonastalim selima ne pominje se Ečka. Ova dva podatka govore da je ona najverovatnije nastala u XVII veku. O ovome govori i istorijski spis, tj. dekret cara Karla III od 12. septembra 1718. godine, kojim Ečka i druga okolna sela ulaze u sastav Bečkerečkog dištrikta. Ovde je nekada bilo sedište vlastelinstva grofova Lazar. Lazar Lukač, poreklom Jermenin iz Erdelja, kupio je 1781. godine ogromne posede od bečkog dvora i bio rodonačelnik porodice koja je punih 160 godine vladala Ečkom. Njihov dvorac “Kaštel”, podignut u engleskom stilu, postao je centar društvenog života veći i od samog Bečkereka. O poreklu naziva mesta nema tačnih podataka. Postoje samo legende. Jedna od tih legendi kaže da je mesto dobilo ime po imenu žene hunskog vodje Atile, zvanog “Bič božiji”. Druga, veoma slična, legenda kaže da je u tom istom hunskom logoru, umrla Atilina ćerka Ečka od groznice te da je ožalošćeni otac celom kraju dao njeno ime. Postoje i druga tumačenja koja se temelje na latinskim rečima koje označavaju pojmove: rečna okuka (meandra) i most, kao i rumunskoj reči sa značenjem “iver”. Mađarska vlastela, nastojeći da sprovedu madjarizaciju u današnjoj Vojvodini, menjala je nemadjarska imena naselja. Ovo nije mimoišlo ni Ečku. Ona je posebnim dekreto 1843. godine dobila mađarski naziv Ečehida. Ovaj postupak je izazvao veliko ogorčenje stanovništva rumunske i srpske narodnosti, pa je ono decenijama, pišući žalbe i šaljući delegacije razni predstavnicima vlasti, pokušalo da selu vrati naziv. Pošto je sve bilo uzalud Rumuni i Srbi su 2. maja 1911. godine izabrali tročlanu delegaciju i poslala je u Budimpeštu da od ministra unutrašnjih poslova traži da se selu vrati stari naziv Stara Ečka (Ečka – veke). Delegacija je uspešno izvršila posao pa je ministarstvo unutrašnjih poslova svojom naredbom od 16. januara 1912. godine selu vratila tako dugo traženi naziv – Stara Ečka. Naseljavanje sela i njegova starost gube se u maglama prošlosti, što je ujedno slučaj i sa velikim broje drugih vojvodjanskih naselja. činjenice govore da je ono nastalo u XII veku u vreme turske vladavine, u vreme velikih istorijskih dogadjaja koji su se odigravali u ovim krajevima Ugarske. Austrijski car Karl III 1716. godine započinje kolonizaciju Banata, koja je trajala skoro 140 godina, i naseljava ga Švabama iz Bavarske, Nemaca, Rumuna, Francuza, Bugara i dr. Potrebno je napomenuti da je u vreme kolonizacije u Banatu, pa i u Ečki, bio nastanjen dosta veliki broj Srba, koji su u ove krajeve došli u manjem delu sredinom XV veka, a većinom u vreme Velike seobe Srba 1690. godine pod vodjstvom patrijarha Arsenija čarnojevića. Početkom 1924. godie u Ečki je došlo do seobe stanovnika. U novoosnovano selo koje je dobilo naziv Stajićevo preselile su se gotovo sve srpske porodice, tako da ih je u selu ostalo jedva tridesetak. Posle oslobodjenja (1945.) selo je kao i cela zemlja, počelo naglo da se razvija, tako da se od tog perioda razvilo više nego za celo vreme svog postojanja, što je dovelo do novog doseljavanja Srba u Ečku.
Dvorac “Kaštel” Vlastelinski dvorac grofova Lazar u Ečki podigao je 1820. godine Lazar Agošton. čitava Ečka u to se vreme nalazi u posedu ove bogate jermenske porodice. Na otvaranju dvorca, uz prisustvo i tada najbogatijeg vlastelina Ugarske, grofa Esterhazija, svirao je na klaviru i devetogodišnji muzički vunderkind, Franc List, i zadivio sve prisutne svojim talentom. Godinama posle pompeznih dogadjaja vezanih za otvaranje ečanskog dvorca, narod je prepričavao nezaboravne dane, kada je i najsiromašniji meštanin osetio radost nesvakidašnjeg slavlja. Dvorac i njegovu predivnu okolinu pripadnici porodice Lazar koriste sve do 1893. godine, kada umire njihov poslednji potomak. Upravnici imanja se smenjuju potom sve do kraja Drugog svetskog rata.
