Poreklo stanovništva sela Jošanica, opština Sokobanja – Zaječarski okrug. Prema knjizi Petra Jovanovića „Banja“. Priredio saradnika Porekla Milodan.
Položaj sela.
Jošanica se nalazi na severnom kraju niza sela, koja leže na zapadnom obodu banjskog basena. Od Jošanice polazi na istok novi niz sela koja su poređana ispod krečnjačkog razdelnog odseka Rtnjeve mase. Selo leži u dolini Jošaničke Reke. Sredina i glavni deo je na dnu doline i na najnižoj rečnoj terasi. Od sredine se kuće penju uz strane rečne doline naviše rečne terase. Kuće familije Petrovića na levoj strani reke i crnogorske kuće na desnoj strani penju se i na jezerske terase na visinu od 520 metara.
Vode.
Vodu u selu piju sa česama, od kojih su najvažnije: Nedeljica, Savin Kladenac, Tomićeva česma, nova Todosijina Česma kod crkve i česma na Livadici. U selu ima svega dva bunara.
Kod crkve se nalazi i izvor tople vode.On leži svakako na ukrštanju razdelne linije, koja ide zapadnim obodom banjskog basena i one koja ide južnim obodom Rtnjeve mase. Voda izbija iz dubine ključevima pri čemu se meša sa hladnom rečnom vodom, zbog čega se ne može odrediti prava temperatura termalne vode. Na ovom mestu je bilo staro tursko kupatilo a 1908. godine meštani su napravili novo; jedan bazen oko 3 metra u kvadratu je cementiran i pokriven.
Klima i komunikacije.
U selu su najjači vetrovi severni i košava.
Selo je vezano sa Banjom dosta dobrim makadamskim drumom. Pored toga kroz selo prolazi i pomenuti „Jerski Put“, koji vodi zapadnim obodom banjskog basena. Njime meštani putuju preko Lukavice za Crnu Reku. Od značaja je i seoski put koji vezuje Jošanicu i Vrmdžu kao i ostala sela na istoku.
Tip sela.
Jošanica je selo zbijenog tipa. Naročito su kuće jako zbijene u sredini pored Jošaničke Reke, gde je opština, mehana i dućani. Što se više selo penje na dolinske strane kuće su razređenije. Tako su, naprimer, kuće familije Petrovića na Raskrsju i Crnogorske kuće ispod Ciganske Poljane dosta razmaknute. Selo nije podeljeno na krajeve i male, već se pojedini krajevi nazivaju po većim familijama, kao: Petrovići, Kosovljani, Zarići i dr.
Od sela je odvojen zaselak Crvena, na sastavcima Crvene i Jošaničke Reke. U Crvenoj su pretežno kuće familije Momčilovića.
Zanimanje stanovništva, zemlje i šume.
Meštani se bave zemljoradnjom i stočarstvom, ali im je zemljoradnja glavno zanimanje. Njive su im pored Jošaničke Reke ispod i iznad sela. Mesta na kome su nose nazive: Jošje, Cerovac, Glavčina, Selište, Slatina, Prince, Krušje itd. Njive ispod sela pored reke su veoma plodne, dok su iznad sela mnogo lošije. Pojate su svuda iznad sela, poviše njiva; najviše ih ima u Redištu i Pažaraku, gde je seoska šuma i utrina.
Starine u selu.
U selu se pored nove crkve nalazi i manja, stara. Meštani misle da je ova crkva napravljena pre Turaka. Pričaju da su je Turci za vreme Prvog ustanka zapalili, te je polovina izgorela a drugu polovinu su meštani spasili. Tom priliko se najviše istakao Matej, hajduk-Veljkov momak, koji je crkvu oblagao sa nakvašenim povesmima kučina.
Iznad crkve su nađene vodovodne cevi od opeke. U selu se misli da su iz turskog vremena, jer je to na mestu zvanom „Čadačište“, gdeje bio čardak turskog subaše.
Na Raskrsju, u jako otvrdlom pesku, nalaze se ljudske kosti. Meštani pričaju da su prilikom kopanja peska nailazili i na po deset kostura na jednom mestu. Priča se da su ovde sahranjeni poginuli u boju sa Turcima, jer kada su Turci razrušili manastir Lopušnju u Crnoj Reci i pošli za Banju sudarili su se na Raskrsju sa našom vojskom i na tom mestu su sahranjeni poginuli u tom boju.
Ime selu.
Ime seli je, kažu, došlo od mesta Jošje, gde je selo ranije bilo.
Postanak sela i poreklo porodica.
