Krtoli, naselja i poreklo stanovništva

Krtoli se nalaze na istok od Luštičke opštine, a na istom poluostrvu Luštica u jugozapadnom delu Boke. Severoistočnom stranom graniče se sa tivatskim područjem, a jugoistočnim sa Grbljem. Naselja nekadašnje Krtoljske općine danas teritorijalno pripadaju Opštini Tivat. Području Krtola pripadaju i poluostrvo Prevlaka, sa Manastirom Svetog arhanđela Mihaila, kao i Stradioti ili ostrvo Svetog arhanđela Gavrila u Tivatskom zalivu. Stradioti (danas ostrvo Svetog Marka), malo ostrvce Gospa od milosrđa (ili – milosti) i Prevlaka se nazivaju zajedničkim imenom Krtoljski arhipelag. Krtoljani ova ostrva zovu prosto: ostrvo Svetog Marka – Školj, a Gospino ostrvo – Otok.

Možda bitan za pitanje porekla stanovništva kako Krtola, tako i celog Luštičkog poluostrva i okolnih krajeva (Grbalj, Tivatsko polje) je upravo ovaj naziv – Stradioti. Stradioti su naziv za plaćeničke jedinice u poznoj Vizantiji, a zatim i u balkanskom primorju Jadranskog mora pod mletačkom vlašću. Italijani su ih zvali i – kapuleti, zbog malih crvenih kapica koje su nosili. Ove lako naoružani konjanički odredi postojaće sve do propasti Mletačke Republike. Jedno od njihovih važnih sedišta bilo je u Boki, a ostrvo Svetog Gavrila njihova kasarna. Većinom su bili grčkog i albanskog porekla, a bilo je među njima i Srba i Hrvata, a velikom većinom su bili pravoslavni. Otuda, nije neobično što jedan zanačajan broj rodova na Luštici i Grblju, kao i drugde po ovom tivatskom delu Boke, ima predanje o poreklu iz Albanije ili Grčke. Verovatno su u jednom delu tih doseljenika radi o umirovljenim stradiotima. Stradioti napuštaju svoje krtoljsko ostrvo tokom 1580-ih, a ostrvo je kasnije služilo kao lazaret.

Sam naziv Krtoli ne dolazi od biljke (krtola, krompir), kako se često misli, s obzirom da krtola nije bila poznata u Evropi u vreme kada se Krtoli prvi put pominju (14. stoleće). Prema nekim mišljenjima, naziv potiče od italijanske reči sartolle, u značenju brežuljci ili utvrde. I, zaista, na Krtolima je teren brežuljkast, a postoje ostaci više manjih srednjevekovnih utvrđenja. Postoji i mišljenje da su Krtoli dobili naziv po naročitoj vrsti košara koje se tamo pletu, a koje se nazivaju „kartali“ (u narodnom govoru – košic).

Podatke o poreklu stanovništva Krtola i druge bitne podatke o ovoj oblasti prikupio je početkom 20. stoleća protojerej Sava Nakićenović i objavio ih u svom radu „Boka“, 1913. godine. U to vreme, Krtoli su imali status opštine („općine“) sa sedištem u varošici Radovići. Ostala naseljena mesta u Krtolima su: Gošići, Nikovići, Milovići, Bogišići i Đuraševići. Ponegde se može naći i podatak da su Kostići posebno naselje u odnosu na Gošiće. Krašići se danas smatraju delom Krtola, iako su tradicionalno bili u sastavu Luštičke optšine. U novije vreme, na obali su zasnovana nova naselja: Kaluđerovina, Bjelila i Kakrc. Do 1825. godine, Krtoli i Luštica su činili jednu opštinu, a do 1865. godine u sastavu Krtola bili su i Lješevići, kada su pripojeni Grblju (Lješevići danas, kao i najveći deo Grblja, pripadaju Opštini Kotor)[1].

U Krtolima, kao i u ostalom delu Luštice, ima tragova još iz starog veka (ilirskih, helenističkih i rimskih). Naročito su važna mesta bila Prevlaka i Stradioti. U ranom srednjem veku, u ovu oblast naseliće se Sloveni. Od kraja 12. stoleća, Krtoli, kao i cela Luštica, Grbalj i okolina ulaze u sastav države Nemanjića, a tokom 15. stoleća ovde se ustaljuje mletačka vlast.

