Poreklo stanovništva sela Kačulice, grad Čačak. Istraživanje Radovana M. Marinkovića objavljeno u zborniku radova Narodnog muzeja u Čačku. Priredio saradnik portala Poreklo Luka Jelić.
Na severnim obroncima planine Jelice, tamo gde se oni spuštaju u zapadnomoravsku dolinu, do starog puta Čačak – Slatina – Kraljevo, prostire se selo Kačulice, koje administrativno pripada opštini Čačak. Severno su Goričani, istočno Samaile, južno Petnica i Lazac, a zapadno Mršinci i Žaočani.
Ne zna se kako je naselje dobilo ime. Meštani, posebno pokojni Milan Ćiro Štavljanin, kazivali su nekakvu legendu o paljevini crkve u susednim Goričanima, za to što „kao čuli“ i žitelji južnog suseda, pa su po tome nazvali i svoje naselje. Izvesno je, ipak, da poreklo toponima Kačulice valja tražiti na drugoj strani, sa drugih izvora, uz proučavanje i samog korena ove reči.
Daleka prošlost Kačulica obavijena je tamom. Naselje se ne pominje, pod ovim imenom, u turskim katastraskim popisima iz XV i XVI veka, što, naravno, nikako ne znači da nije postojalo; razume se – pod drugačijim nazivom. Ova pretpostavka temelji se prevashodno na činjenici da seoski atar raspolože odličnim uslovima za život ljudi (tereni pogodni za njive i voćnjake, za stočarenje).
Nazivi pojedinih potesa upućuju prevashodno na ljude koji su živeli u Kačulicama u XIX i XX veku: Jovanića brdo, Kostinka (po nekom Kosti Petroviću), Ćirovača, Ružino brdo i Ružina ćuprija (gde je poginula neka Ruža Majstorović). Krstac je potes na kome se posle 1828. godine nalazila (nekoliko decenija) kačulička crkva, koja je slavila Malu Gospođu. Ostali potesi nisu karakterističnih imena: Barnjača, Velike livade, Čair. Potok Čokovac podseća na neku babu Čoku iz legende.
Seoska obetina je Beli petak.
Kačulice su od 1815. godine, do njenog ukidanja posle drugog svetskog rata, uglavnom pripadale trnavskom srezu. Imale su 1820/1. godine 19 domaćinstava, 21 oženjenog i 70 aračkih glava. Već 1821/2. godine: 29 kuća, 35 poreskih i 77 aračkih glava. Posle 1839. godine – svoj primiritelni sud. Od 1866. do 1890. godine Kalučice su sa Lascem, Petnicom i Premećom sačinjavale lazačku opštinu. Opština kačulička (Kačulice, Goričani i Bapsko Polje) postojala je od 1890. do 1909. godine – kada su Goričani i Kačulice obrazovali goričansku opštinu. Od 1921. do 1931. godine ponovo je funkcionisala kačulička opština, a potom goričanska, sa malim izuzecima – sve do šezdesetih XX veka.
Sadašnje stanovništvo Kačulica u celini je doseljeničko. Gotovo i da nema rodova (poput Savčića, poreklom Nikšića, doseljenih iz moravičke Milandže) koji su ovde živeli u XVIII veku.
Bogićevići (14 k, Jovanjdan, 20. januar) su doseljeni u vreme pred prvi srpski ustanak odnekud iz Crne Gore. Došla su braća Bogić i Vukić, ali sa drugim prezimenom. Sadašnje je obrazovano od imena pretka Bogića posle 1830. godine. Posle drugog svetskog rata obrazovali su po dva domaćinstva i u Čačku, Beogradu i Ježevici (Čačak).
Vujovići (17 k, Đurđevdan) su došli iz Crne Gore preko Sandžaka u vreme prvog srpskog ustanka (1809. godine). Prezimenom čuvaju uspomenu na pretka Vuja, za koga ne znaju kada je živeo. Sa ovim prezimenom popisanu su 1822. godine u tevteru čibuka. Ima ih, odseljenih, posle drugog svetskog rata, u susednu Samailu i Kraljevu.