Selo se jako premeštalo, pomerajući se uglavnom uz reku. Priča se da je najpre bilo u Bratiselcu pa u Kozjem Grbu, u Crvenoj, u Jošju i tek iz Jošja se premestilo na današnje mesto. Na ovom mestu prve kuće je napravio Nestor od familije Petrovića i to jednu kod današnje opštine a drugu na Raskrsju, sa leve strane reke. Selo se povećavalo množenjem i još više doseljavanjem novih familija.
U selu su ove porodice:
-Petrovići, Sv. Đorđe, ne znaju odakle su doseljeni. Za vreme Turaka bežali su u Crni Kal i Vitoševac.
-Kosovljani, Mitrovdan, su doseljeni sa Kosova, od Prištine.
-Zarići, Lučindan, su doseljeni od Prištine, pobegli su jer su ubili Turčina.
-Smiljkovići, Nikoljdan, su doseljeni sa Kosova. Najpre su bili naseljeni u Čučunji kod Sokobanje, zbog toga ih zovi i:
-Čučunjci.
-Strukalići, Sv. Jovan Krstitelj, su doseljeni iz Crne Gore.
-Crnogorci, Jovanjdan i Nikoljdan. Doseljeni su iz Gornjeg Zagarača u Crnoj Gori za vreme Omer-pašine bune. Slavu Sv. Jovana su primili od Strukalića, koje su nakon dolaska okumili, da bi ih primili u selo.
-Kutulići, Jovanjdan, su doseljeni od Sjenice („Arnautsko“).
-Živadinovići („Arnauti“), Aranđelovdan i Sv.Petka, su doseljeni od Sjenice.
-Markovići, Sv.Đorđe, su doseljeni od Sjenice („Arnautsko“).
-Ćosići, Nikoljdan,su doseljeni iz Subotinca –Aleksinac.
-Vujičići, Aranđelovdan, su doseljeni iz Rujišta – Ražanj.
-Drndarci, Lučindan, su doseljeni iz Jablanice – Crna Reka.
-Marjanovići, Sv. Joakim i Ana, su doseljeni od Deligrada.
-Ristići, Sv.Đorđe, su doseljeni iz Skrobnice – Zaglavak.
-Stepanovići („Kovačevci“), Sv. Jovan Zlatousti, su doseljeni od Kraljeva.
-Todorovići, Nikoljdan, su doseljeni iz Jablanice – Crna Reka.
-Brankovići, Sv.Petka, su doseljeni iz Lukova – Crna Reka.
-Jovanovići, Jovanjdan, su doseljeni iz Krivog Vira.
-Zlatkovići, Nikoljdan, su doseljeni iz okoline Trna u Bugarskoj.
-Stojilkovići, Nikoljdan, su doseljeni iz Jarlovca – trnska oblast u Bugarskoj, zovi ih:
-„Bugari“.
-Jaglikići, Jovanjdan, su doseljeni „iz Moravu“.
-Milovanovići, Jovanjdan, su doseljeni „iz Moravu“.
-Matejići, Nikoljdan, ne zna se odakle su doseljeni. Matej je bio momak kod Hajduk-Veljka.
-Mitići, Jovanjdan, su doseljeni od Jagodine. Zovu ih:
-„Došljaci“.
-Barzići, Nikoljdan,su doseljeni iz Blendije.
-Krunići, Sv.Đorđe, su doseljeni iz Mužinca od familije Popovića, koja je opet od familije Kašmerovaca iz Trgovišta. A ova familija je poreklom „jerska“.
-Stankovići i Miloševići, Sv.Đorđe, su doseljeni iz Vrmdže od familije Šerbića koja potiče od familje Kašmerovaca iz Trgovišta.
-Vasići, Nikoljdan, su doseljeni iz Obreža – Temnić, „preko Moravu“.
-Milosavljevići, Nikoljljdan, su doseljeni iz Mozgova – Aleksinac.
-Radosavljevići, Sv. Petka, su doseljeni iz Sumrakovca kod Boljevaca.
-Mitići, Sv.Đorđe, su doseljeni iz Vrmdže od Šerbića – familija Kašmerovaca iz Trgovišta.
-Božinovići, Sv.Petka, su doseljeni iz Žučkovca a tamošnja porodica je doseljena iz Vrmdže; njeno staro kumstvo je u Paraćinu.
-Milojevići i Momirovići, Lazarevdan, su doseljeni iz Mužinca od familije Dragutinci, koja je poreklom iz Sjenice.
-Stojilkovići, Aranđelovdan, su doseljeni iz leskovačkog kraja.
-Alići, Aranđelovdan i Sv. Vasilije, su Cigani-Romi, po zanimanju kovači.
-Momčilovići, Savindan, žive u zaseoku Crveni, doseljeni su iz Tranjeva kod Leskovca.
Zavetina je Rusana Petka, posle Duhova.
IZVOR: Prema knjizi Petra Jovanovića „Banja“. Priredio saradnika Porekla Milodan.
Komentari (0)