Početkom 13. stoleća, kralj Stefan Prvovenčani obnovio je manastir Svetog arhanđela Mihaila na Prevlaci, a njegov brat episkop Sava tamo postavio episkopsku stolicu (1219. godine[2]). Manastiru je dodeljen metoh od okolnih krajeva, koji je nazvan Miholjski zbor[3]. Ovaj naziv ostaće i kasnije u upotrebi i nakon zamiranja Manastira 1441. godine[4], kao oznaka zbora bokeljskih opština, pre svih krtoljske i luštičke.

Obnova Manastira na Prevlaci počela je 1883. godine, podizanjem nove crkve posvećene Svetoj Trojici, a obnovu je finansirala kontesa Ekaterina Vlastelinović. Obnova, malo po malo, traje i do danas. U razdoblju od 1994. do 1996. godine, na prostoru gde se nekada nalazio srednjevekovni manastirski konak, tokom arheoloških iskopavanja pronađene su miomirisne mošti sedamdesetorice mučenički postrdalih monaha. Njihov praznik se proslavlja 10. maja po gregorijanskom, odnosno 27. aprila po julianskom kalendaru.

Svetog arhanđela Mihaila proslavljaju Krtoli kao svog zaštitnika (a tako i cela Luštica), a plemenska slava je Spasovdan ili Sveti Spas (Vaznesenje Gospoda Isusa Hrista). Inače, u Krtolima svi rodovi slave dve slave: rodovi koji slave Srđevdan prislužuju Spasovdan, a rodovi koji slave Ivanjdan prislužuju Lučindan.

Prevlaka

slika sa: https://waytomonte.com

Deo moštiju Svetih mučenika prevlačkih

slika sa: https://radiosvetigora.wordpress.com

Za razliku od Luštičke opštine, Krtoli imaju mnogo više obradivog zemljišta, te se, pored maslina i vinove loze, gaje i žitarice i razno voće i povrće, a od domaćih životinja koze, ovce i goveda. Reljef i klima su u svakom pogledu ugodniji. Ribarenje je dodatno zanimanje većine stanovništva, a više Krtoljana se proslavilo i u pomorstvu. Veliki privredni značaj za Krtole imala je i solana u Soliockom polju, između Tivta i Krtola. Ipak, najvažnije zanimanje Krtoljana danas je – turizam. Zanimljivo je da je kroz povest veći broj Krtoljana (naročito žena) izabrao monaški put, u nekim od manastira u Boki i Primorju, o čemu svedoče porodične čitulje, gde se popisani kaluđeri i kaluđerice iz odnosnih porodica.

Prema mletačkom popisu iz 1758. godine (providura Frančeska Grimaldija), na području Krtola živelo je 367 stanovnika, odnosno 162 vojnosposobna muškarca. Prema austrijskim popisima, u Krtolima je bilo 1138 stanovnika 1869. godine, odnosno 988 stanovnika 1880. godine. Uzrok pada broja stanovnika je iseljavanje zbog zarade u drugim zemljama, takozvana – pečalba. Nakićenović je, obilazeći Krtole početkom 20. stoleća, zabeležio 1028 stanovnika (bez Krašića). Danas u području Krtola (uključujući i Krašiće, koji su danas, kao i Krtoli, u sastavu Opštine Tivat) živi oko 2000 stanovnika.

Poreklo stanovništva Krtola:

Krtoli su bez sumnje bili naseljeni slovenskim stanovništvom od prvih vremena doseljenja Slovena u tadašnji vizantijski Ilirik, a sasvim sigurno u vreme kada je obnovljena episkopija na Prevlaci, početkom 13. stoleća. Međutim, starinaca u Krtolima ima neznatno, čemu su uzrok napadi gusara zloglasnog turskog Hajrudin-paše Barbarose (tzv. „barbarezi“) u prvoj polovini 16. stoleća, u kojima je starosedelačko stanovništvo postradalo ili se zbog stalne opasnosti raselilo. Ostala su predanja kako su „barbarezi“ zatrli čitava sela. Veliku većinu krtoljskog stanovništva čine došljaci iz 16. stoleća, koji su ovde dobegli „iz Albanije“[5], prevashodno bratstvo Dapčića, a zatim i razni pojedinci iz drugih krajeva Crne Gore, Primorja i Hercegovine od 15. stoleća nadalje.

