Poreklo prezimena Borić

PIŠE: Saradnik portala Poreklo Ilija Šikman

Poreklo: Poreklo Borića je iz Raške i od bratstva su Bogunovića. Pripadaju takozvanoj trećoj, ličkoj grupi, gdje ih je bilo 6 kuća u tri naselja. Slave svetog Jovana Krstitelja. Rod Borića sa Zmijanja i iz Like u oblast Pounja naseljava 10 kuća u 6 naselja. Ovi Borići slave svetog Panteliju, ognjeni svetac. Prema šematizmu Dabrobosanske mitropolije rod Borića popisan je sa 6 slava u parohijama: Sveti Alimpije, Golići i Jeremići (Vlasenica), Sveti Georgije (Đurđevdan), Prkosi (Bosanski Petrovac), Jovan Krstitelj, Vrelo i Rujnica (Bihać), kralj Dečanski, Glamoč, Sveti Nikola, Gradiška i Laminci i Sveti Pantelija, Bihać, Hrgar (Bihać), Dobroselo (Krupa) i Krupa. Pripadaju takozvanoj trećoj grupi prezimena sa više slava, što upućuje da pripadaju različitim rodovima.

Borići u Hrvatskoj su danas uglavnom Hrvati, najvećim delom iz Senja, a ređe su Srbi iz okoline Vukovara te Bošnjaci. Srazmerno najviše Borića u proteklih stotinu godina rođeno je u Križu Kamenici (Senj), gde se svaki šesti stanovnik prezivao Borić. U Hrvatskoj danas živi oko dve hiljade Borića u oko šest stotina pedeset domaćinstava, po brojnosti je 268. prezime. Podjednako ih je bilo i sredinom prošlog veka.

Poreklo prezimena: Po Veliboru Lazareviću “Srpski Imenoslov” prezime Borić možda je nastalo od glagola “boriti se”, ali više zvuči da je u svojoj osnovi koren od naziva drveta bor odnosno “veliki bor”. Prezime Borić je srpsko prezime završetkom na -ić. Prezime Borići ima patronimičku osnovu od ličkog imena Boro, Bora. Rasprostranjeno je po celom srpkskom i htvatskom govornom području. Prvi put je evidentirano 1330. godine. Prezime je nastalo gradnjnom od ličnog imena Bor-o, Bor-a dodajući nastavak -ić. Nosioci ovog prezimena većinom su pripadnici srpskog etničkog korpusa ali postoje i rane potvrde postojanja ovog prezimena i među katolicima i islamistima posebno u Bosni i okolini Dubrovnika. U Lici postoji i toponim Borići.

Migracija: Seoba Borića može se pratiti sa migracijom plemena Bogunovića. Njihov pokret kreće sa juga i jugoistoka iz Raške, odnosno Stare Srbije. Borići su u trećoj takozvanoj ličkoj grugi roda Bogunovića, što upućuje da već 1625. godine naseljavaju područje Zrmanje (Lika) gdje se izdvaja rod Borića. Iz Like se naseljavaju u Poulje.

Glavni migracioni pravci Borića u Hrvatskoj u prošlom veku zabeleženi su od Brinja i Splita u Zagreb i iz Brinja u Sisak. Nakon mletačkog osvajanja Dalmacije, Borići kao islamisti iz Trlja (Sinj) početkom 17. veka sele u Livno, gde je živeo Šabanaga Borić.

Rasprostanjenost: Borića je u Lici bilo 116 kuća i nastanjeni su u sledećim mestima: Babin Potok (Vrhovine) 36 kuća, Brinje 4 kuće, Kamenica (Korenica) 7 kuća, Križ Polje (Jezerane) 4 kuće, Kamenica (Jezerane) 48 kuća, Mogorić 6 kuća, Radotić selo (Brinje) 6 kuća, Rizvanuša 3 kuće i Željava (Petrovo Ličko Selo) 1 kuća. Prema stanju iz 1712. godine poreklo Borića iz Svračkovog Sela, slava Sveti Nikola, došli iz Brinja (Donja Kamenica).

Petar Rađenović “Bjelajsko polje i Bravsko” i Milan Karanović “Poulje u Bosanskoj Krajini” obilazeći oblast Krajine, registruje Boriće u sledećim mestima:

Drinić (Bjelajsko polje)-Borići 1 kuća, slave Pantelindan. Došli od Krupe 1905. godine

Baštra (Krupa)-Borići 1 kuća, slava sveti Pantelija. Došli iz Like pre okupacije 1878. godine.

Ljusina (Krupa)-Borići 3 kuće, slava sveti Pantelije. Došli iz Velikog Radića oko 1855. godine.

Mrazovac (Krupa)-Borići 1 kuća, slava sveti Pantelija. Došli iz Like pre okupacije 1878. godine.

Otoka (Krupa)-Borići 2 kuće, slava sveti Pantelija. Došli iz Like pre Okupacije.