Štavljani (23 k, Đurđevdan) su doseljeni 1809. godine iz Štavlja kod Sjenice (otuda im i prezime). Najpre su prispeli u Vrdila kod Karanovca (Kraljevo). Odatle su tri brata došla u Kačulice, jedan je otišao u dragačevsku Tolišnicu, a jedan u Mrsać, gde imaju prezime Urdov. Staro prezime im je Kaličanin (daljim poreklom su iz Kalice). Dosta su se selili. U Kraljevu postoji 14 njihovih domaćinstava, a u Čačku i Beogradu po jedno.
Raosavljevići (3 k), Radisavčevići (8 k) i Lazovići (7 k) jedan su rod, slave Nikoljdan. Doseljeni su 1809. godine iz Štavlja kod Sjenice. Došao je neki Veselin sa suprugom Utvom, koju je preoteo od Turaka. Njih dvoje imali su šestoricu sinova: od Boja su Bojovići u Brezovicama, od Mileke (Milike) – Milekići (Milikići) u Brezovicama, od Raosava – Raosavljevići u Kačulicama, od Radisava – Radisavčevići u Kačulicama, od Lazara – Lazovići. Šestog sina Veselina i Utve, Joksima, još neoženjena, ubili su hajduci. Raosavljevića ima (od posle drugog svetskog rata) i u Kanadi i Zapadnoj Nemačkoj (po jedna kuća), Radisavčevića – u Kraljevu, Čačku, Francuskoj i Sjedinjenim Američkim Državama, a Lazovića – u Beogradu, Kraljevu i SAD.
Veskovići (6 k, Đurđevdan) su takođe doseljeni u vreme prvog srpskog ustanka iz okoline Sjenice. Prezimenom čuvaju uspomenu na pretka Veska, o kome ništa ne znaju. Sa ovim prezimenom pominju se u tevteru čibuka 1822. godine. Rod su im Veskovići u susednim Goričanima (odakle je oko 1880. godine prešao Avram). Jedno domaćinstvo imaju i u Čačku.
Vesovići (2 k, Nikoljdan) su „od Sjenice“ dobegli posle Bogićevića, Vujovića, Štavljanina, Raosavljevića i Radisavčevića. Sa ovim prezimenom (od imena pretka Vesa) uneseni su u tevter čibuka 1822. godine. Posle drugog svetskog rata obrazovali su tri domaćinstva u Kraljevu.
Damnjanovići (7 k, Nikoljdan) su u stvari Raosavljevići. Potomci su Damnjana Raosavljevića. Sa ovim prezimenom popisani su u tevteru čibuka 1822. godine. Posle 1945. godine nastanili su se i u Čačku, Zaječaru i u Austriji.
Mijatovići (7 k, Nikoljdan) su 1809. stigli iz Vasojevića. Potomci su (na to upućuje i njihovo prezime) Mijata doseljenika, čije staro prezime nije poznato. Posle drugog svetskog rata obrazovali su po jedno domaćinstvo u Čačku, Lascu i u Australiji.
Majstorovići (6 k, Miholjdan) su došli posle 1845. iz Brezovica. Potomci su nekog majstora Miloša kovača, pa im otuda „majstorsko“ prezime, koje „zna“ i tevter čibuka 1822. godine. Ima ih odseljenih i u Čačak, Kraljevo, Kragujevac, Zemun i SAD.
Jovanići (1 k, Mitrovdan) su davni doseljenici, neznano otkuda. Prezime im je od imena pretka Jovana. Ima ih i u Čačku.
Andrići (4 k, Miholjdan, ranije Đurđevdan) su neznano otkud došli posle 1840. godine. Prezime im je izvedeno iz imena nekog pretka Andra. Ima ih i u susednim Samailama (opština Kraljevo).
Biorci (2 k, Jeremindan) su posle 1865. godine doseljeni iz Vlasteljica (Dragačevo). Daljim poreklom su sa Bihora (otuda im i ovakvo prezime). Po jedno domaćinstvo imaju i u Čačku i Rudom.