„Dapčići“[6] su potomci Dabca doseljenog u 16. stoleću „iz Albanije“, odnosno njegova četiri sina. Ovo bratstvo se razrodilo na veći broj rodova i prezimena i naseljava sva mesta Krtola. Dele se na:

„Radoviće“, potomke Rada Dabčeva, i to su: Antonovići, Brinići, Vulovići (ili Vulevići), Jokići, Radinovići, Rusovići, Starčevići i Stegići. Izumrli ogranci ovog bratstva su: Kučavići i Terzići. Vulovići su verovatno potomci dokumentovano zabeleženog Vulete Radovića (kotorski dokument iz 1543. godine[7]).

„Nikoviće“, potomke Nika Dabčeva, i to su: Antovići,Barbići, Bujenovići, Vukošići, Klakori i Mi(j)očevići (ranije: Mihočević). Prema nekim mišljenjima, Klakori nisu od Dapčića, već iz grupe rodova doseljene sa Dabcem.

„Miloviće“, potomke Mila Dabčeva, i to su: Ivoševići, Mikijeljevići, Milovići, Milješkovići, Perovići i Šćepančići (ranije: Šćepanac). Izumrli ogranak ovog bratstva su Radusini. Za Mikijeljeviće i Milješkoviće postoji mišljenje da su oni pribraćeni Milovićima, a da su oni od doseljenika iz Grblja. U Donjem Grblju zaista postoji stari rod Mikijelja, od kojih bi mogli biti Mikijeljević.

Od četvrtog Dabčevog sina Vuka su Rauti (ili: Rautović – u jednom kotorskom dokumentu iz 1533. godine pominje se Ivanac Nikoličin Rautović iz Krtola[8]).

Dapčići slave Srđevdan. Neki su uzeli da slave Ivanjdan: Milješkovići, jedan deo Rauta, kao i svi rodovi Dapčića u Bogišićima (Bujenovići, Đurišići, Jokići, Milovići i Šotkovići).

U tabeli Srpskog DNK projekta imamo testiranog Brinića, roda koji pripada razgranatom stablu Dabčevih potomaka, sa rezultatom I2a PH908:

http://dnk.poreklo.rs/naslovna/

Na osnovu rezultata testiranog Brinića, možemo zaključiti da su Dapčići nosioci haplogrupe I2a PH908. S obzirom da je Dabac u Krtole doseljen iz Albanije, ovaj rezultat nam pokazuje da je u Albaniji (verovatno – Skadarskom kraju) u vreme njegovog doseljenja još uvek bilo prisutno slovensko stanovništvo.

Osim potomstva Dabčevog, u Krtolima još neki rodovi vuku korene iz Albanije i iz istog vremena doseljenja (16. stoleće). Neki od njih navode da su se doselili iz mesta sa nazivom – Dabci (Dapci)[9]. Nije isključeno da su oni zapravo svi iz istog bratstva iz kojega potiče Dabac. Ovo su rodovi: Đinovići, Đurići, Kikanovići (ranije: Dabčić / Dapčić) i Miloševići u Gošićima, i Peričići u Đuraševićima.

Naselja i pregled rodova:

1. Radovići:

Glavno naselje Krtoljske općine sa početka 20. stoleća, kada već ima sva obeležja varošice. Ranije selo zasnovano je od bratstva Radovića – Dapčića, koji su i glavni stanovnici, u 16. stoleću, na mestu zapustelog starijeg sela. Ima dva hrama: Sveta Gospođa (pominje se 1594. godine) i Sveti Spas.

Radovići

slika sa: http://www.bokanews.me

Rodovi:

Osim Radovića, u selu žive:

starosedeoci Bani[10], ranije prezime Lošin (slave Srđevdan),

i tri doseljenička roda iz novijeg vremena:

Benovići (Mitrovdan), od doseljenika iz Grblja sa početka 19. stoleća. U Glavatičićima u Donjem Grblju žive Benovići, doseljeni tu u 16. stoleću iz Herceg Novog (slave Mitrovdan).

Mršići (Sveti Jevstatije), od doseljenika iz Meljina, sa početka 20. stoleća. Mršići su iz Risna, gde su se doselili oko 1670. godine iz Čičeva kod Konjica.

Popovići (Usekovanje glave Svetoga Jovana), od doseljenika iz Spiča sa početka 20. stoleća. Ovi Popovići su najdaljom starinom sa Kosova, odakle su posle Kosovskog boja dobegli najpre u Zetu, a u 15. stoleću u Spič (Đurmani).