Dvorac je posle rata za svoje potrebe koristila Armija, a zatim je bio ustupljen privrednim organizacijama. Početkom šezdesetih godina on je bio ustupljen novoosnovanoj ugostiteljskoj organizaciji u selu. Pretvoren u hotel i restoran, ečanski dvorac “Kaštel” i danas privlači pažnju posetilaca ovog kraja, a njegovo okruženje nemo svedoči o bogatoj i burnoj istoriji ovde stvarenoj vekovima. Krajem sedamdesetih godina ovaj nekadašnji dvorac je renoviran i pretvoren u ugostiteljski objekat visoke kategorije koji pored domaćih gostiju posećuju često i stranci. Grofovski dvorac “Kaštel” je sagradjen u lovačkom stilu.
Dvorac je svojevremeno raspolagao sa velikim parkom koji je održavan po ugledu na engleske parkove. U parku su se sve sve do današnjeg dana očuvala i dva spomenika. Jedan od njih posvećen je Lazaru Mihailu, spahijinom sinu koji je poginuo sinu koji je poginu u Napoleonovim ratovima početkom XIX veka, a drugi je grof Hornonkurt podigao u znak sećanja na svog oca. Ovaj drugi spomenik je ovekovečen u liku svetog Ubertusa, zaštitnika lova. Pošto su vlasnici dvorca bili pasionirani lovci, u dvorcu je svojevremeno postojala i veoma bogata zbirka lovačkih trofeja. Ova zbirka je u vihoru dva poslednja rata nepovratno isčezla. Tih godina kada je dvorac bio ustupljen ugostiteljskoj rganizaciji u selu, jedan deo parka pretvoren u velelepni cvećnak, a podignuti su voćnjak i vinograd. Tih godina je u dvorištu “Kaštela” i ispred Savremene galerije bila postavljena skulptura “Devojka sa pticom” rad umetnice Tatjane Zarin, koja i danas krasi park “Kaštela”. Umetnička kolonija Ečka zauzima značajno mesto i na likovnoj karti Jugoslavije. Pune četiri decenije ovde postoji Umetnička kolonija, a zbirka savremene umetnosti danas sadrži više od dve hiljade eksponata i obogaćuje se svake godine. Umetnička kolonija u Ečki sa stalnom postavkom savremene jugoslovenske likovne umetnosti, otvorena 1958. godine. Jedan deo objekata dvorca “Kaštel” bio pretvoren u Umetničku koloniju u kojoj su godinama boravile desetine slikara, vajara, muzičara, književnika i drugih umetnika. Mnogi slikarski i vajarski radovi nastali u ovoj koloniji bili su otkupljeni, neke su umetnici poklonili i tako je stvorena Savremena galerija koja danas ima nekoliko stotina eksponata. Carska bara Nalazi se na 17 km južno od Zrenjanina, oko 2 km od magistralnog puta Zrenjanin-Beograd. Austougarski prestolonaslednik i žrtva Sarajevskog atentata, Ferdinand, rado je lovio po prostorima ove bare, te je dobila ime “Carska”.
Kompleks Carske bare, napuštenog toka Begeja, deo je šireg prostranstva (oko 500 Ha) koje pripada najvećem evropskom slatkovodnom ribnjaku – Ribarskom gazdinstvu “Ečka”. Posebnu prirodnu vrednost ovog predela čini mozaičnost, vodene, travnate i šumske vegetacije, kao i raznovrsnost životinjskih vrsta, u čijem okviru centralno mesto zauzima bogatstvo ptičjeg sveta – ornitofaune. Od ukupno 310 vrsta registrovanih na teritoriji Vojvodine, na području Carske bare evidentirano je čak 295. Carska bara stavljena je pod zaštitu kao prirodno naučno-istraživačko područje. U okolini bare razvijen je lovni i ribolovni turizam. Goste očekuje hotel “Sibila” i nacionalni restoran specijalizovan za pripremanje ribe i divljači. U turističku ponudu Carske bare spada i iznajmljivanje broda za razgledanje bare i njenih živopisnih obla. Priobalni pojas Carske bare veoma je bogat biljnim vrstama. Tu srećemo prirodne šume topla i bele vrbe. Najzastupljenije vrste biljaka su: dvozub, gavez, velika vrbica, obična gagonija, trska, kupina, bagremac. Od životinjskog sveta tu najčešće srećemo: belu čaplju, čaplja kašikara, ražanj, mali kormoran, mala bela čaplja, mala žuta čaplja, siva čašlja, gak, crvena čaplja. Od grabljivica škanjca, banatski soko, jastreb, eja, lunja. Od orlova srećemo orla ribara, zmijara i kao ukras našeg neba orla belorepana. Treba istaći da je ovo područje Carske bare proglašen kao prirodni rezervat i sada je jedan od najvećih u Jugoslaviji, a oko njega se nalazi i još Vojtina mlaka, Tiganjica.