Vukovići I (3 k, Nikoljdan) su došli posle 1865. godine neznano otkuda. Prezime im je izvedeno od imena nekog pretka.
Đorđevići (3 k, Nikoljdan) su iz Crne Gore, preko Sandžaka i Dragačeva, stigli posle 1865. godine. Prezimenom čuvaju uspomenu na pretka Đorđa. Po jedno domaćinstvo imaju i u Čačku i Beogradu.
Kaplarevići (1 k, Nikoljdan): Vlajko i Jovan iz Milatovića (Dragačevo) stigli su posle 1865. godine. Neki predak bio im je kaplar u vojsci, pa im je od naziva tog čina obrazovano prezime. Od pre desetinu godina jedno njihovo domaćinstvo postoji i u Čačku.
Milinkovići (2 k, Nikoljdan) i Milenkovići (3 k, Đurđevdan) jedan su rod. Stigli su u Kačulice iz Erčega (moravički kraj) posle 1870. godine. Prezimena su im obrazovana od imena predaka. Ima ih i u Čačku (naseljeni posle 1955. godine).
Marići (3 k, Đurđic) su posle 1870. godine došli iz Lise (Dragačevo). Rod su im Marići u Žaočanima. Prezime im je izvedeno iz imena neke Mare, o kojoj ništa ne znaju. Ima ih i u Čačku, Kragujevcu i Beogradu.
Petkovići (2 k, Đurđevdan) su poreklom iz Crne Gore, a doseljeni su iz Dragačeva posle 1870. godine. Prezime im je izvedeno iz imena pretka Petka. Ima ih i u Kraljevu.
Majstorovići – Žujići (1 k, Nikoljdan) su krajem XIX veka stigli odnekud iz Crne Gore. Neki Žujić (prezime od nadimka) tada se prizetio u Majstoroviće. Ima ih, u jednom domaćinstvu, i u Slatini.
Dragićevići (1 k, Nikoljdan) sa krajem XIX veka doseljeni iz Gornjeg Dubca (Dragačevo). Prezime im je od imena pretka Dragića.
Jevtovići (3 k, Alimpijevdan) su iz Brezove (moravički kraj) stigli 1921. godine. Prezimenom čuvaju uspomenu na pretka Jevta.
Levajci (2 k, Đurđic): Momir se 1918. godine privenčao, dolazeći iz Mrčajevaca, za Desanku Majstorović. Daljim poreklom su iz Ljevaje (takovski kraj), na što upućuje i njihovo prezime. Posle 1960. godine obrazovali su po jedno domaćinstvo i u Banjaluci i Francuskoj.
Stojkovići I (2 k, Nikoljdan) su 1924. godine doseljeni iz Brezove (moravički kraj). Prezime im je izvedeno iz imena pretka Stojka. Posle 1950. godine po jedno domaćinstvo obrazovali su i u Kraljevu i SAD.
Cvetkovići (1 k, Nikoljdan) su u isto vreme došli iz Maskove (moravički kraj). Prezimenom čuvaju uspomenu na pretka Cvetka. Ima ih, odseljenih posle 1955. godine, i u Čačku i Kragujevcu (1 k).
Miloševići (1 k, Jovanjdan, 20. januar): Milun iz susednih Goričana, posle prvog svetskog rata, prešao na imanje svoje tetke. Prezime ovog roda upućuje na ime nekog pretka.
Plazinići (2 k, Lučindan): Veličko se 1925. godine prizetio iz Žaočana. Nije jasno poreklo ovog prezimena, mada upućuje na reči laz, oplazina. Daljim poreklom su iz Guberevaca (Dragačevo). Plazinića je, inače, bilo u Kačulicama i ranije: protokoli umrlih svedoče da je 5. aprila 1897. ovde umro Uroš Plazinić (55), rođen u obližnjoj Petnici. Jedno njihovo domaćinstvo postoji i u Čačku.