2. Gošići:

U Gošićima je hram Svetog Luke (prema predanju potiče iz 12. stoleća, a najraniji zabeleženi pomen je iz 15. stoleća).

Rodovi:

Od Dapčića u Gošićima žive Rauti i Ivoševići iz Milovića.

Pamte se starosedeoci Tutormići, potomci krtoljskog bana Tutorme (u jednom dokumentu iz 1431. godine pominju se braća Radič, Dabiživ i Nikolica Tutormić) i Rutkovići. I jedni i drugi su davno izumrli.

Doseljenici su:

Tripinovići su starinom iz Konavala; po predanju, predak se doselio krajem 14. stoleća i oženio kćer bana Tutorme.

Lakićevići (u jednoj presudi iz 1762. godine stoji – Lakičević) su od rodonačelnika Laka, doseljenog nakon 1482. godine kada je Hercegovina pala pod tursku vlast; došli su dva brata iz bilećkog kraja, a daljom starinom, po predanju, su iz Vučitrna; srodni su im Dubravčevići u Đuraševićima.

Kostići su od Koste Plamenca, po predanju doseljenog iz Crmnice u 15. stoleću. Međutim, crmničko prezime Plamenac datira iz znatno kasnijeg vremena (17. stoleće)[11]. Prema nekim podacima iz mletačkih dokumenata, kao i priči nekih Kostića, može se rekonstruisati da je u Krtole došao Rade Stjepčev Plamenac, 16- godišnji mladić koji je u nekoj svađi ubio jednog poturčenog suseda u Crmnici, zbog čega je morao bežati. To je bilo oko 1630. godine. Kako bi zametnuo trag, u Krtolima gde se obreo, predstavio se pod imenom Vuko Plamenac. Rade, odnosno „Vuko“, se u Krtolima priženio i nastanio, po lokalnom govoru – akostao, pod kasniju Glavicu Kostića. Otud mu nadimak – Kosta. U mletačkom dokumentu iz 1649. godine, Rade kupuje neku zemlju u Krtolima, a zapisan je kao Rade Stjepčev zvani Kosta iz Krtola (Rade Stiepcev detto Costa di Cartolli). Od četvorice Radevih sinova su svi krtoljski Kostići.

Đinovići, Đurići, Kikanovići i Miloševići, u 16. stoleću iz Albanije.

Ljesari su od njeguških Ljesara (Žanjev-do) početkom 18. stoleća.

Krajem 18. stoleća doseljeni su:

Petrovići, iz Grblja,

Radonjići, iz Njeguša i

Stanjevići, iz Konavala.

Izumrli su starosedeoci Vučinovići, od ranijeg većeg bratstva Pavlovića (oni su slavili Aranđelovdan). Mogućeg rodonačelnika ovih Pavlovića nalazimo u kotorskom dokumentu kz 1598. godine, gde se pominje Krtoljanin Vuko, sin Stjepca Pavlova.

Svi rodovi u Gošićima slave Srđevdan, osim jednog dela Rauta i Miloševića koji slave Ivanjdan.

3. Nikovići:

Selo je zasnovano od Nikovića – Dapčića u 16. stoleću, koji su i jedini stanovnici. Selo ima hram Svete Gospođe.

U Nikovićima postoji lokalitet Nikšina Glavica, po dvoru vojvode Nikše koji se odatle iselio u Onogošt. Prema ovom predanju, Nikša bi mogao biti Krtoljanin, iako ga opšteprihvaćeno predanje vezuje za Grbalj.

4. Milovići:

Selo je zasnovano od Milovića – Dapčića u 16. stoleću, koji i žive u selu. Selo ima hram Svetog Spasa (podignut 1767. godine).

Osim Milovića, u selu žive i Perovići (slave Ivanjdan), od doseljenika iz Crne Gore krajem 18. stoleća.

5. Bogišići:

Selo je naziv dobilo prema starom bratstvu Bogišića, potomaka Bogiše koji se tu doselio u 15. stoleću „iz Albanije“. U Bogišićima ima i katoličkih rodova. I jedni i drugi imaju crkve posvećene Svetom Jovanu.

