Feljton: Ko su Šumadinci (7)

Portal Poreklo objavljuje feljton Miodraga Nedeljkovića „Ko su Šumadinci“, koji je prvi put publikovan 2001. godine u dnevnom listu „Glas javnosti“

Ostaci grčkog groblja

Na mestu Krušik u Misači je staro groblje, „gde su iskopavali kosture i nalazili prstenje i novac”. Staro groblje, „gde prilikom kopanja nalaze ljudske kosti”, u Junkovcu se nalazi u blizini potoka Kusaje.

O starom groblju na mestu Grobljice u Kutlovu izučavalac Lepenice Toša Radivojević je zapisao: „Seljani pričaju da je hrišćansko, jer je doskora bilo na njemu kamenih belega po kojima se to dalo utvrditi. Danas nema više nijednog kamena; seljani su ih sve uzidali u temelje svojih raznih grada. To je bilo groblje davnašnjeg naselja u Starom Selu.”

Belo groblje postoji na mestu Kamenišu u Badnjevcu, koje po svemu pripada srpskom srednjovekovnom stanovništvu. Belo groblje, tako nazvano „po belim kamenovima, koji su ovde do skora nalaženi” je i u Drenovi, na tromeđi sa Srezojevcima i Beršićima, gde su 1951. godine, kada je kopan put, nalaženi novčići i sudovi.

Bošnjansko groblje, u Trudelju, podseća „na neko ranije naselje”, kao i naziv Staroselske reke u istom selu. Bataljeno groblje je na mestu zvanom Kamara u Velikom Krčmaru. Pod Veličkovcima, zaseoku Guriševaca, jedno se mesto zove Čivutsko groblje. Od groblja nema ostataka, ali se ovaj zaselak po njemu zove još i Čivutani.

U Badnjevcu su i dva džidovska groblja – na mestima Golišu i u Konjevcu, takođe i u Dobrovodici su dva džidovska groblja, kao i u Drenovcu – na mestima Jablančići i u Krčevini do Zorkuša. Džidovska groblja su na brdu Šavcu u Batočini, u Kormanu (u Bubnu kod druma), Nikšiću, kod Lipove ravni u Sipiću, uz potok Gluvać u Cvetojevcu, u Crnom Kalu, kod Gušine česme u Čumiću, u Zreočićima kod Topole, u Viševcu na levoj obali Rače, Goločelu, na Kosici u Gradcu, Velikom Krčmaru, na mestu Glogovik u Malom Krčmaru, gde su u prvoj polovini ovog veka još „postojali ogromni kameni belezi od neotesanog i neuglađenog kamena”, u Saranovu ima tragova od starog „džidovskog groblja”, itd.

Latinsko groblje je na Okurovoj glavici u Kormanu, u Petrovcu (idući Bozmanu), a jedno polje se u Donjoj Sabanti naziva Latinsko groblje.

Grčko groblje u Đuriselu je na mestu zvanom Polje. Jedna od dve glavne uzvišice u Bosuti naziva se Grčki grob, a na mestu Lipi u Majdanu je veliko Grčko groblje, „tu ima još oko 200 vidljivih grobova sa belegama”. Drugo majdansko Grčko groblje je u zaseoku Rapšinci.

Kaluđersko groblje je u Donjim Jarušicama, a u Boljkovcima se, uz ruševine za koje se kazuje da su manastirske, takođe nalazi Kaluđersko groblje i na njemu su dvadesetih godina ovog veka još ležale nadgrobne ploče.

Svatovska groblja su u Botunju, u Resniku na mestu Tetrebištu, kod Osojaka u Sipiću, blizu Krša kod Krečana u Velikom Šenju. Osobito su brojna tzv. madžarska (ili mađarska groblja) – Madžarsko groblje u Debelom lugu u Baljkovcu, na putu između Grošnice i Erdeča, u Guberevcu, Gornjim Jarušicama, Rakincu, Malom Šenju. U Blaznavi je Madžarsko groblje u blizini tzv. Blažine crkve, a osim njega „ima još nekoliko mesta, za koja se misli da su bila madžarska groblja”. Ostaci grobova bili su vidljivi dvadesetih godina ovog veka na Madžarskom groblju u Vukasovcima, kao i u Garašima, Žabarima, Krćevcu, Zagorici, Jeloviku.

IZVOR: Mile Nedeljković, “Ko su Šumadinci”, Glas javnosti 17. mart 2001. godine