Poreklo stanovništva sela Pukovac, opština Doljevac – Nišavski okrug. Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Pukovac je podignut u aluvijalnoj ravni koju je, posle povlačenja Leskovačkog mora na sever, izmodelirala Južna Morava. Pusta Reka je tu ravan usekla svoje korito kada se Južna Morava počela smanjivati i pod pritiskom svojih levih pritoka Veternice, Jablanice i Puste Reke, počela pribijati sve više uz divujalnu terasu, koja sada čini njenu desnu ili istočnu obalu. Pukovac se smatra da je moravsko a ne pustorečkim selom, kao što nisu jablanička sela Vinarce, Zalužnje, Priboj, Živkovo (Dupljane) i Pečenjevce, iako se sva ova sela nalaze na levoj obali Jablanice a Pečenjevce na desnoj strani iste reke. Pukovac je najveće selo u oblasti Leskovačko Polje i Babička Gora.
Tip sela.
Kao i sva sela u dolini Južne Morave i Pukovac je selo zbijenog tipa, celog na jednom mestu, na jednoj gomili, jer prostrano polje koje ga okružuje dalo mogućnsot širenja sela u svim pravcima bez nekog osetnog umanjenja zemljišnog fonda nužnog za obrađivanje i život kako Pukovca tako i susednih mu sela.
Ime sela.
Ne zna se kako je i zbog čega ovo selo nazvano Pukovac.
Vode.
Pukovac leži na obalama Puste Reke, ali najvećim svojim delom na zapadu od nje. Osim ove tekućice kroz selo protiče potok čiji je izvor na zapadu od sela u potesu Zelenče, lokalitet Česma, koja i danas postoji. Ovaj potok leti presušje a u doba kišnih perioda i topljenja snegova prikuplja povšinsku vodu i odnsi u Pustu Reku, niže sela.
Svako domaćinstva ima svoj bunar. Posle poplava 1963 godine, prešlo se na sistem ručnih pumpi, jer se te godine poplavom bili skoro svi bunari zagađeni.
Zemlje i šume.
Pukovac ma prosran atar koji obuhvata 1775 hekktara do čega su njive i bašte na 1454, voćnjaci 51, vinogradi 75, livade 17, pašnjaci 4, šuma 11 dok je neplodno 163 hektara.
Zemlja nosi ove nazive: Ćeren, Arljevci, Bučalo, Ribar, Stari Drum, Staro Selo, Novi Del, Česma, Kućni Dulumi, Korija, Lisičji Potok, Poreske Glave, Zelenike, Zeleničje, Tetovski Put. Cigansko Groblje, Kod Pukovačkog Groblja, Česta, Kočanska Međa, Troševina, Džamijište, Parapsur, Krši Kolo, Češljikovac, Čarobnica, Karabnica, Dupljake, Trske, Pojata, Lezinski Breg, Mičkin Vir, Han i Korije.
Postanak sela i prošlost.
Pukovac spada u veoma stara srpska naselja, nastala u najkasnije doba srpske srednjovekovne države. Pre propasti srpske despotovine o Pukovac je imao 77 domova i jednu udovicu i davalo prihod od 5280 akči (stadašnji turski zlatnici) svome spahiji timarniku Jakub-begu, koji je Pukovac dobio u svoj vojnički leno. Zanimljivo je da Pukovca nema u sumarnom turskom popisu sela u nahiji Dubočica, početkom XVI veka. Moguće je da je u to doba Pukovac iz bilo kojih razloga bio raseljen ili ga je turski popisivač upisao pod drugim imenom. Mnoga seoska naselja često su nestajala ili se premeštala usled boleština koje su morile svet, takozvane „čume“ i da je čuma „tukla“ u prvoj polovini XIX veka ove krajeve, pa svakako močvarni i nezdravi Pukovac, pa su se zbog toga mnogi stanovnici razbežalii. Kada je reč o kugi, ona je besnela ovim prostorima 1654. godine i tada je verovatno pomorila mnogo sveta a žive naterala da napuštaju svoja sela i beže što dalje ne bi li se spasli od te opasnosti.
U toku XIX veka plodna zemlja puovačka morala je pasti u oči turskim agalarima i razvlašćenim spahijama. Kada je došlo do reforme turskog carstva Pukovac nije moga da izbegne sudbinu svih susednih ravničarskih sela, te je počitlučen. Pukovac je imao dva gospodara arbanaškog porekla i da je jedna od njih držao zaplanjsko selo Čečinu. Prema podacima Letopisa pukovačke crkve zabeleženo je da je Pukovac postojao u XVIII veku. Kao dokaz za to navodi se pouzdani izvor – tefter niškog mitropolita Joanikija iz 1834. godine.
