Poreklo stanovništva sela Šaprance, opština Trgovište – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Šaprance se nalazi u dolini Pčinje, između Šainca na istoku i Novog Sela na zapadu.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće sa izvora i iz bunara. Izvori se zovu: Markovski Kladenac, Toplička Češma, Baljačičilska Češma, Lisičarski, Satanski i Bajinski Kladenac.
Zemlje i šume.
Topografski nazvi za delove atara su: Pepeljkavica, Čuka, Tvrdova Čuka, Slanopađe, Bajkovica, Burilovče, Dimčo Čukar, Cvetina Njiva, Selište, Lilinče i Gradište.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa; pri podizanju kuća stanovnici su vodili računa da im imanje bude što bliže. Na dolinskoj padini Pčinje nalaze se mahale: Milkarska, Satanska i Lisičarska; levo kraj Pčinje i na padini leže: Donja, Gornja i Donjordiska Mahala. Između pojedinih mahala rastojanje iznosi oko dva kilometra.
Šaprnace je 1949. godine imala ukupno 12 rodova sa 55 domaćinstava.
Postanak sela, prošlost i starine.
U pisanim izvorima Šaprance se navodi pod istim imenom juš u srednjem veku, 1343. – 1345. godine. Selo se ponovo pominje i za vreme Turaka u pomeniku manastira Prohora Pčinjskog.
Jednom je Šaprance bilo uništeno. Današnje selo osnovali su malobrojni presotali starinci i doseljeni rodovi. Najstariji seoski rod su Lisičarci; žive u istoimenoj mahali.
Topografski naziv Selište odnosi se na mesto koje se nalazi između Gornje i Donje Mahale sa leve strane Pčinje, neposredno pored reke. Ti ima „duvarina“ i velikih zemljanih ćupova. Meštani su nalazili i novac. Deda Stojilko našao je „ćupče so pari“. Na Selištu „u neko prednje vreme“ postojalo je selo. Selište je danas pod njivama.
Na zemljištu pokraj Donje Mahale a nedaleko od Selišta poznaju se ploče od starih grobova. Meštani misle da su ti grobovi od pravoslavnih srpskih stanovnika.
Šaprance ima crkvu posvećenu Sv. Nikoli – letnjem. Ona se nalazi na granici atara sa susednim selom Dumbijom; sagrađena je 1873. godine. Kazuje se da je crkveni hram se nalazi na mestu gde je pre toga bilo manastirište Prohora Pčinjskog.
Kako je postalo ime sela, meštani ne znaju da protumače. Jovan Cvijić ističe da ime Šapranci opominje na Vlahe.
Poreklo stanovništva.
Seoski rodovi su:
-Lisičarci, Aranđelovdan, su starinci. Pripadnici ovog roda ranije su se zvali Stambolci. Sada se jedan njihov potes zove Stambolske Njive. Lisičarci u Šaprancu imamju posebnu mahalu. Znaju za po jednu iseljenu porodicu u Ristovcu i Bujanovcu.
-Milkarci, Nikoljdan, su poreklom iz Preševske Moravice. Imaju iseljenih porodica u Preševu (1), Orahovcu kod Preševa (2, Ilići), Bujanovcu i okolini Leskovca.
-Uroševci, Nikoljdan, su poreklom iz sela Donjeg Vranja pored Vranja. Dele se na:
-Spasini, Mirkovci i dr. Imaju iseljenih porodica u Mamincu kod Preševa (3 kuće, zovu se Milkini).
-Satanci, Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo. Ovde su došla dva brata; od jednog potiču pripadnici ovog roda; od drugog su Tekerci. Kuće su im u istoimenoj mahali. Imaju iseljenih porodica u Crvotincu kod Preševa i u okolini Pančeva.
-Tekerci, Aranđelovdan, su pomenuti da su ogranak prethodnog roda. Imaju iseljenih porodica u Mamincu (Šaprančani) kod Preševa i u Vranju.
-Biljašalci, Aranđelovdan, su dobili ime po Biljači kod Preševa odakle su doseljeni gde i danas imaju rođake. Imaju po jednu iseljenu porodicu u Crnotincu i Bujanovcu.
-Deda-Stajinci, Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo. Ime su dobili po osnivaču roda. Imaju iseljenih porodica u Malom Trnovcu kod Bujanovca, Nišu i još negde u Srbiji.
-Stošinci, Nikoljdan, su poreklom iz Orahovca kod Preševa. Najpre su došli u pčinjsko selo Šanice pa je otac današnjih stanovnika prešao ovde kao domazet.
-Šubarci, Nikoljdan, ne znaju za svoje poreklo. Ime su dobli po nekom Deda–Šubari. Imaju iseljenike u Ljaniku kod Bujanovca.
-Donjoriđani, Nikoljdan, ne znaju za svoje poreklo.
-Jovinci, Nikoljdan, o svom poreklu ništa ne znaju. Imaju iseljenika u Bujanovcu.
-Terini, Nikoljddan, o svom porekli ništa ne znaju. Imaju iseljenika u Bujanovcu.
Crkvena i seoska slava je Sv. Nikola – letnji.
Iseljeni rodovi.
-Uroševci su se iselili pre 80 godina u Kopanjane kod Vranja.
-Šaprići su iseljeni pre 140 godina u Trnićevac u Krivoj Reci.
-Rosuljci žive u susednom Novom Selu, gde se iselio ded današih stanovnika.
-Miljini žive u Oslaru kod Bujanovca došavši iz Šapranca gde su im Turci 1878. godine zapalili kuću.
-Đorđevići i Antići su se iselili 1922. godine u Mamince kod Preševa
U Kuretištu kod Gnjilana naselio se jedan rod pre 150 godina iz Šapranca u Pčinji.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)