Poreklo stanovništva sela Velji Brijeg, opština Zubin Potok. Prema istraživanju dr Milisava Lutovca, Ibarski Kolašin, antropogeografska ispitivanja, Beograd, 1954. Priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić.
Selo se prostire po terasama Ibra i na plavinama Makvina Potoka. Dobilo je ime po Veljem Brijegu, iznad današnjeg sela, gde je bilo prvobitno naselje Tomovića. Sem Makvina Potoka i Ibra, za piće i pojila služe česme (Dolina i Golotin) i bunari. Česme su u podnožju brda, a bunari u ravni. Pojedini krajevi koji su pod njivama, livadama i šumama nose ove nazive: Razvala, Ledina, Staro Selo, Selište, Lozište, Gaj (tamo su danas kuće Tomovića), Pobrnjica, Dolina, Muljinac, Dubrava (sada selo), Savićeve Njive, Kupinjača, Spasovo Brdo, Lanište. Orlova Glavica, Jasnin Potok, Jankova Njiva, Krćevac, Tomovića (Popovo) Brdo.
Ovo selo se izmeštalo nekoliko puta. Ostaci starijeg naselja su „Selište” blizu Ibra, Razvala i Gradina na brdu blizu ušća Lučke Rijeke u Ibar. Međutim današnje selo je na ovom mestu od pre 150 godina. Preci sadašnjeg stanovništva živeli su u brdu Veljem Brijegu i otuda se, ukoliko je bivalo slobodnije, postepeno spuštali pored Ibra. Sada u Selište izgone stoku za vreme leta. Na sredini sela je staro groblje, sa kapelicom oko koje su se sahranjivali još dok su stalno živeli u brdu.
Kuće u Veljem Brijegu su grupisane uglavnom u dve mahale. U novije vreme, zbog deobe zadrute i slobodnijeg života, vide se i usamljene kuće sve do Ibra.
U selu žive dva bratstva:
– Tomovići (14 k., Sv. Nikola) poreklom iz Kuče; broje od doseljenja 8 pojaseva. Kažu da su im rođaci Dobrinjci u Štavici. Tomovići su imali u porodici šest naslednih sveštenika: Aleksa, Mihailo, prota Milosav, Radenko, Arsenije i Milan (sveštenički čin prelazio s oca na sina). Pop Mijailo je zapopljen 1805, a Milosav 1832. g., što se vidi iz Sinđelija koje su im izdali raško-prizrenski mitropoliti Janićije i Ananije na parohije kolašinsku i banjsku. Iz kretanja ovog bratstva vidi se i razvitak sela: Najpre su se naselili na Veljem Brijegu, pa u Savićeve Njive na dnu današnjeg sela do Ibra, zatim se vratili u Veliko Brdo (Tomovića Brdo); posle su prešli u Velji Brijeg (brdo iznad današnjeg sela); otuda su se spustili uvrh današnjeg sela u Jasnin Potok, i najposle sišli u ravan. Iseljenih Tomovića ima u okolini Kragujevca i u Točanima kod Kuršumlije.
– Radulovići ili Drobnjaci, kako ih i sada drugi zovu (20 k., Sv. Đorđe i Sv. Ilija), poreklom iz Drobnjaka. I oni su ranije živeli u brdu (Staro Selo), pa su se kao i Tomovići kasnije spustili u današnje selo.
– Drobnjaci (1 k., Đurđevdan), došli iz sela Dobroševine, a tamo iz Presejke.
Veljem Brijegu pripada zaselak Veliko Štuoce pored Ibra, u njemu žive 3 k. Drobnjaka Klicanovića i 2 k. Tomovića, koji su pre 80 godina doseljeni iz Veljeg Brijega.
IZVOR: SANU, Srpski etnografski zbornik, knjiga, LXVII, D-r Milosav Lutovac, IBARSKI KOLAŠIN, antropogeografska ispitivanja, Beograd, 1954. Odabrao i priredio saradnik portala Poreklo Vojislav Ananić
Komentari (0)