Stabandža (Krupa)-Borići 2 kuće, slava sveti Pantelije. Došli iz Like pre okupacije 1878. godine

Cazin-Borići 8 kuća, iza Karlovačkog mira 1699. godine došli iz Like. U Lici su primili islam. Od njih su Mekšići. Iz ovog roda Borića je poznati koljač hodža Bećir Borić, u Drugom svetskom ratu čuven po mnogim pokoljima u Cazinskoj Krajini. Pored ostalih izvršio je i pokolj stanovništva u Krndiji na Ugrčinoj lokvi i vododerini na ivici Kojina gaja odmah na početku rata 1941. godine. Na Prominovcu, kada su ustaše pokupile narod Donje Gate i okolnih sela i doveli ih na Prominovac na klanje, ličnim primerom kao mentor pokazao je svojim učenicima kako se vrši klanje na Mari Karan supruzi Dušana Karana iz Donje Gate. Zahvaljujući pristiglom katoličkom popu Jakovljeviću iz Drežnika koga je narod poveo u Vrelo, spasao je okupljeni narod toga dana od noža ustaše hodže Borića.

Bukovica (Cazin)-Borići 3 kuće, slave Jovanjdan. Došli iz Vrhovina (Lika) oko 1845. godine.Tri porodice je zatekao i Drugi svetski rat sa 14 članova.U ratu je stradalo 7 (50%) članova. Posle rata u selo se vraćaju preživeli članovi, supruga Dušana, Smilja kasnije se udaje, a Miloš 1960, godine preseljava u Crvenku.

Bugar (Bihać)-Borići 2 kuće, slava Jovanjdan. Došli iz Bukovice pre okupacije 1878. godine. Postoji mišljenje da ova grana Borića ima veze sa Borićima iz Like i sa Zmijanja, ali ne i sa Bogunovićima. Znano je da se Borići u Lici izdvajaju iz roda Bogunovića.

Veliki Crljeni (Lazarevac), postoje rodovi koji slave Stevanjdan. Ne znaju za svoju starinu a danas su se već razrodili. Pored ostalih to su i: Borići poreklom iz Like, slave Nikoljdan.

Jasenak (Obrenovac) porodica Borić, sa slavom Jovanjdan je izumrla.

Markovac (Mladenovac)-Borić 1 kuća, slava Đurđic. Došli iz Ljubeslo (Topola).

Vlakča (Stragari, Kragujevac)-Borići (Radenkovići, Timići, Petrovići, Jovanovići, Kostići, Aleksijevići, Simići) 53 kuće, slava Sveti Vrači. Doselio se praded Radoje Grudonja sa tri sina: Jovanom, Borom i Radenkom od „Studenice-Sjenice“. Jedan od braće otišao u Božurnju od koga su Brankovići.

Nedeljkovići (Petrovići) 10 kuća, slava Sveti Vrači. Rod su sa Borićima. Joksimovići 5 kuća, slava Sveti Jovan. Doselio im se deda od Sjenice ,došao pre Borića”.

Božurnja (Topola)-Brankovići 4 kuće, slava Sveti Vrači. Preselili se iz Vlakče od familije Borića.

Srpski Itebej (Žitište, Gornji Banat)-Borić, spominju se kao Borić – Stojić Vlajin, verotatno se otac zvao Stojić. Sada ne postoje Vlajini, ali postoje Borići sa 3 kuće, slava Sveti Jovan, koji imaju staru zemlju.

U današnjoj Republici Sloveniji registrovano je 27 porodica Borića i to: Velenje 4 porodice, Ljubljana 6 porodica, Tržič 4 porodice, Vrhnika 5 porodica, Litija 1 porodica, Kočevje 2 porodice, Pobegi, Kamnik, Črnomelj, Gradec i Soštanj po jedna porodica.

Borići su prisutni u svim županijama Hrvatske, u ukupno 138 opština i 226 naselja, pretežno u urbanim sredinama (58%). Danas ih najviše živi u Zagrebu (300), Sisku (100), Križpolju (Otočac) (90), Splitu (70) i u Rijeci (45).

U Bosni i Hercegovini Borića je zabeleženo 158 domaćinstava u 43 naseljena mesta. U Federaciji BiH evidentirano je Borića 71 porodica u 19 naselja i uglavnom su muslimani (Bošnjaci). Najviše ih živi u Sarajevu (18), Tuzli (9), Konjicu (8) i Cazinu (8). U Republici Srpskoj evidentirano je 77 domaćinstava u 24 naselja i uglavnom su Srbi. Najviše ih živi u Banja Vrućici (19) i Banja Luci (9). Prema nacionalnoj pripadnosti Borići su raspoređeni i po entitetima BiH.

Na prostoru Srbije Borići su danas registrovani u 68 sa 305 domaćinstava. Najviše ih živi u Beogradu (87), Novom Sadu (23) i Zrenjaninu (16).

Poznati:Ban Borić je prvi poznati vladar bosanske države. Ratovao je sa Vizantijom, kako bi sačuvao teritoriju Bosne. Proteran je iz Bosne 1164. godine, kada vlast preuzima Vizantija.