Propadovići (1 k, Miholjdan): Dragutin se iz obližnje Lipnice privenčao pre 60 godina za Julku Majstorović-Žujić. Daljim poreklom su Nikšići. Nije jasno poreklo ovog prezimena.
Miladinovići (3 k, Lučindan): Milomir se iz susednog Lasca doselio pre 50 godina. Daljim poreklom su Nikšići. Prezime ovog roda upućuje na ime nekog pretka Miladina.
Popovići (2 k, Nikoljdan): Milovan se iz Samaile privenčao posle 1920 .godine u Raosavljeviće. Neko im je od predaka bio pop – otuda ovakvo prezime. Posle 1955. godine nastanili su se i u Čačku i Zemunu.
Dimitrijevići (1 k, Đurđevdan): Mileta se iz susednih Goričana prizetio 1930. godine u Štavljane. Prezime im je izvedeno iz imena pretka Dimitrija.
Svi ostali rodovi u Kačulicama naseljeni su posle drugog svetskog rata. Prezimena su im obrazovana od imena predaka, zanimanja ili nadimka (sa izuzetkom Ćuviza):
Vukićevići (1 k, Nikoljdan): Sofronije došao 1950. godine iz okoline Novog Pazara.
Vukovići II (1 k, Nikoljdan): Radovan iz Vrdila (Kraljevo) privenčao se 1950. godine u Radisavčeviće.
Golubovići (1 k): Života došao iz Paraćina 1946. godine.
Đurđići (1 k, Nikoljdan): Dragan se iz Vrdila posle rata privenčao u Kaplareviće.
Jekići (1 k, Nikoljdan): Dobrosav došao iz Erčega (moravički kraj).
Miletići (2 k, Vasiljevdan) su 1970. godine stigli iz Goračića (Dragačevo). Imaju četiri domaćinstva i u Beogradu.
Milekići (1 k, Nikoljdan): Radivoje se iz Brezovica 1965. godine privenčao u Damnjanoviće.
Pavlovići (1 k, Petkovdan): Milenko došao iz Slatine na dedino imanje posle 1960. godine.
Radovići (1 k, Petkovdan): Slavoljub doseljen sa Javora 1972. godine; nema nikakvih rodbinskih veza sa Radovićima popisanim 1863. godine.
Ćuvizi (1 k, Savindan) su prešli 1964. godine iz Žaočana.
Petronijevići (1 k, Lučindan): na imanje Krstine Radović 1955. godine došao Jablan iz Rokaca (moravički kraj). Ima ih i u Čačku (2 k).
Zarići (1 k, Nikoljdan): Milenko iz Vranića (Čačak) privenčao se pre tri decenije za Danicu Đorđević. Ima ih i u Čačku (1 k).
Stojkovići II (2 k, Đurđevdan) su doseljeni 1968. godine iz Osonice kod Ivanjice…
Dokumenta iz XIX i prvih decenija XX veka pominju i neke druge rodove u Kačulicama. Neki od njih su promenili prezime, drugi su se iselili (kao Vučetići u Čačak), neki izumrli. Tako, primera radi, tevteri čibuka iz treće decenije XIX veka, beleže postojanje: Perišića, Vuletića, Brankovića, Radića, Ćibara (i Ićibara), Milićevića i Malića, a neki kasniji dokumenti pominju Staniće: Staniće, Savčiće (ranije Neškoviće), Jugoviće, Jovanoviće, Cibareviće, Vitoroviće, Momčiloviće, Matijeviće, Markišiće i Kulaševiće. Iz protokola umrlih saznaje se da je 1888. godine ovde umro Rade Igrutinović (60), rođen u Deževi, a nešto ranije (1881) – Milovan Samaradžić (22), rođen u Premeći.
Inače, za razliku od okolnih naselja, Kačulice su karakteristične po tome što u poslednje dve decenije uglavnom nisu „napadnute“ novim doseljenicima.
IZVOR: Istraživanje Radovana M. Marinkovića objavljeno u zborniku radova Narodnog muzeja u Čačku, XIX, Čačak 1990, str. 151-156. Priredio saradnik portala Poreklo Luka Jelić
Komentari (0)