Rodovi:

Izumrla je grupa bratstava doseljenih iz Albanije u 15. i 16. stoleću, koji su verovatno bili međusobno srodni: Bogišići, Brajkovići, Dabulinovići, Lučići, Niketići i Popovići.

Od Dapčića, u Bogišićima žive: Bujenovići, Đurišići, Jokići, Milovići i Šotkovići.

Osim njih i Kostići (od gošićkih).

Svi pravoslavni rodovi u Bogišićima slave Ivanjdan.

Rimokatolici u Bogišićima su potomci pojedinačnih doseljenika iz Crne Gore, koji se nisu uspeli odupreti pritisku katoličke županije. To su Andrići, Androvići, Okiljevići, Perkovići i Franovići. Svi su, po doseljenju prihvatali za slavu seosku – Ivanjdan, koju su nastavili da slave i nakon prelaska u katoličanstvo. Pošto nije mogao da ih spreči u tome, katolički župnik ih je ubedio da makar umesto krsnog imena Ivanjdan uzmu za glavnu slavu – prislužbu[12]. Tako su ovi katolički rodovi počeli slaviti Lučindan.

Desantolo je italijanski rod, od jednog doseljenika oko 1875. godine.

6. Đuraševići:

U području Đuraševića su i Prevlaka sa Manastirom, Brda, Stradioti i deo Soliockog Polja. Selo ima četiri hrama: Svetog Jovana (1776), Svete Trojice, Svete Marije i Svetog Srđa (na Brdima). Ranije je bilo još hramova u području Đuraševića. Samo na Stradiotima je u srednjem veku bilo oko deset manjih crkava, ali su ih Mlečani po preuzimanju vlasti u Boki u 15. stoleću, pretvorili u konjušnice.

Stradioti (Sveti Marko)

slika sa: http://anexmontenegro.blogspot.rs

Selo je dobilo naziv po potomcima Đuraša Ilića, viteza u vreme cara Stefana Dušana, koji su tu imali dvore. Danas njihovog potomstva ovde nema, ako izuzmemo Đuraševiće iz Luštičke opštine, koji tvrde da su od ovog roda – videti na: http://www.poreklo.rs/2017/10/19/lustica-naselja-i-poreklo-stanovnistva/

Rodovi:

Dubravčevići (ili Đuraševići) su potomci doseljenika Dubrote iz Hercegovine, brata Lakova od koga su Lakićevići u Gošićima, doseljenih nakon 1482. godine kada je Hercegovina pala pod tursku vlast; došli su iz bilećkog kraja, a daljom starinom, po predanju, su iz Vučitrna.

Od Dapčića u Đuraševićima žive Klakori i Brinići.

Ostali doseljenici:

U Đuraševićima:

Meštrovići, iz Crne Gore u 15. stoleću.

Radovići, ranije: Raičković, iz Crne Gore u 15. stoleću.

Peričići, iz Albanije u 16. stoleću.

Radičevići, iz Crne Gore, početkom 17. stoleća.

Svi rodovi u Đuraševićima slave Ivanjdan.

Na Prevlaci:

Rusovići – Dapčići.

Čolanovići (Nikoljdan), doseljeni iz Kavča krajem 19. stoleća. Kavački Čolanovići su u Boku došli početkom 16. stoleća iz cuckog Trešnjeva.

Podpara[13] (Nikoljdan), doseljeni iz Crne Gore krajem 19. stoleća.

Na Brdima su nekad živeli izumrli starinački rodovi: Dančulovići (Aleksa Dančulov se pominje u više kotorskih dokumenta u razdoblju između 1590. i 1603. godine)[14], Miladinovići, Niketići, kao i Kaštelani, koji su ogranak Dapčića.

Stara kuća u Đuraševićima

sa: http://montenegroreal.estate

Izvori (azbučnim redom):

Kovijanić Risto – „Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima (14-16. vijek)“ (1963)

Miljanići Vukota i Akim – „Prezimena u Crnoj Gori“ (2002)

Mujbegović Zoran – „Krtoljske priče – Liber de Belilla“

Nakićenović Sava – „Boka“ (1913)

Plećević Neven – „Sveti prevlački mučenici“ (2007)

Crnogorčević Mladen – „Miholjski Zbor u Boci Kotorskoj“ (1893)

Naslovna slika: Krtoljski arhipelag, sa: https://waytomonte.com

Napomene:

[1] O poreklu stanovništva Lješevića pisano je u članku o Grblju: http://www.poreklo.rs/2016/01/20/grbljani/#comment-115892

[2] 1346. godine, car Stefan Dušan će Miholjsku episkopiju uzdići na rang mitropolije.