Prvi po imenu poznati bosanski ban Borić spominje se u vremenu 1154-1164. godine. Ban Borić je vladao u doba kratkotrajne obnove vizantijske moći za vreme vladavine cara Manojla Komnina daleke 1143-1180. godine. Obnovivši vizantijsku vlast na većem delu Balkana, Komnin se neizbežno morao sukobiti sa ugarskim svojatanjem istog prostora. Tako se ban Borić javlja u vreme ugarsko-vizantijskih ratova, ali ne kao ugarski vazal, nego kao samostalni gospodar cele Bosne. U ugarsko-vizantijskom ratu, ban Borić se, prema sačuvanim izvorima, „sa svojim četama pridružio ugarskoj vojsci“ prilikom opsade grada Braničeva (danas selo u severoistočnoj Srbiji). Čim je pred opsednuti grad stigao car Manojlo, ugarsko-bosanska vojska je digla opsadu. Ugarska je vojska pošla prema Beogradu, a ban Borić sa svojim četama uz reku Savu prema Drini, odnosno prema svojoj zemlji Bosni. Kad je saznao da se Borić nalazio među saveznicima peonskog (ugarskog) kralja, car Manojlo Komnin odmah je odabrao „najhrabriji deo vojske“ da goni bana Borića. Ako je vizantijski car uputio protiv Borića najhrabriji deo svoje vojske, to pokazuje da je ovaj bosanski vođa raspolagao za poštovanje dužnom silom.

O svemu tome opširno svedoči savremenik tih zbivanja, vizantijski pisac Jovan Kinam (Cinnamus). On bana Borića izričito naziva saveznikom (simahos) ugarskog kralja, a njegovu državu jasno razgraničava od okolnih zemalja. Kinam izričito piše da je Borić skrenuo kod Save prema Drini, „koja izvire negdje odozgo i odvaja Bosnu od ostale Srbije“.

Ban Borić se kasnije delatno upleo u borbe oko nasledstva ugarskog prestola. Pobednik u tim borbama, Ištvan (Stjepan) IV, iskazao mu je zahvalnost tako što mu je 1163. poklonio prostrane posede u Slavoniji, koje je ban Borić napustio kada je Manojlo Komnin ponovo zaratio sa Ugarskom. U tom ratu Komnin je 1166-67 zagospodario Dalmacijom, delom Slavonije, Sremom i Bosnom.

Pomogao je Nemanju u vreme borbi za preuzimanje vlasti u Srbiji i u ratovima sa Vizantijom. I pored svih poteškoća i ugarskog stalnog neprijateljstva, Borić je uspeo da održi svoje posede severno od reke Save, u Slavoniji, Požegu sa okolinom.

Nemanjin brat i ban Huma, veliki knez Miroslav, oženio se sa kćerkom bana Borića. Ove rodbinske veze između dve plemićke kuće ojačale su već i onako snažne prijateljske odnose i omogućile Boriću da se ojača kao gospodar Bosne i da svoj položaj bana prenese kao nasledan na svoga sina Kulina, 1180-1204. godine.

Po izvorima J. Rajića njegova ćerka Ana je bila žena srpskom velikom županu Stefanu Nemanji. Po nekim podacima poreklom je iz Grabaja blizu Broda. Pripadao je jednom jakom bratstvu, a imao je posede na obe obale Save. Takođe se može naći podatak da je neko od Borića bio glavni srpski maršal oko 1170. Iz Borićevog roda su i dva srpska titulirana despota u Ugarskoj: Ivaniš 1501-1514 i Stefan 1514 (1515)-1535, koji su pripadali rodu Berislavića.

– Stjepan Borić pesnik 1807. Podgora Makarska

– Angelina Borić psiholog i pedagog 1907 Višnjićevo, Šid

– Nikola Borić general-major JNA 1913 Plitvički Ljeskovac

– Dragica Borić redgenolog 1910 Kotor Varoš

– Ilija Borić general-potpukovnik JNA 1931 Medak Gospić

– Stjepan Borić 1936

– Jasna Borić zamenik ministra 1947

– Marko Borić 1950 Donji Viduševac

– Zvonko Borić gradonačelnik i inžinjer 1950 Bistrinci

– Tomislav Borić inžinjer 1955 Bistrinci

– Željka Borić privrednik 1957

– Damir Bodić ekonomist 1957 Sisak

– Josip Borić pomoćnik ministra 1972 Rab

– Marija Borić akademska glumica 1980

IZVORI:

– Milan Karanović “Pounje u Bosanskoj Krajini”

– Petar Rađenović “Bjelajsko polje i Bravsko”

– Iz Vikipedije, slobodne enciklopedija

– Petar Ž. Petrovića „Šumadijska Kolubara“, prvo izdanje 1939. godine, drugo izdanje 1949. godine – poslednje izdanje Službeni Glasnik i SANU – Edicija „Koreni“ 2011. godine u sklopu knjige „Šumadija i Šumadijska Kolubara“

– Borivoje M. Drobnjaković, „Jasenica“. NASELJA I POREKLO STANOVNIŠTVA (knjiga 13) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga XXV), Beograd 1923.

– Jovan Erdeljanović – “SRBI U BANATU“,

– Gojko Knežević “Udbina i njena sela”.