Prilikom prvog srpskog popisa izvršenog u aprilu 1878. godine Pukovac je mao 113 srpskih i 9 turskih kuća, mada se smatra da su to bili Arbanasi, koji su se iz pravca Puste Reke spuštali ka Južnoj Moravi i naseljavali u njenoj dolini, pa je prešli i stali se naseljavati u Čečini zahvaljujući gospodaru, koji je dovodio svoje sunarodnike.
Poreklo stanovništva.
Selo Pukovac je najveće seosko naselje u Leskovačkoj Kotlini. Po popisu stanovništva iz 1971. godine ono je imalo 949 kuća i 4065 stanovnika. Tržišna funkcija i bogatstvo ovog sela i njegove okoline utiču na to da nema odliva stanovništva već u ovo selo dolaze i naseljavaju se u njemu stanovnici iz dalekih planinskih i besperspektivnih sela.
U selu žive ovi rodovi:
Nepoznatog porekla:
–Marčinci, Mičakovci, Đorinci – najstariji rod u Pukovcu, Gejinci, Kocinci, Živinci, Višinci, Bobonjci, Mikinci, Maslarci, Džandarci, Bobodžanci, Karaljinci, Gockini, Savinci, Mišinci, Brljaci, Bugarci, Tukarci, Ružinci, Perinci, Stanojkovci, Avdinci, Džundžulejci, Vračarci, Iskronevci, Radojilci, Radiljovci, Dačinci, Čuljkovci, Miljkovi, Icini, Lugarci, Orozovci, Toškini, Toljini, Lezinci – neko se iz ovog roda „lezio“, Čokojci, Monjci, Rakailci – stara porodica koja se ne množi, Brljci i Pančinci.
–Kutinci su doseljeni iz zaplanjskog sela Marine Kutine.
–Dudica su doseljeni za vreme Turaka iz Bivolja.
–Đorđijanci su iz okoline Vranja, odakle je došao osnivač roda Đorđe-Đorđija.
–Pavlovci su doseljeni iz Kratova.
–Jovinci ili Vakićevci su iz okoline Smedereva.
–Kitanovci su doseljeni iz Crne Trave.
–Kramci su poreklom iz Kratova.
–Tabaci, srodni Pavlovcima, su iz Kratova.
–Badžaci su starinci.
–Bošnjaci su potomci Pavlovog sina Bošnjaka, poreklom iz Kratova.
–Obdurci su starinci.
–Pešini su srodni Obdurcima – od dva brata – su starinci.
–Debrigci su iz Debra.
–Vasiljci su iz Bugarske, došla dva brata Vasiljko i Stamenko 1810. godine.
–Mičakovci su iz Bosilegrada, doseljeni za vreme Turaka.
–Gizdavci su iz Razgojnskog Čifluka.
–Čungurci su doseljeni iz Bogojevca.
–Svilarci su iz zaplanjskog Vlasa – doselila se dva brata.
–Ćurkarci su iz Toponice – Zaplanje.
–Stojanovci su iz okoline Tetova.
–Kraljci su iz Kratova, obuhvaćeni su Kratovcima.
Kada se radi o poreklu onih rodova za koje nije utvrđeno poreklo – uglavnom su doseljeni sa Kosova, što se potpuno podudara sa Cvijićevim istraživanjima o pokretima stanovništva posle sudbonosnih događaja krajem XVII veka.
Zanimanje stanovnika.
Osnovno zanimanje meštana Pukovca je zemljoradnja. Seju pšenicu i kukuruz gde se javljaju tržišni viškovi. Bave se u baštovanstvom, ali ne u većoj meri. Uzgajaju duvan. Time se bavi skoro svaka kuća. Posle poljoprivrede meštani se i bave i pijačno-trgovačnim poslovima.
U Pukovcu ima dosta zanatskih radnji i to: kožarskog, opančarskog, kovačkog, stolarskog, molerskog, berberskog, pinterskog, štrikerskog, limarskog, krojačkog, potkivačkog, bojadžiskog, zidarskog, strugarskog, mlinarskog, poslastičarskog, vunovlačarskog, bravarskog i ugostiteljskog .
IZVOR: Prema knjizi Jovana V. Jovanovića „Leskovačko Polje i Babička Gora“ nastaloj na osnovu prikupljenih podataka 1977. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)