Feljton: Ko su Šumadinci (50)

Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“

Selo potomaka oborkneza Mirka

Poslednje naseljavanje obavljeno je posle Velike seobe 1690.

Selo Šume je starog postanja. Prvi njegov pisani pomen je u godini 1428, u povelji kojom despot Đurđe Smederevac potvrđuje baštinu velikom čelniku Radiču Postupoviću, uglednom i moćnom vlastelinu, danas poznatijem kao ktitoru manastira Vraćevšnice.

Od tada je bilo više korenitih promena u stanovništvu, ali su Šume, prazneći se i ponovo puneći stanovništvom, kao i većina naših sela, uvek bile nastanjene. Poslednje naseljavanje je obavljeno posle Velike seobe 1690. godine, i ono je upamćeno: prvi se, došav sa Kosova početkom XVIII, naselio oborknez Mirko, koji je imao šest sinova. Danas se Šume dele na Mirkove potomke i – ostale, kasnije doseljenike, sa kojima se i po slavama se razlikuju: Mirkovi potomci slave Sv. Đorđa (Đurđic), a ostali druge svece. Posle Prvog svetskog rata pet sedmina kuća u Šumama pripadalo je Mirkovim potomcima.

U vreme kad je Borivoje M. Drobnjaković istraživao Šume (1923) Mirkovo stablo se razgranalo u dvadeset i četiri roda sa 101 kućom. Navodeći zajedničko poreklo i isto krsno ime, kao i koliko koji rod Mirkovih potomaka ima kuća, Drobnjaković ih je samo pobrojao, ovim redom: Stanojevići, Popovići, Glišići, Martići, Maksimovići, Stankići, Prokići, Glišići (drugi), Uroševići, Mirkovići, Živanovići, Živojinovići, Nikolići, Bogićevići, Prokići (drugi), Milovanovići, Jakovljevići, Ristići, Markovići, Batići, Rankovići, Lazići, Petkovići i Antonijevići.

Koji su koja grana, od koga Mirkovog sina potiču, i koji su i za koliko kolena međusobno bliži – nije ni pokušavao da razmrsi. Poput učenog etnologa Drobnjakovića, na ovom pitanju je zastao i amaterski vredan pokušaj Miodraga Krunića (umro nedavno u Kragujevcu).

Za razrešenje ovog pitanja zahvalni smo Aleksandru Srećkoviću, vanrednom profesoru Beogradskog univerziteta. Aleksandar Srećković (r. 1945, u Topoli), profesor fizike na Prirodno-matematičkom fakultetu (Fizički fakultet) u Beogradu, jedan je od vrhunskih znalaca savremene fizike (uža oblast: fizika plazme). No, on je i zatočenik zavičaja. Istražio je devedeset rodova (familija) u selu Šume, i još niz rodova u drugim naseljima, od kojih su posebno razgranati znamenita loza Jokića u Topoli, Nikodijevići (danas Blagojevići) u Kopljarima, Đukići u Nemenikućama, Mihailovići u Belosavcima, Petrovići u Velikoj Ivanči, zatim više rodova u Trnavi, Smederevskoj Palanci i okolini, Dobrači u Gruži i dr. Njegovi rodoslovi, urađeni genealoškim metodom savremene istoriografije i etnološke nauke, sadrže na hiljade ličnosti, pravih malih biografskih profila tolikih pojedinačnih sudbina i konkretnih ljudskih života. Podaci su prikupljani vrlo savesno i proveravani u svakoj prilici, pedantno i dosledno, kako to mogu samo pasionirani naučnici. I – zidovi zaborava su srušeni. Pred nama se ukazuje svojevrsna galerija likova, razuđeni biografski rečnik više od stotine rodova i porodica. A množenje porodica kao da nalikuje fisiji atomskog jezgra.

Što se tiče rodoslovnog stabla oborkneza Mirka, osnivača Šuma, ono danas, prema Srećkovićevom nalazu, ima osam grana – dve su od Mirkovih sinova Bogića, Živana, Pauna, Blagoja, zvanog Blaža, i Mihaila, i jednoga koji je bio pop. Sedmi, verovatno najstariji, Mirkov sin Đorđe otišao je pre 1750. u Rakinac i od njega su tamo Đorđevići i Milićevići. Od Bogića (r. 1724, imao sinove Marinka i Janka), u trećem naraštaju se zatrlo muško potomstvo.

Mirkov sin Živan je imao Đorđa (r. 1750), a ovaj pet sinova: Dmitra, Milovana, od koga su Milovanovići, Teofana, Obrada i Gligorija, zvanog Gliša, od koga su Glišići. Dmitar je imao četiri sina – Avrama, od čijeg sina Ranka su Rankovići, Simu, od koga su Simići, Marka, od koga su Markovići, i Lazara, od koga su Lazići. Od Milovanovih sinova Proke i Pantelije su Prokići i Pantelići.

Mirkov sin Paun (r. 1730) je imao četiri sina – Živana, od koga su Živanovići, Živojina, od koga su Živojinovići, čiji su ogranak Nikolići (od Nikole, Živojinovog sina), Lukići (od Luke, Živanovog sina) i Pantići (od Pante, Nikolinog sina), Mirka, od koga su Mirkovići i Pavlovići (od Pavla, Mirkovog sina), i Ivka, od čijih sinova Obrada i Petka su Obradovići i Petkovići.

Mirkov sin Blagoje (r. 1732), zvani Blaža, imao je sina Milosava, a ovaj sinove Milovana, Proku, Maksima i Antonija, od kojih su današnji Prokići (drugi), Maksimovići i Antonijevići. Od Milovanovog sina Gliše je ogranak Glišića (drugih), čiji su deo bili Mihailovići, koji su izumrli. Od petog Milosavljevog sina Save su tri familije: jedna se preziva po majci Stanki (Stankići), a dve po njegovim sinovima Kuzmanu (Kuzmići) i Damnjanu (Damnjanovići). Od šestog Milosavljevog sina Jovana su Jovanovići, od sedmog sina Radoja su Radojevići (čiji su ogranak Martići, koji su se ugasili), od osmog sina Vićentija su Vićentijevići, čiji su ogranak Ivkovići (od Ivka, Vićentijevog sina), a od devetog sina Aksentija su Aksentijevići (od ovog roda je čuveni Živadin iz Šuma, jedinstvena figura našeg zemljoradničkog i naprednog pokreta, ubijen od Nemaca 1942. godine).

Mirkov sin Mihailo (r. 1733) je imao Marka, a Marko sinove Stanka, Stanoja i Todora, od kojih su Stankovići, Stanojevići i Todorovići, zatim Mirka, od čijeg sina Tanasija su Tanasijevići, i Radosava od čijeg sina Bogića su Bogićevići. Od Mirkovog sina kojem je ime zaboravljeno su Popovići, Ristići, Živkovići, Brankovići i Đorđevići, kao i Jakovljevići i Uroševići. Ukupno, prema istraživanju profesora Srećkovića, u Šumama su 43 roda čiji je rodonačelnik oborknez Mirko.

 IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 5. maj 2001. godine