[3] U Zbor su ulazila sela u Soliockom Polju, Krtolima, Tivatskom Polju, na Prevlaci, Luštici, zatim Lješevići, južni deo Vrmca, uključujući i Tivat, sve do Plavde (Lepetane).

[4] O razaranju Manastira na Prevlaci od strane Mlečana, treba pročitati članak „Mučenička smrt 70 monaha“ protojereja Jovana Plamenca: http://www.mitropolija.me/stari/ustrojstvo/manastiri/prevlaka/duhovnost/jplamenac.html

[5] „Iz Albanije“ može značiti razne stvari. Najizvesnije je da se radi o dobezima iz skadarskog kraja. O njihovom etničkom poreklu ne može se pouzdano reći, s obzirom da podaci iz skadarskih popisa u 15. i 16. stoleću govore da je u mletačkom Skadarskom distriktu, odnosno potonjem turskom Skadarskom sandžaku (njegovom centralnom delu, oko samog grada) živelo izmešano slovensko, vlaško i arbanaško stanovništvo.

[6] Za rodonačelnika „Dapčića“ Nakićenović navodi čoveka imenom Dabac ili Dabko / Dapko. Prema pravilima naše patronimije, od imena Dabac bi trebalo da bude bratstveno ime Dabčević (Dapčević), odnosno od imena Dabko – Dabković (Dapković). Dabčić (Dapčić) bi moglo biti prezime izvedeno od imena ili nadimka – Dabča (Dapča). Kako god bilo, jasno je da se radi o raznim varijantama istog imena. I pored stava da se ne slažem sa glasovnim promenama u etnonimima, ličnim imenima, patronimima, prezimenima i toponimima, kojima se menja osnova naziva (poput: Srbi – srpski, pa tako i Dabac – Dapčić), znajući kakvi bi bili pojedini komentari, uvažiću u ovom članku Nakićenovićevo i od većine prihvaćeno bratstveno ime ovog bratstva – Dapčići.

[7] Činjenica da je Vuleta, sin Rada Dabčeva, odrastao čovek te 1543. godine, ukazuje da je doseljenje Dabca bilo u samom početku 16. stoleća ili i ranije.

[8] Ovaj rani pomen jednog odraslog Rautovića možda dovodi u sumnju pripadnost Rauta Dabčevom potomstvu. Ako je Ivanac bio odrastao čovek 1533. godine, to znači da je njegov otac rođen oko poslednje četvrti 15. stoleća. Dabac bi eventualno mogao biti otac Nikoličin, što znači da je mogao biti rođen u prvoj polovini 15. stoleća, što se donekle i uklapa u rodoslov Dapčića, ali pomera Dabčevo doseljenje u Krtole u 15. stoleće. Ukoliko, pak, uzmemo da je Nikolica taj četvrti sin kome nije upamćeno ime, buni to što Dabac ima dva sina praktično istog imena – Niko i Nikolica. Poslednja mogućnost je da su Niko Dabčev i Nikolica, zabeleženi otac Ivanca Rautovića, ista osoba. U tom slučaju, Rauti bi bili zaboravljeni ogranak bratstva Nikovića.

[9] Ovde valja navesti i jednog Krtoljanina Mikca Dapčikova, zabeleženog u kotorskom dokumentu iz 1396. godine! Možda je u pitanju samo slučajna podudarnost, a možda su i neki Dapci, Dapčiki ili Dapčići ipak u Krtolima iz veće starine?

[10] Jednina: Ban

[11] Detaljnije o Plamencima-Boljevićima na: http://www.poreklo.rs/2015/11/06/plemena-i-poreklo-bratstava-crmnice/

[12] Da se makar po nečem razlikuju od ostalih, pravoslavnih Krtoljana.

[13] Nakićenović u svom radu o Boki navodi prezime – Podpara. Danas u Boki postoji rod Potpara, što je svakako isti rod. Inače, u Crnoj Gori postoji bratstvo Potpara u Zatarju (pljevaljski kraj) i Drobnjaku.

[14] Ovi Dančulovići bi mogli imati veze s njeguškim Dančulovićima-Gačovićima, starosedeocima iz Veljeg Zalaza u Njegušima.