U ovom naselju, u kom vekovima skladno žive Srbi i Rumuni, pažnju namernika zavredjuju i tri objekta duhovne i graditeljske kulture: srpska i rumunska pravoslavna i katolička crkva. Srpska pravoslavna crkva Najstariji i najznačajniji objekat u selu je zgrada srpske pravoslavne crkve izgradjene 1711. godine. To je jedna od najstarijih pravoslavnih crkava u Vojvodini izgradjenih posle velike seobe 1690. godine, a svakako najstarija crkva u Banatu. Ozidana je od čerpića i pokrivena šindrom, poluobličastog svoda, sa tri prozora na severnom i južnom delu i baroknim ikonostasom iz 1786. godine, rad Teodora Popovića. Stari ikonostas, iz 1744. godine, rad Nedeljka Popovića Šerbana, danas se nalazi u Narodnom muzeju u Zrenjaninu. Sadašnji ikonostas u ovoj crkvi postavljen je 1869. godine vrlo je star i potiče od nepoznatog umetnika. Crkva je kao jedan od najstarijih sačuvanih spomenika kulture na ovom području i zbog istorijskog značaja proglašena za istorijski spomenik i pod zaštitom je države. Crkvena riznica raspolaže sa veoma retkim primercima starog kovanog srebra. U porti crkve nalaze se i nekoliko veoma starih nadgrobnih spomenika podignutih na grobovima sveštenika koji su služili u ovoj crkvi.
Rumunska pravoslavna crkva Građena je u neoklasicističkom stilu, u periodu 1844-1850. godine. Spada u red jednobrodnih gradjevina, sa polukružnom oltarskom apsidom na istočnoj i visokim zvonikom na zapadnoj strani. Nalazi se u samom središtu sela. Ikonostas je duborezački rad u drvetu i u potpunosti je pozlaćen. Ikone radjene uljem na drvenoj podlozi delo su Georgija Popovića iz 1810-1815. godine, a 1939. Mangelo Rodić izvršio je restauraciju. Unutrašnjost crkve dekorisao je Jožef Gojgner, ali su slike pred Drugi svetski rat preslikane i rad su Adama Stefanovića.
Rimokatolička crkva Treba reći da izvesnu umetničku vrednost predstavlja i zgrada katoličke crkve, kao i to da se u njoj nalaze skupocena dela slikara čuvene flamanske škole Van de Venea. Ovu crkvu podigao je ečanski veleposednik Sigmund Lazar, 1884. godine, na mestu starog hrama, izgorelog 1836. godine. Predstavlja jednobrodnu gradjevinu sa polukružnom apsidom i visokim zvonikom. Celokupnu dekoraciju crkve izradio je Jožef Gojgner, ali su do danas sačuvani samo fragmenti. Na zidovima izmedju prozora nalaze se četiri ikone radjene tehnikom ulja na platnu, a potiču iz Carske riznice u Beču. Slike se pripisuju najpoznatijem bečkom majstoru tog vremena Mulberču. Unutrašnjost crkve čuva i nekoliko slika na platnu iz XII veka, rad flamanskih slikara. Sliku glavnog oltara “Hristovo krštenje” izradio je holandski majstor Adolf Van der Vene(1828-1911.). Crkva zatvara sa severne strane glavnu ečansku ulicu i u neposrednoj je blizini poznatog dvorca i izletišta “Kaštel”.
IZVOR: BANATerra-moguća enciklopedija Banata