Stojan Trnokopović

Stojan Trnokopović (1877-1936) bio je major srpske vojske u Prvom svetskom ratu, rođen u Pirotu. Vojnu akademiju je upisao sa 19 godina i nakon tri godine dobio čin potporučnika. Učestvovao je u proboju Solunskog fronta, da bi potom predvodio srpsku vojsku prilikom svečanog ulaska u Split, novembra 1918. godine. Od 1929. godine, bio je žandarmerijski brigadni general, a pred kraj života, i sudija Vrhovnog vojnog suda.

Stojan je na čelu 1. bataljona, 13. pešadijskog puka „Hajduk Veljko“, ušao u Split parobrodom „Almissa“, dana 18. novembra 1918. godine.  Na splitskoj rivi (obali) organizovan je svečani doček, uz veliki broj ljudi. Split je u to vreme bio jedan od gradova sa najviše pristalica jugoslovenske ideje, na tlu nekadašnje Austrougarske. Na mestu gde je pristao parobrod, kasnije je postavljena ploča s natpisom: „Neka se znade, da je dne 20. XI 1918. za regencije Aleksandra Karađorđevića, hrabra vojska Kralja Srbije, Petra I, pod vodstvom majora Stojana Trnokopovića na ovaj pristan pobjedonosno stupila pozdravljena zagrljena od cjelokupnog naroda i građanstva Splita.“ Taj deo obale se dugo zvao Pristaniše majora Stojana. Ploča s natpisom je skinuta 1941. godine, po dolasku italijanskih okupatora. Major Stojan je više godina živeo u Splitu, a na kraju se nastanio u Beogradu, gde je i umro.

Trnokopović je jedno od najređih srpskih prezimena, koje danas nosi samo nekoliko ženskih osoba. Verovatno je prezime uzeo Stojanov otac P. iz Pirota. Poreklo porodice je misteriozno, sasvim moguće cincarskog porekla. Neki katolički bogoslovi su po njegovom dolasku u Split, pored ostalog podrugljivo pevali:„Nije Dalmacija zemlja cincarska,već je Dalmacija zemlja Hrvatska“. Prezime je izvedeno od alatke – trnokop (budak, kramp). Stojan Trnokopović je sa suprugom Teodorom iz Velike Drenove, imao kćeri Nadu i Veru. Nije ostavio muške potomke. Pred kraj života je sa porodicom živeo u Beogradu. Nada je bila diplomirani filozof, a radila je kao suplent gimnazije u Velikom Bečkereku (Zrenjaninu), gde se udala za kolegu Spasoja Vasiljeva. Stojanov brat Jovan, radio je kao carinik, sa prebivalištima u Zagrebu, Novom Sadu, Zlatiboru i na kraju u Beogradu. Imao je sina Stojana, kome je dao ime po bratu, ali Stojan takođe nije ostavio muške potomke. Trnokopovići su držali i štampariju u Kruševcu.

U kultnoj splitskoj televizijskoj seriji Velo misto (1980-1981), majora Stojana je glumio Slobodan Aligrudić.

IZVORI:

• Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918-1941, Mile S. Bjelajac
• Novo doba (splitske dnevne novine), novembar 1918, Split
• Beogradske opštinske novine, 25. 8. 1932, Beograd

Priredio: Saradnik portala Poreklo Slobodan Zrnić