Poreklo prezimena, selo Ćenovac (Lebane)

Poreklo stanovništva sela Ćenovac, opština Lebane – Jablanički okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Donja Jablanica“.   Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj i tip sela.

Ćenovac je drumsko naselje podignuto sa obe strane puta Leskovac – Lebane. Njegov doskorašnji položaj bio je nešto dalje na jugu, na levoj obali reke Jablanice, kako su locirana obično sva sela u dolini ove reke. No, hirovita reka, koja je bila jedan od uslova nastanka ove seoske naseobine, postala je opasnost za nju. Njena voda je peskom punila ionako plitko  korito i kod nadošlih voda prodirala u dvorišta i zgrade, pa su Ćenovčani, hteli – ne hteli, morali da pomeste svoje selo na sigurnije mesto, nešto dalje od reke, žrtvujući za nove placeve najbolju svoju zemlju.

Tako se pre pedeset godina Ćenovac našao na današnjem mestu, udaljen od Leskovca na oko 10 kilometara zapadno od ove varoši.

Ime sela.

U osnovi reči Ćenovac stoji Ćeno sa sufiksom „vac“. Šta je Ćeno? Ili šta bi moglo da znači? Po Vuku Karadžiću, ćeno je ime psa. Uzimajući ovo u obzir Ćenovac je mogao biti selo ili zaselak, recimo, starog i velikog sela Pertata, u kome su ljudi nekog srednjovekovonog vlastelina imali dužnost da odgajaju štenad za lov, omiljenoj zabavi srednjovekovnog društva. Dakle, u Ćenovcu su živeli ljudi oslobođeni drugih dažbina i rabota sa obavezom da odgajaju pse, da ih vežbaju za lov i staraju o njima.

Vode.

Glavna tekućica je Jablanica. Pritisak Jablanice kroz rastresiti aluvijum Oblasti je tako snažan i lak, da se voda u selu i baštama nalazi na velikoj visini. Izdašna je i prijatna za piće. Bunare ima svaka kuća. Mnogi upotrebljavaju hidrofore, pa tako prave male vodovode do staje, kuhinje i kupatila. Postoji i bara Karaula.

Zemlje i šume.

Atar ovog sela veliki je 400 hektara, od koje površine njive i bašte zahvataju 212 hektara.

Zemlja nosi ove nazive: Sanarište, Osovi, Zabel, Jezerkonje, Polje,  Polje pozadi ćuprije, Selište, Kopak, Novo Lojze, Ćoška i Progon.

Postanak sela i prošlost.

Pošto ga nema u turskom sumarnm popisu, a sudeći po imenu, moralo se zaseliti u doba nemanjićke države, verovatno je u doba turskih popisa smatrano zaseokom sela Pertata u čijoj se neposreednoj blizini nalazi, pa je delilo sudbbinu ovog sela za vreme turske vlasti. Možda i kao malo čiflučko naselje nije ni uzeto u obzir kod popisa kao odvojena jedinica.

Poreklo stanovništva.

Prema Vidosavi Nikolić-Stojančević, Ćenovac je u vreme oslobođenja od Turaka imao 17 domova. Po statističkim podacima iz 1980. godine imali su 432 stanovnika i 88 domaćinstava.

U njemu žive ovi rodovi:

-Lazarevići su starinci.

-Vanjini (Stojanovići) su poreklom iz Slavujevca.

-Konjinci (Cvetkovići) su doseljeni iz Konjina, bežeći od Arbanasa.

-Vančini su nepoznatog porekla.

-Mitići su nepoznatog porekla.

-Stojiljkovići su nepoznatog porekla.

-Pejići su nepoznatog porekla.

-Dinići su nepoznatog porekla.

-Đokići su iz Konjina.

-Stamenkovići su nepoznatog porekla.

Romi:

-Kurtaševići;

-Osmanovići;

-Arifovići i:

-Mulutinovići.

Ima ih ukupno 10 domaćinstava. Svi su muslimani i smatraju se erlijama. Uglavnom se bave poljoprivredom.

Zanimanje stanovnika.

Ćenovčani su dobri poljoprivrednici; seju sve vrste žita. Sade krompir. Bave se povrtarstvom. Neguju dobre pasmine krava. Uzgajaju svinje na moderan način. Imaju pod voćnjacima 10 hektara i pod vinogradima 12 hektara. Peku dobru rakiju. Čuvaju i ovce – nekoliko domaćinstava.

Blizina tržišta omogućava im unovčavanje proizvoda ranih useva, naročito paprke, paradajza i  kupusa. Neka domaćinstva još uvek gaje konoplju i gaje stočnu repu za ishranu stoke.

IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Donja Jablanica“.  Priredio saradnik Porekla Milodan.